Jotie T'Hooft: dichter van zichzelf

Op zijn veertiende verslaafd aan seks en drugs. Op zijn 21ste, na drie pogingen, een punt gespoten achter zijn zoekende leven. Geen wonder dat vloeren, plafonds en muren zwart geschilderd waren in het Berchemse huis waar Jotie T'Hooft zijn laatste dagen doolde en dichtte. Postuum krijgt T'Hooft aandacht tijdens de bibliotheekweek.

Toen ze nog in de Comhairelaan zat, maakte de uitgeverij Manteau van Jotie T'Hooft (1956-1977) de mythe van de jaren zeventig. Johan Geeraard Adriaan T'Hooft, ook wel Johannes de Doper en Piet Shot (om de fuck-pump die hij niet kon missen), was anders niet meer dan een zonderlinge vogel voor de kat. In normale omstandigheden zou zijn excentrieke gedrag, losbandige tienerseksleven en voorspelbare zelfmoord niet meer zijn geweest dan een maatschappijbeschamende fait divers, verwerkt tot een 'pijpje' op een regionale bladzijde. Maar Jotie T'Hooft beleefde intenser dan de meeste van zijn Vlaamse leeftijdsgenoten het gevoel van Woodstock, Frank Zappa en de 'zielsverheffende' effecten van cocaïne.
Met zijn ene wettelijke vrouw, Ingrid Weverbergh, woonde hij eerst in het Witte Huis in de Groot-Bijgaardenstraat 256 en later in het Zwarte Huis in de Kerkstraat 99 (nu 109). Zij was de dochter van Julien Weverbergh - van uitgeverij Manteau. Het was ook Julien Weverbergh die na T'Hoofts fatale overdosis in Brugge, op 5 oktober 1977, in het Zwarte Huis de laatste twaalf gedichten vond - volgens de uitgever geschreven in die fatale nacht. Manteau gaf de verzen meteen uit als De laatste gedichten (1977), het summum van T'Hoofts kunnen. De expressieve metaforiek - met invloeden van Hugo Claus - in de eerdere bundels Schreeuwlandschap en Junkieverdriet was er amper in terug te vinden. Het flirten met de dood was nu eenmaal bijna voorbij. Plotsklaps was het - voor zichzelf en voor anderen - onhandelbare leven voorbij. Zijn 400 bladzijden proza en 530 gedichten worden dan gecondenseerd tot die ene zin: In mij is een onstuitbare doodsbloem ontloken. Een kreet die - o schaamteloze mensheid - niet gehoord werd, om zovele, zelfs commerciële redenen.
Een literaire avond over Jotie T'Hooft en zijn laatste levensdagen in Sint-Agatha-Berchem, gebracht als Een marsman op aarde, zet de 'Vlaamse Rimbaud' op een piëdestal. De voordrachtkunstenaar en journalist Jacques Lesage en Jean-Paul Mulders, de auteur van T'Hoofts biografie, hebben Een marsman op aarde uitgetekend. De voorstelling is een productie van Annick Lesage (VRT Radio 1), die ook coauteur is van de biografie. Buiten aan de bieb hangen geen zwarte rouwdoeken, maar binnen zal het zwart van het volk zijn. Wellicht om ook dat sprankeltje hoop te ontdekken: Er zijn momenten waarin ik eeuwenlang / mijmerend volmaakt gelukkig ben / wanneer ik dan mijn handen op de aarde leg / zijn het kleine handen

Een marsman op aarde, 19 oktober om 20 uur in de bibliotheek, Kerkstraat 131, 1082 Sint-Agatha-Berchem, 02-468.02.15