Fotografe maakt portret van het leven in de Strijdersgang

De Strijdersgang of Impasse des Combattants is volgens fotografe Pamela Cecchi Brussel in een notendop: "Twintig huizen, twintig families, twintig identiteiten, twintig culturen, twintig verhalen." Hun portret is helemaal op zijn plaats in het Huis van Culturen en Sociale Samenhang, om de hoek in Molenbeek.

Koekelberg telde halfweg de negentiende eeuw zo'n 350 impassen of gangen waarin de snel groeiende proletariërsklasse werd ondergebracht. De Strijdersgang, bereikbaar via de Deschampheleerstraat tussen de Leopold II-laan en de Gentsesteenweg, heette vroeger de Keizersgang, maar werd na de Eerste Wereldoorlog genoemd naar de jongens die van hieruit vrijwillig naar het front vertrokken waren.

Ooit woonden er veel vis- en mosselverkopers, vandaag woont er van alles wat en de 27-jarige Belgische fotografe Pamela Cecchi van Italiaans-Nederlandse ouders is sinds anderhalf jaar een van hen. Ze studeerde aan de Ecole de Photographie et de Techniques visuelles Agnès Varda in Laken.

"Je zou de Strijdersgang een klein dorp kunnen noemen, verscholen aan het eind van een kasseiwegje," zegt Cecchi. "Maar vooral het leven is er bijzonder: twintig families, heel verschillend qua oorsprong, religie en cultuur leven er dicht op elkaar, nog dichter dan in een appartementsgebouw."

Deuren open
Cecchi's directe buren zijn Nigerianen. Verder zijn er Nederlandstalige en Franstalige Belgen, Italianen, Spanjaarden, Canadezen, Polen, een Française, Marokkaanse, Hongaarse en een Luxemburgse.

"Als het mooi weer is, wordt de centrale koer de collectieve tuin, hergroeperen de kinderen zich per leeftijd, vult iedereen de maaltijd aan, gaat het aperitieven de ganse nacht door... De keerzijde is natuurlijk weinig privacy, iedereen weet wat er loos is bij de buren, zowel overdag als 's nachts," aldus Cecchi.

Ann Olaerts woont er al vijftien jaar en vindt dat het nog meevalt: "We lopen elkaars deur niet plat, gelukkig maar, er is geen dwingend sociaal contact. Het is echt een oase in de stad, er is heel weinig omgevingslawaai. De impasse heeft ook altijd artistieke mensen aangetrokken. Zo horen we af en toe zangeres Marianne Pousseur. Of pianoklanken of gitaargetokkel, 's zomers als de voordeur openstaat. Er zijn nu enkele kinderen bijgekomen, die natuurlijk ook voor ambiance zorgen."

Groepsdynamiek
De beelden laten interacties tussen de bewoners zien, ook hele kleine. Iemand buigt zich over iemands schouder, een hand, achteloos maar teder op een knie. Tafeltjes, waaraan een man zit voor een wegwerpbord waarin allerlei lekkers is opgetast en een stoet drinkflessen, of waaraan een jongetje zijn huiswerk probeert te maken - serieus met zijn bril spelend. Ligzetels met allerlei composities, of hilarische danstaferelen.

"De Strijdersgang is het soort plaats dat ik zou opzoeken als ik er niet zelf woonde, omdat het leven er op een heel eigen manier georganiseerd is. Ik fotografeerde de feestjes, de zondagen in de zon, de kleine, dagelijkse gebeurtenissen. In de reeks zitten ook beelden van interieurs, maar het merendeel van de beelden is van de bewoners die elkaar buiten treffen, wat door de kleine behuizing vanzelf al meer buiten dan binnen gebeurt. Na anderhalf jaar kan ik zeggen dat de relaties meestal hartelijk zijn, zelfs vriendschappelijk." Voor de fotoreeks van de Strijdersgang kon Cecchi ruim de tijd nemen, ideaal voor de fotografe die akkoord gaat met de Franse fotograaf Edouard Boubat dat je met de mensen moet samenleven om hen te portretteren, met hen het brood, de gewoontes en besognes delen. Bij professionele opdrachten is dat niet altijd mogelijk: "Maar wat ik ook doe, het zijn altijd observaties van mensen in groepsverband, of ze nu dezelfde leeftijd hebben of tot een zelfde sociale of beroepscategorie behoren. Het idee dat mensen zich optrekken aan hun club of gemeenschap, fascineert me. Ik volgde ooit de wereld van de autotuning ('opvoeren' van voertuigen om hun prestaties te verbeteren). Ik stak heel wat op over auto's, maar ik heb toch vooral de gepassioneerde aanhangers gadegeslagen. De gesprekken die aan het fotograferen voorafgingen, waren deel van het plezier."

De meeste bewoners reageerden enthousiast toen ze vernamen dat er een tentoonstelling kwam in het Huis van Culturen en Sociale Samenhang, al waren er ook die van toen af liever niet meer in beeld kwamen. Anderen wilden nog actiever meewerken aan de expo. Daarom zijn er naast Cecchi's foto's ook teksten, gedichten, een miniatuur van een van de huizen, een muurschildering en foto's die de bewoners zelf namen. "Het portret laat dus vele aspecten van het leven in de Strijdersgang zien, en toch zal het beeld nog lang niet volledig zijn," zegt Cecchi.

Vernissage expo L'Impasse des Combattants in Cafet'Arts, 11 april om 18u met zang en piano. Expo van 12 april tot 25 mei 2013 van 10u tot 17u, Huis van Culturen en Sociale Samenhang van Molenbeek, Mommaertsstraat 4, Molenbeek, gratis. Info: 02-415.86.03