Groetjes uit 1010 Brussel

B-1010 ('be-Dix_Tien') is een kunstproject dat de postcode 1010 van het Rijksadministratief Centrum kraakte voor een fictieve drieëntwintigste Brusselse gemeente waar de positieve en creatieve krachten van de bruxellitude vrij spel hebben. Emmanuel Lambion is de drijvende kracht.

Het was al een tijdje geleden dat we nog eens in de wondere wereld van het Rijksadminis­tratief Centrum (RAC) hadden rondgelopen. Straks opent de nieuwe ingang van het metrostation Kruidtuin voor de voordeur van de op banale wijze gerenoveerde Financietoren, maar achter die toren is de totale verloedering overtuigend ingezet. Op de Esplanade groeit onkruid; verschillende ramen van de nog overeind staande gebouwen zijn op strategische wijze ingegooid om de aftakeling te versnellen. Ook deze gebouwen zullen op termijn verdwijnen, samen met het panoramische uitzicht over de benedenstad. Op de Esplanade zouden nog twee torens komen te staan, met respectievelijk een hotel en appartementen.

Onze gids in deze poëtische stadskanker is Emmanuel Lambion, een Brusselaar die zichzelf omschrijft als art worker . Lambion werkte ooit voor Christie's in Londen (hij spreekt een feilloze mengeling van Frans, Nederlands en Engels), waarna zijn interesse evolueerde van de oude meesters naar de hedendaagse kunst. Hij was ook een aantal jaar verantwoordelijk voor de tentoonstellingen in de Botanique en werkt nu als onafhankelijk curator, producer en criticus. Tentoonstellingen en kunstprojecten in de openbare ruimte zijn Lambions dada. Zo was hij de man achter Park 58 , het project rond Parking 58, dat zijn beslag kreeg in tentoonstellingen en een evenement op het dak van de Parking op autoloze zondag 2008. Lambion: "Ik vertrek graag van een stedelijke realiteit - in het geval van Park 58 was dat de manier waarop Expo 58 het stadscentrum heeft veranderd door de rode loper uit te rollen voor de auto. Tegelijk is Parking 58 een symbool. De parkeergarage is voor Brussel wat Brussel is voor België: een vreemd lichaam in het centrum dat een beetje verloederd en onderbenut is, en wacht op een betere bestemming."

Het RAC is een vergelijkbaar geval. Lambion had in 2005 een coup de foudre met het modernistische gebouwencomplex. "Ook dit is weer een groot Brussels project dat altijd onderbenut is gebleven. Er zaten dertig cruciale jaren tussen de eerste plannen in de jaren 1950 en de inauguratie in 1983: de regionalisering van het 'Rijk' was op dat moment al een realiteit. Vijftien jaar later waren er al renovaties nodig, en in 2002 volgde de verkoop van de Financietoren aan Breevast."

Lambion ontdekte dat het RAC een eigen postcode had. "B-1010: niet zomaar een postcode. De tweede postcode van België, na die van Brussel-Stad en v óó r die van alle andere Brusselse gemeenten. Grafisch is dat cijfer ook interessant, en omdat de postcode nu met vakantie is, heb ik ze ingepikt voor het project be-Dix_Tien ." B-1010 is een deels immaterieel project en propageert een denkbeeldige drieëntwintigste Brusselse gemeente, waar de positieve en creatieve krachten van de bruxellitude vrij spel hebben. Op www.b-1010.be kan iedereen inwoner worden van de gemeente. Zo zijn er al een tweehonderdtal. Lambion: "Onze eerste burger hebben we symbolisch gekozen. Het is de driejarige Charles-Mahondas die in Costa Rica woont en de zoon is van een Franstalige Belgische mama en een Nederlands­talige papa. Je hoeft dus niet in Brussel te wonen om burger van B-1010 te zijn."

De postcode bracht Lambion ook op het idee om een aantal kunstenaars postkaarten te laten ontwerpen die kritisch of ludiek commentaar leveren op het reële of het ideële Brussel. Een eerste reeks werd in 2006 verspreid. Vorig jaar kwam op BRXLBRAVO een tweede reeks uit naar aanleiding van de twintigste verjaardag van het Gewest. Een derde reeks wordt gepresenteerd op de Nuit Blanche van 2 oktober, voor het Belgische voorzitterschap van de EU.

De bekendste kaart laat een handtekening zien onder de woorden 'Kisses, The Government'. Het ontwerp van Simona Denicolai en Ivo Provoost is zowat de mascotte van het project geworden. Je kunt het interpreteren als het einde van een brief waarin de regering op joviale wijze de postcode 1010 cadeau doet, of waarin ze het hele RAC met de bedenkelijke sale-and-lease-backoperatie van de hand doet aan de vastgoedsector. Een andere kaart bevat niets anders dan een opsomming van frietsauzen. Maar wie het ontwerp van kunstenaar Freek Wambacq nader bekijkt, merkt dat de namen van die frietsausen (andalouse, tartare, hollandaise,...) vaak vreemde invloeden toevoegen aan ons nationale gerecht. Weer een andere kaart demonstreert de zogenaamde wash art van de Franse beeldende kunstenaar John Cornu - een omgekeerde vorm van graffiti waarbij een monument wordt schoongespoten. Door slechts een van de twee pilaren van de toegangspoort van het federale parlement onder handen te nemen, wijst Cornu op de wankele toestand van de instelling.

Na de Nuit Blanche worden de nieuwe kaartjes gratis verspreid op verschillende plaatsen in Brussel en de rest van België. Er volgt ook een speciale uitgave van alle postkaarten in een mooie classeur met begeleidende teksten, en een kleine tentoonstelling (voorgesteld in Passa Porta op 9 december). Met Brussel Behoort Ons Toe worden getuigenissen van bekende en minder bekende Brusselaars over hun idea­le Brussel opgenomen. Daarna wil Lambion de kaarten ook educatief gebruiken door er bijvoorbeeld mee naar scholen te trekken.