Foto's van sovjet-ufo's

De Franse fotograaf Frédéric Chaubin onthult in het boek 'Cosmic communist constructions photographed' negentig bouwwerken uit veertien voormalige sovjetrepublieken. De bizarre, soms ronduit ongelofelijke constructies uit de jaren 1970 en ’80 luidden het einde van een tijdperk in.

De laatste dagen van het sovjetrijk hebben enkele opzienbarende bouwwerken voortgebracht. Twee decennia voor de val van de Sovjet-Unie wordt er afgestapt van de heersende cultuur van beton en rechte, modernistische lijnen en is er plaats voor artistieke verbeelding. Moskou legt minder beperkingen op en die plotse vrijheid uit zich in de architectuur. Frédéric Chaubin raakt gefascineerd door die late sovjetarchitectuur wanneer hij in 2003 op een markt in de hoofdstad van Georgië een boek vindt over 70 jaar postrevolutionaire architectuur. Hij spreekt geen Russisch maar is onmiddellijk verkocht door de foto's van de gebouwen. Zo begint voor Chaubin een zeven jaar durende odyssee om zelf op zoek te gaan naar die ongewone architectuur en ze te documenteren. Veel van de gebouwen worden nu in hun voortbestaan bedreigd omdat ze nog altijd symbool staan voor die slechte tijd van weleer. Jammer want Chaubin heeft enkele pareltjes gefotografeerd. Je waant je soms op de set van een sciencefictionfilm. Bijna voel je je beetgenomen door de fotograaf want dit is toch te mooi om waar te zijn, maar alles wat Chaubin fotografeert is wel degelijk echt. De gebouwen lijken aan geen enkele Russische school te beantwoorden. We herkennen echo's van het suprematisme met zijn gecontroleerde geometrische vormen, maar ook wat van het constructivisme met zijn extreme hoeken. Hier en daar ook een vleugje westerse architectuur, gekruid met een spoetnik, raket of vliegende schotel. Het resultaat is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Ook de functie van de gebouwen is niet altijd even duidelijk. De bijschriften zorgen vaak voor een verrassing. Een op het eerste gezicht gotische kathedraal blijkt een wetenschappelijk onderzoekscentrum. Het gebouw dat op de cover prijkt, is dan weer geen lanceerplatform voor satellieten zoals de Amerikaanse inlichtingendienst vermoedde, maar een sanatorium. De presentatie van de foto's in het boek had wat beter gekund, ook de vouw hindert de kijkervaring, maar dat is muggenzifterij. De spectaculaire architectuur maakt alles goed. Dit is toch vooral een ode aan de ongebreidelde fantasie van de anonieme staatsarchitect die voor zijn ontwerp nooit de eer heeft gekregen die hem in het Westen te beurt zou vallen.

Tentoonstelling CCCP
1 april tot en met 31 mei 2011

Taschen Gallery
Lebeaustraat 18
1000 Brussel