Mexicaanse literatuurspecialist over Brussel

Gemeenschapscentrum Kontakt organiseert de volgende maanden een workshop Eigentijdse Mexicaanse literatuur en poëzie. Docent Arturo Ladron de Guevarra is met een Vlaamse getrouwd, worstelt zich nu en dan door gedichten van Guido Gezelle en kent het oeuvre van de jong gestorven Jotie T' Hooft. Hij houdt er van zijn cultuur over te dragen en hij meent dat hij in zijn opzet slaagt als zijn toehoorders gestimuleerd worden om zelf op zoektocht te gaan. Kruisbestuiving is het wachtwoord.

Tot enkele jaren geleden werkte Ladron de Guevarra als journalist in de Mexicaanse hoofdstad vooral voor het jongerenblad Tiempo Libre dat volgens hem erg lijkt op Agenda. In Oaxaca, in het zuiden, ontmoette hij Liesbeth Vanleuckenom, die zich inzette voor een project rond plattelandsontwikkeling. In december 2003 streek het stel neer in Brussel en volgde Ladron cursussen Nederlands aan de KUB. Nog steeds verbaast hij zich over het aantal Nederlandstaligen dat Spaans spreekt en een meer dan oppervlakkige kennis heeft van de Spaanse en Zuid-Amerikaanse cultuur: "Sommige romans, zowel in de originele versie als in de vertaling komen hier gelijktijdig met Zuid-Amerika op de markt, fantastisch. Maar toch moet het mij van het hart dat het dan enkel om de gevestigde waarden gaat. Ook de Hoofdstedelijke Bibliotheek heeft een uitgebreide afdeling Spaanstalige literatuur, maar ook hier spitst men zich te veel toe op de coryfeeën Gabriel Garcia Marquez en Julio Cortazar - geboren in Etterbeek als zoon van een diplomaat - en komen de latere generaties weinig of niet aan de bak. Zo kan ik iedereen aanraden om naast de alom bekende Mexicaanse auteurs Octavio Paz en Carlos Fuentes ook eens Jorge Ibargüengoitia te lezen, jammer genoeg niet te vinden in de HOB.

De journalist-letterkundige stelt dat zijn gemiddelde landgenoot één boek per jaar leest en vindt dus dat de doorsnee-Belg het heel wat beter doet met zijn 6,5 jaarlijkse exemplaren. Bepaalde verzuchtingen die hij hier vaak aanhoort, begreep hij zeker in het begin absoluut niet; "Het land is vol, overbevolkt zelfs en dat werkt enkel maar chaos en een gevoel van onveiligheid in de hand."

Na Mexico-City met zijn 19 miljoen inwoners komt Brussel bij Lardon net als 'superleeg' over. De ontdekking van enorme parken en zelfs complete bossen in de stad, sloeg hem met verstomming. En de afstanden: een treinreisje naar Leuven of Antwerpen komt bij hem over als een metroritje naar een ander stadsdeel in zijn geboortestad.

Keizerlijk intermezzo
Lardon wijst er op dat ons land meer historische banden heeft met Mexico dan algemeen wordt aangenomen. De eerste locomotieven en treinstellen die in Mexico reden, waren van Belgische makelij en wij hebben ook eens een compleet ijzeren stadhuis gebouwd in een provinciehoofdplaats. En natuurlijk was daar de tragische figuur van Charlotte, Keizerin van Mexico, ook al van Belgische makelij. Deze dochter van Leopold I werd, samen met haar echtgenoot aartshertog Maximiliaan van Habsburg, een pion in de machtsspelletjes van Napoleon III, die er van droomde een Latijns keizerrijk op Zuid-Amerikaanse boden uit te bouwen. Deze constructie had dan het broodnodige tegenwicht moeten vormen voor de Anglo-Saksische suprematie. Door een compleet gebrek aan inlevingsvermogen verspeelde het nieuwbakken keizerlijk paar elk krediet bij zowat alle partijen en bevolkingslagen. Maximiliaan werd in 1867 gefusilleerd. Prompt verbrak België alle diplomatieke betrekkingen met Mexico. Charlotte overleefde haar echtgenoot nog veertig jaar. Zij verbleef permanent in het kasteel van Bouchout, nauwelijks enkele kilometers buiten Brussel, terwijl ze hardnekkig bleef geloven in een compleet irreële droomwereld.

Heel wat Belgische steden hadden ooit een café 'In 't Retour van Mexico'. Dan ging het niet om een horeca-uitbater die een strandreisje naar Acapulco achter de rug had, maar om een oudgediende van het vrijwilligerskorps, dat deze martelaars van de westerse beschaving ter hulp was gesneld.

:: Workshop Eigentijdse Mexicaanse literatuur en poëzie in Gemeenschapscentrum Kontakt, Orbanlaan 4, 1150 Sint-Pieters-Woluwe, info: tel. 02-762.37.74 en Kontakt@vgc.be