Isaia Iannaccone: 'Als schrijver kan ik god spelen'

"Als schrijver ben ik god. Het lot van de personages, de gebeurtenissen, alles ligt in mijn hand. Kennis, woorden en verbeelding zijn het enige wat een schrijver nodig heeft om hem op de juiste weg te zetten." Isaia Iannaccone, scheikundige en sinoloog, gespecialiseerd in de geschiedenis van wetenschap en technologie in China, heeft er een half leven als docent op zitten. Nu is hij fulltime romancier (en ook een beetje romanfiguur).

I saia Iannaccones beste vak op school was scheikunde. "Vandaar ook de keuze voor chemie aan de universiteit. Kort daarop ben ik ook lessen Mandarijn gaan volgen aan de Oosterse Universiteit van Napels: ik droomde er al lang van Chinees te leren om Mao's geschriften te lezen in de originele versie. Chinees heb ik geleerd, het tweede is er nooit van gekomen. Het leek er ook in alles op dat ik een loopbaan zou uitbouwen in de scheikunde: door mijn specialisatie in de petrochemie was ik tijdens mijn studie in contact gekomen met de aardolie- en energiereus Eni, meer bepaald met de onderafdeling Agip. Er lag een interessante baan voor me klaar, ik zou aan de slag kunnen in landen als Saoedi-Arabië. Maar net op het ogenblik dat ik afstudeerde, brak er een groot schandaal uit rond Agip. Ik moest dringend iets anders vinden om mijn brood te verdienen, want ik wilde absoluut op mezelf gaan wonen."

Dan maar plan B. "Mijn thesis aan de Oosterse Universiteit behandelde het werk van de jezuïeten in de zeventiende en achttiende eeuw in China. De prof die mijn thesis had begeleid, stelde me voor om het onderricht van de geschiedenis van de wetenschap in China aan de universiteit te introduceren.

Het zou mijn niche worden; twintig jaar lang heb ik erin onderwezen. Ik was ook helemaal alleen in Italië om het te doen, en dat maakte dat ik overal werd uitgenodigd. In de rest van Europa, in Taiwan, in communistisch China."

Xiao Long
Boeiend, maar de volgende etappe stond alweer voor de deur. "Ik was verloofd met Wu Pi-Chung, een Taiwanese barokmuzikante, opera- en theaterregisseuse. Zij woonde in Parijs. De jaren in Napels begonnen te wegen: telkens weer de onzekerheid of mijn contract wel verlengd zou worden; het feit ook dat ik het geregelde contact met collega's miste omdat ik de enige in Italië in mijn vakgebied was. Meer en meer werd ik naar Parijs getrokken, ook door mijn goede band met het Centre National de la Recherche Scientifique."

Het wérd ook Parijs, zij het kort, en vervolgens Brussel. "Ik had met succes deelgenomen aan een wervingsexamen van de Europese School en kreeg een betrekking als docent scheikunde en wiskunde in Woluwe. Niet lang daarna is onze zoon ter wereld gekomen, Francesco, die met zijn tweede naam Xiao Long heet, 'Draak van de Ochtend'. Hij past perfect in het internationale plaatje van Brussel. Ik ben geboren en getogen Napolitaan, zijn moeder is Taiwanese; hij spreekt Italiaans, Frans, Chinees, Nederlands, een beetje Engels. Ik kijk er nu al naar uit hoe hij met al de bagage die hij hier kan opdoen, de wereld zal verkennen."

"Francesco is een van de redenen dat we in Brussel zijn gebleven toen mijn contract met de Europese School afliep, nu een tweetal jaar geleden. Ik had de keuze: ofwel elders een betrekking zoeken en uit Brussel verhuizen, ofwel met vervroegd pensioen gaan en blijven. Ik heb voor het tweede gekozen. Francesco heeft nooit iets anders gekend dan Brussel, en voor hem is het belangrijk dat hij een plek heeft waar hij zich thuis kan voelen, hoe internationaal zijn roots ook zijn. Daarom hebben we er ook voor gekozen hem naar het Brussels onderwijs te sturen, liever dan naar de Europese School.

Omdat we in Brussel wonen, omdat we willen dat hij hier wortels heeft."
Nu kan Iannaccone zich volop uitleven in die andere passie van hem: romans schrijven. Dat vloeide voort uit zijn passie voor de geschiedenis van China. Zijn twee tot dusver gepubliceerde romans heeft hij meegebracht naar onze plek van afspraak: nog vlug even gaan kopen bij Tropismes en laten inpakken in geschenkpapier. Het tekent de gentleman.

"In 1995 was ik uitgenodigd door de regering van Taiwan voor een studiereis. In het guesthouse van de Academia Sinica, Taiwans belangrijkste academische instelling, waren we maar met twee westerlingen: de bekende natuurkundige Georges Waysand en ik. Al snel begonnen we te verbroederen, ik vertelde hem dat de missie van de jezuïeten in China bol stond van de interessante verhalen, een roman waard. Waarop Waysand zei: 'Als je nog eens in Parijs bent, dan stel ik je voor aan een dame die zich specifiek bezighoudt met de publicatie van historische romans.' Enkele jaren later heb ik hem op zijn woord genomen, en zo heb ik Françoise Roth mogen ontmoeten. Ik zei haar dat ik een historische roman in de vingers had, een waargebeurd verhaal, dat anders misschien een goedbewaard geheim van een handvol mensen zou blijven. 'Schrijf me een synopsis en één hoofdstuk,' zei ze. Dat heb ik gedaan. In het Italiaans, waarna ik het naar het Frans heb vertaald met de hulp van Wu Pi-Chung, die me ook de tip had gegeven om de coups de théâtre netjes te verdelen, als in een opera. Françoise was in de wolken, ze moedigde me aan door te gaan. Maar het was net de periode van het begin van mijn nieuwe leven in Brussel, er waren andere prioriteiten."

"Pas enkele jaren later heb ik de pen weer ter hand genomen. Ik had al wel boeken geschreven voor de universiteit, een honderdtal wetenschappelijke artikels, twee reisgidsen voor China in opdracht van de Touring Club van Italië, maar nog nooit een roman. Toch ging het me vlot af. Het boek, L'amico di Galileo, is een geromantiseerde versie van het verhaal van de Duitse botanicus en geneesheer Johann Schreck, die na jaren clandestiene autopsieën te hebben uitgevoerd in Rome, tot de jezuïeten toetrad en vervolgens als Terentius naar het China van de Mingdynastie vertrok. In China heeft hij onder meer de telescoop, uitgevonden door Galilei, geïntroduceerd."

Ignatius van Loyola
Het verhaal van Terentius werd dus een roman. En de manier waarop het zijn weg vond naar erkenning in Frankrijk en Italië, is een roman op zich waard. "Zodra het manuscript af was, heb ik het naar twee belangrijke Italiaanse uitgevers gestuurd, en naar Françoise Roth. Vervolgens ben ik op vakantie naar Napels vertrokken. Drie dagen later had ik Françoi­se aan de lijn: 'Isaia, heb je al getekend?' Ik: 'Wat getekend?' Zij: 'Een contract.' Ik: 'Een contract waarvoor?' Zij: 'Voor je roman.' Ik: 'Maar neen, ik heb je een kopie verstuurd, om je te bedanken voor alles wat je gedaan hebt voor mij, al weet ik dat je geen Italiaans kent.' Françoise weer: 'Mijn baas, die wél Italiaans kent, heeft het eerste hoofdstuk gelezen. Zijn besluit: kopen!' Zo komt het dat mijn eerste boek - zonder dat het ooit bij mij was opgekomen - eerst bij een grote Franse uitgever verscheen als L'ami de Galilée en dat de Italiaanse uitgeverijen die het eerst hadden geweigerd, daarna tegen elkaar opboden om de rechten te verwerven." Het boek heeft maanden aan de top van de bestsellerlijst in Italië en Frankrijk gestaan en is verschenen in zeven talen; volgend jaar komt de Chinese versie uit.

Ook Iannaccones tweede roman, Le rideau de Jade, vond zijn weg naar uitgevers, en ondertussen heeft hij alweer twee romans klaar. "De eerste is een geromantiseerde versie van de eerste dertig levensjaren van Ignatius van Loyola. Die schopte het van flierefluiter en notoir vechtersbaasje tot stichter van de jezuïetenorde en heilige. Ik heb de roman geschreven in opdracht van een Italiaanse uitgever, die daarna terugkrabbelde 'omdat het crisis is'. Mijn fout ook, ik vertrouwde op het gegeven woord van een vriend en had geen contract getekend. Dus ben ik voor dat boek nu op zoek naar een uitgever, net als voor het tweede, een misdaadmysterie. Er wordt een moord gepleegd in de Europese School in Woluwe, en die wordt opgelost door een Napolitaanse sinoloog die in Brussel woont. Tijdens het schrijven heb ik me als gek geamuseerd. Het is ook een hommage aan Brussel, omdat ik van de stad hou. Omdat ik van België hou. Daarom zou ik ook zo graag een Vlaamse uitgever voor mijn boeken vinden."