Les Muffatti: een avond met Giuseppe Sammartini

Giuseppe wie? Door een vreemde speling van het lot is de 18e-eeuwse Italiaanse hoboïst en componist Giuseppe Sammartini tussen de plooien van de geschiedenis verdwenen. In zijn tijd scheerde het werk van Sammartini nochtans hoge toppen en werd hij in één adem genoemd met zijn beroemde Duitse evenknie, Georg Friedrich Händel.

Met een 100 % Sammartini-programma, pleit het Brusselse barokensemble Les Muffatti voor de herontdekking van 's mans rijke oeuvre. Blokfluitspeler en artistiek directeur Peter Van Heyghen, die met dit concert zijn residentie in BOZAR start, legt uit waarom.

U besteedt met Les Muffatti, aldus de website, veel aandacht aan "elementaire muzikanteske speelvreugde, ambachtelijke verfijning en inhoudelijke verdieping." Wat bedoelt u daarmee?
Peter Van Heyghen: "Dat zijn de drie doelstellingen die ik nastreef als muzikant. Die komen rechtstreeks uit de retoriek: delectare, of het publiek vermaken - iets wat we gemeen hebben met alle andere podiumkunsten. Anderzijds is er ook movere, of de mensen proberen te 'bewegen', ontroeren en met een bepaalde emotionele ervaring terug naar huis sturen. Tenslotte is er nog docere, of onderwijzen. Dat klinkt misschien net een beetje minder populair vandaag, maar ik vind dat, gezien ik met oude muziek bezig ben, ik me toch een beetje moet gedragen als curator, in de letterlijke zin van het woord: als een behoeder."

"Ik wil met andere woorden mensen enthousiast maken voor ons muzikaal erfgoed. Als wij deze muziek niet brengen, wordt ze simpelweg niet meer gehoord. Je kunt de partituur wel aan de muur hangen, maar dan kun je niet zeggen 'oh, wat een mooie muziek!' Ze moet telkens opnieuw tot klank gebracht worden. Dat zijn de drie programmapunten van Les Muffatti, en ik vind ze alledrie even belangrijk. Het is een compleet programma, maar voor minder ga ik echt niet."

Vandaar dat u voor het eerste residentieconcert gekozen hebt voor een intussen compleet vergeten componist, Giuseppe Sammartini?
Van Heyghen: "Het is heel opmerkelijk dat we in een tijd leven waarin je de indruk zou kunnen krijgen dat we het, wat barokmuziek betreft, wel gehad hebben. Maar er is nog zoveel te ontdekken! En dan gaat het echt niet over spijkers op laag water zoeken, maar over fantastische literatuur. Sammartini is de componist die tussen 1776 en 1790 - dus zo'n dertig jaar na zijn dood - het meest gespeeld werd in Londen. In tal van werken van Engelse historiografen wordt hij geroemd als een van de belangrijkste en beroemdste componisten van zijn tijd, wat me ertoe heeft aangezet om zijn oeuvre te gaan bestuderen."

"Ik kende hem wel, als componist van blokfluitmuziek. Maar zijn orkestliteratuur was een grote, aangename verrassing. Zijn werk is geknipt voor een productie waarbij de naam van de componist niet vermeld wordt en het publiek moet raden over welke muziek het gaat. Dan zou men allicht veel van dit programma aan beroemde tijdgenoten als Händel en Carl Philip Emmanuel Bach toeschrijven, en anderen. Het is ook werkelijk van dit niveau! We plannen overigens met Les Muffatti een soortgelijk initiatief, dat we 'Blind Date' hebben genoemd: concerten met onbekend werk, waarbij de namen van de componisten niet op voorhand bekend maken. Maar het is een feit dat onbekend repertoire bij organisatoren - ik verneem dat van hen - geen volle zalen aantrekt. En dat is jammer."

Uw pas bekroonde collega Björn Schmelzer van Graindelavoix stelde in een interview dat "het vechten tegen de clichés de morele taak van een uitvoerder van oude muziek" is. Vindt u dat ook?
Van Heyghen: "Absoluut. Een van de taken van mensen die bezig zijn met oude muziek, is het publiek geen soort van 'waarheid' voor te schotelen. De geschiedenis is een uitvinding en een creatie van het heden. En ondanks al onze inspanningen, historiografisch of musicologisch, moeten we die geschiedenis echt keer op keer opnieuw uitvinden! Desnoods kunnen we daarbij totaal verschillende resultaten bekomen als degenen voor ons. Ik vind dat je dat inderdaad moet doen met een methodiek en een grote integriteit. Daardoor moet je ook soms schoppen tegen zaken die algemeen bekend zijn. We moeten de geschiedenis met andere woorden steeds opnieuw uitvinden, en daarbij beseffen dat hetgeen we brengen, onze tijdelijke uitvinding is."

:: Les Muffatti
wanneer: 16 november 2009 om 20.00 uur
waar: Koninklijk Conservatorium, Regentschapsstraat 30, Brussel - 02-507.82.00, info@bozar.be
inkom: 18/29 euro