De tijd van toen in Sint-Agatha-Berchem

Foto- en prentkaartenboeken die een nostalgisch beeld van het verstedelijkte landschap ophangen, gaan erin als zoete koek. Ook het pocketboekje 'Je me souviens de Berchem Sainte-Agathe' heeft een soort collectief geheugen willen opdiepen aan de hand van enkele getuigenissen.

Het project werd geleid door de gemeente, die het boekje als eentalig Frans opvatte, in samenwerking met de Franstalige bibliotheek en het Centre Culturel Le Fourquet. Beide cultuurpartners organiseerden in oktober en november 2007 bijeenkomsten met praat- en schrijfgroepen, waarin mensen hun zegje deden over het Berchem van toen.

Het resultaat is een weinig verhelderende, veeleer bescheiden bijdrage van gedeeltelijk humoristische anekdotes, enkele feiten over feestelijkheden en herinneringen aan locaties (Hunderenveld, Wilderbosje en Oude Kerk). Het verwijzen naar oude straatnamen als Op Kasaa (Gentsesteenweg), la Place (Schweitzerplein) en avenue Comhaire (Basilieklaan) en roepnamen van folkloristische Berchemnaren (Soeikerbolleke, de Fluiter, Ray Chic, Tarzan la Banane,...) zorgen voor enige herkenbaarheid naar het dorpskarakter van toen. De nostalgie over verdwenen etablissementen die Berchem beroemdheid gaven, zoals Friterie Josée, die door de politiek weggekoeioneerd werd, de Cinema Super van de familie Steppé of de zeven ploegen die kaatsbal speelden, verankert het verleden aan het heden. Een van de korte bijdragen tilt het verleden zelfs tot ver in de toekomst - een tijdloos beeld waaraan Berchem niet meer kan ontsnappen: "Je me souviens qu'au bout de ma commune se trouve le Ring, une balade à pied m'y conduit parfois, c'est bruyant, sale, vide de vie et de sens. Cette barrière de bruit semble délimiter ma commune, la fin de la Région bruxelloise."

:: Je me souviens de Berchem-Sainte-Agathe, uitg. Le Castor Astral, 86 blz., 10 euro