Het strakke tempo van De Mens Frank Vander linden

Precies een jaar geleden leverde Frank Vander linden zijn eerste soloplaat af. Die werd niet alleen in de gespecialiseerde bladen, maar ook in de concertzalen gunstig ontvangen. Maar na vijftig optredens in zijn indrukwekkende uppie blijkt er weer een nieuwe langspeler van De Mens klaar te liggen.

Frank Vander linden woont ondertussen zo'n acht jaar in Schaarbeek, na ommetjes in onder meer Brussel-stad, Sint-Gillis, en zelfs Evere. Over die hoofdstad toch eerst enkele wijze woorden van de gelouterde rocker: "Van alles wat tof is aan Brussel, maak ik graag gebruik, en wat ik niet kan gebruiken, negeer ik gewoon. Als mensen van buiten Brussel op bezoek komen, dan hebben ze het weleens over de spanningen en de taalkwesties. Dan moet ik altijd diep nadenken wat ik daar nu ook alweer van vind. Want als ik niet oplet, heb ik daar geen mening over omdat ik zonder ook prima functioneer."

'Functioneren' betekent voor Vander linden dus nog altijd in belangrijke mate platen maken. Want tussen zijn soloplaat en de nieuwe plaat van De Mens, Is dit mijn hart? , ligt maar een jaar. "Er moet sprake zijn geweest van onweerstaanbare drang," zegt Vander linden. "De Mens is nog altijd mijn huis. Terwijl de solotour bezig was, zijn Dirk Jans, Michel De Coster en ik al gaan samenzitten voor wat we bij wijze van grap de reünie noemden van een groep die vergeten is te splitten."

U noemde het solo-uitstapje destijds openlijk overspel met de belofte dat u zou terugkeren. Was er desondanks ongerustheid bij Dirk en Michel?
Frank Vander linden: "Een beetje wel. Toch in die mate dat Dirk naar geen enkel van mijn vijftig solo-optredens is komen kijken (lacht). Hij vindt het dus niet zo prettig om zijn zanger op een podium te zien staan. En dan stond ik er nog alleen. Het was dus geen overspel, maar eerder masturbatie."

"Onze levens zijn natuurlijk erg met elkaar verbonden. We spelen zeventien jaar samen en kennen elkaar nog langer. Dat brengt ergernissen en gevloek over elkaars beperkingen met zich mee, maar in een lange relatie kun je aan andermans beperkingen ook je eigen beperkingen afmeten. De ergernis ontvluchten is de gemakkelijke optie. Voor je groei is het nuttiger om voortdurend die spiegel voorgehouden te krijgen."

U zit hier wel opnieuw alleen voor de interviews.
Vander linden: "Michel heeft daar geen tijd voor, maar het was deze keer wel de bedoeling dat Dirk erbij zou zijn. Hij belde vanmorgen om te zeggen dat hij geen stem had. 'Zeg maar eerlijk dat je ook geen zin hebt,' antwoordde ik. 'Dat ook,' gaf hij toe, 'want jij voert dan toch weer de hele tijd het woord.' - 'Maar nu geef ik je de kans,' probeerde ik nog. Bon, in feite interesseert hun dat niet zo. Dus zit ik hier weer het verhaal te vertellen dat ik even solo was en nu weer terug ben."

Hoe is het album dan tot stand gekomen?
Vander linden: "De Mens is een democratie, maar dan van degenen die het meest in het parlement aanwezig zijn. Dit keer waren dat Dirk en ik. We hebben veel samen gecomponeerd met drum, gitaar en computer. Michel is er pas later bij gekomen. Het is niet zo dat ik met de soloplaat heb ontdekt hoe leuk het is om alles alleen te kunnen doen. Ik werk juist graag samen en wantrouw ook een beetje de zelfverklaarde genieën die alleen aan zichzelf verantwoording afleggen. Prince liep een tijdlang met het woord slave op zijn gezicht, maar sinds hij van zijn platenfirma verlost is, heeft hij ook niet meer zulke goede cd's gemaakt. Dat is misschien wat simplistisch geredeneerd, maar echt goede dingen ontstaan toch in een kader."

Zijn de twaalf nummers op een plaat ook zo'n kader?
Vander linden: "Zolang er mensen bestaan, zullen ze waarschijnlijk platen maken. Ook al is dat in tijden van iTunes inmiddels absurd. Ik ben grootgebracht met die eenheid van creativiteit en ik heb ze nodig, en ik merk dat ook mensen die er niet mee grootgebracht zijn, ze nodig hebben. Er moet een beperking in tijd en ruimte zijn om dingen te maken die je anders niet zou maken. Ik heb graag een startschot en een eindstreep."

Wordt er onderweg veel geschrapt en weggegooid?
Vander linden: "Songschrijven is sowieso nogal milieuvriendelijk. Ik heb al gehoord dat 'Wals nr. 3' een nummer zou zijn waarmee De Mens een nieuwe richting inslaat. Het rare is dat de aanzet van dat nummer al dateert van 1995. De demo van toen zat in een niet zo sympathiek Red Hot Chili Peppers-arrangement. Nu hebben we dat veranderd en er dingen aan toegevoegd."

Je hoort dat er aan de muziek is gewerkt. Klinkt gevarieerd, als we dat zo mogen zeggen.
Vander linden: "We hebben er zeker veel zorg aan besteed. Maar zeggen dat we nieuwe paden betreden, gaat wellicht te ver. 'Ik besta' is geschreven nadat we de plaat van The XX hadden gekocht en goed genoeg hadden bevonden om iets in dezelfde richting te proberen. Maar toen ik het resultaat aan mijn vrouw liet horen, zei ze: 'Dat is weer dezelfde zever van altijd.' Letterlijk citaat."

Nooit last van zelfrelativering als u weer eens aan een nummer moet beginnen?
Vander linden: "Dat krijg ik meer als men mij vraagt om eens boek te schrijven. Dan zie ik de boeken in de Fnac en in mijn boekenkast staan en dan vraag ik me af waarom ik daaraan nog iets zou toevoegen. In muziek zit het spelelement dat me nieuwsgierig houdt. Vooral als gitarist stoot je vaak op dezelfde patronen, maar die kun je juist omzeilen door nog meer te spelen. Veel leuke dingen zijn repetitief."

Een nummer van De Mens is ook altijd een goede bestemming voor uw teksten.
Vander linden: "Klopt. Ik vind niet dat ik per se iets moet meedelen, maar ik hou van de vorm van 'de song', van 'het liedje'. Ik merk dat ik aarzel om dat een kunstvorm te noemen, terwijl liedjes in het algemeen al voor meer ontroering hebben gezorgd dan de meeste toneelstukken, gedichten of zelfs schilderijen. Het is natuurlijk geen wedstrijd, maar ik vind het toch een beetje gek dat sommige songschrijvers zich onder de dichters klasseren, terwijl ze bij hun teksten ook nog eens muziek leveren. Ik vind het nog altijd leuker om taal in een liedje te smokkelen dat tien jaar later op een festival nog altijd wordt meegezongen, dan het in een boekje van dertig bladzijden te stoppen dat voor de bibliotheek bestemd is. Maar het zit al in dat woord, liedje : het is iets kleins. Gainsbourg had het over 'un art mineur' ."

"Songschrijvers zijn ook niet noodzakelijk wijzere mensen dan niet-songschrijvers. Maar omdat ze móéten schrijven en hun teksten moeten bijvijlen tot ze de gewenste vorm hebben, worden hun gedachten vanzelf uitgepuurd. Dan kom je weleens op regels die mensen als een aforisme of een waarheid beschouwen."

Teksten als 'Hier komt mijn schip' of 'Ambulancier' vind ik vrij ongrijpbaar. U stelt ook veel vragen op de plaat. Zelfs de titel is een vraag.
Vander linden: "Ik hou niet van het letterlijke. Dat je als je je slecht voelt, dat ook nog eens woordelijk opschrijft. Ik vind het ook verdacht dat sommige muzikanten om de twee jaar met een afkick-, een jeugdtrauma- of een echtscheidingsplaat komen. Dat is niet alleen gevaarlijk, omdat je dan op den duur verplicht bent om om de twee jaar te scheiden of depressief te zijn; dat soort verhalen die bij zo'n plaat horen, hebben vaak ook iets geforceerds. In se heeft niemand zaken met wat er in het leven van een muzikant gebeurt. Mijn idee is dat kunst in hoofdzaak gaat over wat de mensen die ernaar luisteren of ernaar kijken, meemaken in hun leven. In die zin kan het verhaal ook altijd wijzigen. Daarom is het vraagteken achter de titel ook belangrijk."

:: Is dit mijn hart? van De Mens is uit bij Pias. Hun concert in de AB is uitverkocht. Meer info (ook over de tournee) op www.demens.be