Le bourgeois gentilhomme: dromen bij 800 kaarsen

Dé theater- en concertrevelatie van 2006 wordt misschien wel de integrale productie van Molières 'comédie-ballet' bij uitstek: Le bourgeois gentilhomme. Voordat deze uitvoering er kwam, is het stuk eeuwenlang neergezet als een klassiek toneelstuk. Vandaag ziet u wat anders: de originele muzikale versie mét dans en vreemdsoortige theatercodes d'époque. Na een tournee van jaren door Frankrijk en Nederland strandt het jonge barokgezelschap Le Poème Harmonique met zijn versie in Brussel. Goed voor één lange aha-erlebnis.

Twee dagen lang ligt de rode loper uit in het Paleis voor Schone Kunsten. Het kamerorkest in residentie, Le Poème Harmonique uit Frankrijk, toont er met trots de bijoux de famille uit zijn repertoire. Eerder dit seizoen kwam het met muziek van aan het hof van koning Henri IV van Charles Tessier (oktober 2005). Nu komt dus Le bourgeois gentilhomme. In april speelt het ensemble zeventiende-eeuws werk van Falconieri tot Rossi. In juni volgen klaagliederen en romances uit het achttiende-eeuwse Franse paleisleven. Een ensemble in residentie mag wel iets speciaals spelen voor zijn geld. Na het begeesterende totaalspektakel dat Le Poème Harmonique volgende week ten tonele voert, zal het grote publiek begrijpen waarom melomanen de troupe de hemel in prijzen.

Toen Vincent Dumestre, de voorman van Le Poème Harmonique, nog als luitspeler in andere gezelschappen speelde, kwam hij amper tot zijn recht. Zijn potentieel kreeg pas echt alle kansen toen hij een eigen orkest vormde, in enkele jaren tijd bejubeld werd en genomineerd voor cd-onderscheidingen. In 2004 gaf de Belgische Muziekpers de opname van Nova metamorfosi de Caecilia-prijs.

In de keuze en interpretatie van oude muziek is Dumestre erg rigoureus. Als een gewiekst theaterman plaatst hij zelfs graag bewegingstaal op die muziek. Theater én muziek als één godengeschenk. Met de komedie Le bourgeois gentilhomme blijkt dat perfect te kunnen. Dankzij de regie van Benjamin Lazar en de choreografie van Cécile Roussat krijgt Molières barokspektakel uit de zeventiende eeuw een nieuw leven: vreemdsoortige gestiek, ballet en droombeeldachtige mise-en-scènes van de acteurs dragen bij tot de magie van het spektakel.

Revival
Het stuk werd te lang afgedaan als een droge toneelklassieker. Oorspronkelijk droeg het, zoals Dumestre het opnieuw vatte, veel meer in zich. Het werd in het kasteel van Chambord voor het eerst opgevoerd in oktober 1670 pour le divertissement du Roy. Waarna het in november voor het grote publiek naar het Théâtre du Palais Royal in Parijs reisde, nog steeds gespeeld door la Troupe du Roy. Lodewijk XIV had er intussen wel een half dozijn keer naar gekeken, zo vermakelijk had hij het gevonden. Le bourgeois gentilhomme was een opdrachtwerk dat de Zonnekoning had toevertrouwd aan Molière en zijn spitsbroeder, de componist Jean-Baptiste Lully. Ze bedachten een ballet turc ridicule, waarin ze allebei een rol op zich namen. Het genre, dat de koning graag in huis haalde, inspireerde hen om samen elf comédies-ballets te produceren. Het komische primeert duidelijk in al die werken. Ook in Le bourgeois gentilhomme is dat zo. De bewegingen, de danspartijen, de atmosfeer van de verlichting - het podium zal verlicht worden door achthonderd kaarsen -, alles draagt bij tot het intrigerende van dit theaterfeest. Er zit wat zang bij, wat dans en heel wat ijdel gedrag, typisch voor die tijd. Dirigent Dumestre en zijn regisseur Lazar hebben ook het ijdele bourgeoisgedrag niet vergeten op te voeren, wat thuis hoort bij dit soort vermakelijkheden. Het kaarslicht schept een heel bijzondere atmosfeer op de planken. Een acteur die dicht bij het licht komt te staan, krijgt een warme gloed in het gezicht. En als een dansend gezelschap beweegt, flikkeren de vlammen weer anders op. Bescheiden kaarslicht vraagt er ook om recht in de vlam te kijken - dus recht naar het publiek - als je als acteur gezien wilt worden. Dat maakt van deze grote muziek- en dansthea­terproductie een nooit eerder gezien product. De kaartenverkoop liep als een trein, er blijven nog (dure) eersterangsplaatsen over, die hun geld evenwel meer dan waard zijn voor de mensen die zich één prachtevenement per jaar permitteren.

:: Le bourgeois gentilhomme door Le Poème Harmonique, 22 februari om 19 uur in het PSK, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel, 02-207.82.00 of op de website van Bozar (onder 'Music')