Joodse poëzie op muziek

"In dit donkere maar gepassioneerde project van Zahava Seewald worden enkele van 's werelds mooiste Joodse gedichten op muziek gezet. Zahava is een van de creatiefste zangeressen van de nieuwe Joodse muziek. In haar muzikale zoektocht komen de verschillende facetten van haar uitzonderlijke stem naar boven. Het resultaat is tegelijk aangrijpend en ontroerend."

Deze woorden zijn van John Zorn, hoofd van het New Yorkse platenlabel Tzadik, dat zich toelegt op het promoten van avant-gardistische en experimentele muziek. Op het label verscheen Scorched lips, het album van Zahava Seewald met haar project Zohara. "Sub Rosa, mijn vorige platenlabel in Brussel, had mijn album Ashkenaz songs naar Tzadik gestuurd en John Zorn was meteen verkocht. Hij wou ons volgende album uitbrengen," zegt Zahava Seewald. "Ik was op dat ogenblik uitgekeken op de traditionele Jiddische muziek die ik maakte. Ik wilde meer mijn eigen ding doen."

Seewald heeft een album met Joodse liederen uitgebracht bij Tzadik en deelgenomen aan verschillende projecten met Zorn alvorens Scorched lips te maken. Daarop vertolkt Seewald werk van grote Joodse dichters, van de middeleeuwen tot nu, zowel religieuze als hedendaagse poëzie. De vernieuwing zit hem vooral in de muziek: geen traditionele Oost-Europese en Arabische Joodse muziek meer, maar nieuwe composities, door Seewald en Michaël Grébil geschreven. Seewald: "Het is een combinatie van elementen uit avant-jazz met elektro-akoestische en traditionele muziek. We hebben klanken opgenomen die Stephan Dunkelman daarna elektronisch bewerkt heeft om er nieuwe composities van te maken. Muzikaal wilden we ook de oude en de nieuwe wereld samenbrengen. Oude instrumenten als sister en oud gaan hand in hand met saxofoon en drums."

Zahava Seewald is in Antwerpen geboren. Ze heeft een Pools-Joodse vader en een Marokkaans-Joodse moeder. Muziek heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in haar leven. Seewald: "Ik kom uit een religieus milieu waar zang altijd centraal stond. Aan tafel thuis, in de synagoge en voor het gebed in de joods-orthodoxe school. Ik heb altijd willen zingen." Seewald is in het Brusselse conservatorium zang komen studeren. De klassieke zang die ze daar aanleerde, heeft voor haar een nieuwe wereld geopend, maar ze is toch al snel opnieuw richting traditionele muziek geëvolueerd. "Klassieke muziek is fantastisch, maar er zijn veel beperkingen en ik heb nood aan vrijheid." Scorched lips verscheen vier jaar gleden, en ondertussen is er al wat nieuw materiaal in de maak, waarvan een deel voorgesteld zal worden op 14 juni.

Conflict
Intussen woont Seewald twintig jaar in Brussel en is dit haar stad geworden. Maar het ontbreekt er wel aan Joodse artiesten. "Er zijn veel klezmergroepen, maar die zijn niet Joods," zegt ze. "In de Jiddische muziek heb je natuurlijk Myriam Fuks, een monument, maar daar blijft het ook bij. Er zijn weinig Joodse denkers, weinig groepen en er is ook weinig interesse voor. Vroeger was er in Europa een rijke Joodse cultuur, maar sinds de Tweede Wereldoorlog is de Europees-Joodse cultuur een ruïne. In Amerika is er wel een levendige Joodse cultuur, net als in Israël."
Over het Israëlisch-Palestijnse conflict is Seewald pessimistisch. "Er is weinig hoop op beterschap. Er is geen dialoog meer mogelijk door de wrok en de haat die de twee intifada's teweeggebracht hebben. De enige oplossing die Israël gevonden heeft, is de bouw van een muur. Ik ben zeer kritisch tegenover Israël, maar ik kijk wel op naar de interessante Israëlische cultuur. In Israël is kritiek van binnenuit mogelijk."

:: Zohara — Scorched Lips - 14.6.2008 20.30- CC JACQUES FRANCK Waterloosesteenweg 94, 1060 Sint-Gillis, 02-538.90.20, ccjf01@brutele.be
Tickets: 9 euro