Het gelijk van de ander

Tijdens XL Flagey wordt er niet alleen gefeest en naar kunsten gekeken en geluisterd. Er is ook tijd voor reflectie. Over het aanschijn van Brussel bijvoorbeeld, en de relaties tussen de jongeren van verschillende origine in onze stad.

Deze zaterdag wordt in Flagey de korte documentairefilm Brussel stad zonder eigenaar (40 min.) van Bleri Lleshi en het interculturele platform Kif Kif voorgesteld. Het gaat om de neerslag van het project 'Ideaal Brussel' dat Lleshi in de schoot van Kif Kif heeft begeleid, en dat na de vertoning van de film ook zal worden voorgesteld.
Bleri Lleshi voerde voor Kif Kif het onderzoek naar identiteitsconstructie bij jongeren in Brussel uit dat door de Vlaamse Gemeenschapscommissie werd aangevraagd. Daarvoor bracht hij de afgelopen maanden een achttal Brusselse jongeren met verschillende achtergrond (Turkse, Marokkaanse, Congolese, Nederlandse of gewoon Belgische roots) bij elkaar voor individuele gesprekken, groepsgesprekken en activiteiten.

Wat hadden zij allemaal te vertellen?
Bleri Lleshi: Je kunt de nagesprekken die ik met de participanten had allemaal nalezen op www.kifkif.be. Die gesprekken vormden de basis van onze documentaire. We bereiden ook een beleidsnota voor de VGC voor, en samen met mensen als Eric Corijn, Marc Van den Bossche en Ico Maly schrijf ik mee aan een boek over identiteit en interculturaliteit dat ergens in het najaar bij VUBPress zal verschijnen, en waarin 'Ideaal Brussel' een belangrijk onderdeel zal zijn van onze casestudy bij jongeren in Brussel. Een belangrijke vaststelling is dat jongeren als een diverse, maar complexe groep moeten gezien worden. De manier waarop zij hun identiteit begrijpen en verwoorden is dikwijls heel anders dan wij denken, en evolueert vaak heel dynamisch."
We zijn begonnen met een reeks individuele gesprekken waarin we de thema's bespraken die later aan bod zouden komen, zoals Brussel, taal, integratie, identiteit en dialoog. Op die manier kon ik verschillen nagaan tussen individuele verklaringen en verklaringen in groepsgesprekken, en kon ik ook kijken hoe de opinies zouden evolueren na de kennismaking met de andere participanten.
Als we willen samenleven, moeten we elkaar proberen te begrijpen door met elkaar in dialoog te gaan. Maar met elkaar praten is niet makkelijk. Ook als je confrontaties uit de weg gaat en je vooroordelen probeert te verstoppen, raak je niet vooruit. Het is vooral moeilijk om kritisch te zijn voor jezelf. Wij hebben altijd de neiging te denken dat we zelf de waarheid in pacht hebben, terwijl je er voor een constructief gesprek altijd vanuit zou moeten gaan dat de ander misschien wel gelijk heeft.

Hebt u een voorbeeld van opinies die in de loop van het project zijn geëvolueerd?
Lleshi: Tijdens de eerste individuele gesprekken vond de helft van de participanten dat vooroordelen heel slecht waren. Een paar vonden vooroordelen dan weer niet per se slecht, maar dat je er vooral op een verstandige manier mee moet omgaan. Dat bleek ook uit het rollenspel waarin een jongen de hand van een dochter uit een Turkse familie kwam vragen. Toen moest iedereen wel gebruik maken van de stereotiepen die hij of zij had over de Turken, wat soms tot grappige toestanden leidde.

Tijdens een van de ontmoetingen hebt u de jongeren ook opdrachten gegeven.
Lleshi: Om zich eens in de situatie van de ander te verplaatsen, moest een meisje dat tegen het gebruik van de hoofddoek in openbare plaatsen was, het tegendeel gaan verdedigen op straat en ook zelf een hoofddoek dragen. Een trotse Turkse jongen moest dan weer de onafhankelijkheid van Koerdistan verdedigen en een jongen met Congolese achtergrond de onafhankelijkheid van Vlaanderen. Dat lag niet voor de hand, maar ik denk wel dat zulke zaken iets opleveren. Het Brusselse meisje heeft haar hoofddoek nadien trouwens nog een tijdje veder gedragen.

:: Brussel stad zonder eigenaar (Bleri Lleshi/Kif Kif) 20.6.2009, 14.00, Flagey (Studio 5), www.kifkif.be
gratis