Jazz / folk: Norbert Detaeye live

Zanger-pianist Norbert Detaeye speelt al meer dan twintig jaar op de zaterdag voor Kerstmis in het Candelaershuys. Dit keer brengt hij verhalen uit het Amerika van de jaren 1930. Great depression-songs als 'Backwater blues', 'Happy days are here again', 'Just a gigolo' en 'Brother, can you spare a dime?' blijken ook vandaag verrassend actueel.

Detaeye, 61, woonachtig in het Patershol, Gent en ereburger van New Orleans, combineert al een leven lang een job als binnenhuisarchitect met zijn passie voor zwarte jazz, blues en ragtime. Hij was jaren frontman van The Jeggpap Jazz Band en maakte stijlvolle soloplaten over telkens weer een ander stukje Amerikaanse muziekgeschiedenis. Detaeye: "Jesus on the mainline gaat over gospel en de verschillende genres van het religieuze lied in het zuiden van de VS, Every man a king is geïnspireerd op de lp Good old boys van Randy Newman. Brother, can you spare dime? past in dat rijtje. Ik zat dit voorjaar in de studio en plots breekt die crisis uit."

U was nietsvermoedend visionair?
"Het is echt toeval. (lacht) Nu, de situatie in de VS toen was ernstiger, ingewikkelder ook. Door de beurscrash in Wall Street van oktober 1929 sluit half Amerika de bedrijfspoort en schuiven miljoenen mensen op straat aan bij soup kitchens en bread lines. Tezelfdertijd is er een ecologische ramp aan de gang. Foute landbouwmethodes putten de grond in de midlands uit en overstromingen en dust storms, stofwinden na aanhoudende droogte, maken het land onbewoonbaar. De druiven der gramschap van John Steinbeck en de televisieserie Carnivàle vertellen ook over die periode van noodgedwongen immigratie en sociale onrechtvaardigheid. Vreemd genoeg boomt de muziekindustrie. De mensen hebben niks meer, er is alleen de radio om naar te luisteren. Orkesten spelen als gek, de musical bloeit, Tin Pan Alley is een liedjesfabriek. De cheer up songs dienen om de moed er in te houden, anderzijds hoor je nummers die de vinger op de wonde leggen en de crisissfeer en onzekerheid verhalen. 'Brother, can you spare a dime?' uit 1931, een hit in de versie van Bing Crosby, wordt een icoon: ik geloofde in de American dream en zie, ik ben alles kwijt."

Hebt u voor uw programma liedjes ontdekt die u nog niet kende?
"De dust songs van Woody Guthrie. 'So long, it's been good to know you' gaat bijvoorbeeld letterlijk over mensen die hun dorp moeten verlaten als gevolg van de dust bowl-ramp. Een hele gemeenschap wordt uit elkaar gerukt, net als in New Orleans na de orkaan Katrina. Ik kende er mensen die nu in Zweden wonen. Mijn vriend, trompettist Wendell Brunius, grapt dan wel - "Ik had maar twee meter water in mijn huis, mijn buurman vier" - maar ze werden echt weggespoeld. Zoals in die Randy Newman-song over de overstroming van de Mississippi in 1927, 'Louisiana, they're tryin' to wash us away'."

U zingt en speelt altijd songs van anderen ...
"Veelal, ik ben zo'n liefhebber van dat grandioze bestaande repertoire dat ik mijn eigen zaken met plezier verwaarloos."

... en u noemt dat interpretaties. U hoort liever niet het woord cover?
"Als je Schubert zingt of Chopin speelt, die cover je toch niet?"

Wat is het verschil?
"Randy Newman, Tom Waits of Woody Guthrie, dat zijn de Brahmsen van vandaag. Hun songs stijgen uit boven hun lezing. Dat is klassiek publiek patrimonium waar iedereen zijn eigen interpretatie aan kan geven. Begin jaren 1980 ontmoette ik James Booker, een excentrieke pianist uit New Orleans met een repertoire van Beethoven tot Ray Charles. Binnen dezelfde song schakelde hij van blueslicks naar de 'Minutenwals' van Chopin maar alles was James Booker. Hij had geen eigen nummers maar alle nummers die hij speelde, waren van hem. Dat probeer ik ook."

:: Norbert Detaeye
wanneer: 20 december om 16 uur
waar: Candelaershuys, Brugmannlaan 433, Ukkel, 02-343.46.58, candelaershuys@vgc.be