Een kwarteeuw Botanique: Groen, maar niet achter de oren

De oude Belgische wafelijzerpolitiek had ook haar voordelen. Zo kregen de Franstaligen eind jaren 1970 de Botanique, op het moment dat de Vlamingen de Ancienne Belgique mochten inlijven.

In 1977 had het Belgische ministerie van Financiën zowel de gebouwen van de Ancienne Belgique als van de Kruidtuin (of Botanique) in handen. De twee cultuurgemeenschappen van dit land zochten op dat moment in het tweetalige Brussel naar visitekaartjes. Onder elkaar mochten de toenmalige staatssecretarissen van Nederlandse en Franse Cultuur, Vic Anciaux (VU) en François Persoons (FDF), uitmaken wie welk gebouw mocht kopen. Anciaux vertelt daar vandaag over dat hij van meet af aan de AB wilde, om de centrale ligging. "Maar ik vermoedde dat Persoons daartegen zou protesteren," vertelt Anciaux. "Daarom zei ik dat ik de Botanique wilde kopen. Persoons protesteerde inderdaad, waarna ik zogezegd 'toegaf' en de AB als 'compensatie' kon verwerven."

De AB is uiteraard kleiner en minder mooi, maar er waren aanvankelijk minder kosten aan (die kwamen later). Dat de Botanique dit jaar zijn 25ste verjaardag viert, terwijl de AB al in 2004 deed, heeft te maken met de lange renovatie die aan de plechtige opening op 23 januari 1984 voorafging. Algemeen directrice Annie Valentini heeft wat dat betreft overigens nieuws. "De Franse gemeenschapsregering heeft pas een principeakkoord gesloten over het hertekenen en renoveren van onze hal, de serres en de Galerie. Zo zullen we het publiek eindelijk op een gepaste manier kunnen ontvangen en laten circuleren."

Specialisatie
Een van de hoofdopdrachten van Botanique is het promoten van artiesten uit de Franse gemeenschap. Zo had in 1986 al het eerste festival van het chanson van de Franse Gemeenschap plaats. Met meer dan 220 concerten per jaar heeft Botanique zich gevestigd als een van de belangrijkste muziektempels van België, waar ook grootheden als dEUS, Jeff Buckley en Björk optraden. Als centrum voor beeldende kunst zette het zich op de kaart met tentoonstellingen van en over Magnum, Magritte of Sebastião Salgado. In de nieuwe subsidieovereenkomst (contrat programme) met de Franse Gemeenschap staat overigens dat de Botanique zich vanaf dit jaar ook niet meer als multidisciplinair cultuurcentrum hoeft te profileren, zoals in het begin. Valentini: "Onze infrastructuur maakte het ons heel moeilijk om theater of dans te brengen, terwijl je daarvoor ook elders terechtkunt. We mogen ons nu blijven specialiseren in muziek en beeldende kunst. In ons filmzaaltje zullen ook nog filmfestivals blijven lopen, maar die worden sowieso door externe partners georganiseerd."

:: Meer info op www.botanique.be. Les Nuits Botanique zijn dit jaar van 9 tot en met 19 mei

Witloof en nadarhekken

Victor Hugo noemde het panorama van de Kruidtuin ooit een van de twee wereldwonderen van Brussel, naast de Grote Markt. Dat was natuurlijk voordat de stad grote delen van deze groene zone innam. Van 1829 tot 1939 was de Botanique of Kruidtuin nog een echte botanische tuin. Aangenomen wordt dat in de kelders van de Kruidtuin in de winter van 1833 het witloof werd 'uitgevonden' door tuinman Frans Bresiers.

Een tweede uitvinding die met de Kruidtuin in verband wordt gebracht, betreft de nadar- of dranghekken. Om het volk op afstand te houden bij het vertrek van de luchtballon van de Franse luchtfotograaf Nadar in 1864, werden hekken gebruikt die sindsdien weleens nadarhekken heten. In 1939 moest de botanische tuin uitwijken naar Meise voor de aanleg van de noord-zuidverbinding. Door de aanleg van de Kleine Ring werd het park ook danig verminkt. Tuinarchitect René Pechère bepaalde het huidige aanzicht van het park. Tijdens de fototentoonstelling Belgicum van Stephan Vanfleteren in juni en juli zullen ook in dat park foto's te zien zijn.