Muziektheater Transparant: lijden van Jakob Lenz

Jakob Lenz was een dichter waarover auteur Georg Büchner een novelle schreef die componist Wolfgang Rihm tot een compositie inspireerde die op het festival Ars Musica wordt uitgevoerd door Muziektheater Transparant. Kan u nog volgen?

De dichter Jakob Lenz leefde in de tweede helft van de 18de eeuw en zou na zijn studies (bij onder meer Immanuel Kant) en een eerste ontmoeting met Goethe, de Sturm und Drangperiode in de Duitse literatuur in grotere mate belichamen dan hem lief was. Met zijn toneelstukken Der Hofmeister en Die Soldaten was hij een van de belangrijkste theatervernieuwers uit zijn tijd, maar enkele ongelukkige, obsessionele liefdes legden na een tijd zijn aanleg voor schizofrenie bloot. Het voorwerp van zijn obsessies waren achtereenvolgens Friederike Brion (een 'ex' van Goethe), Cornelia (de zus van Goethe) en de schrijfster Sophie La Roche (alweer een ex van Goethe). Het was dus niet verwonderlijk dat het uiteindelijk tot een breuk kwam tussen Lenz en de schrijver van Die Leiden des jungen Werthers. Lenz ondernam enkele zelfmoordpogingen en raakte op de dool, tot hij door bemiddeling van zijn vriend Christoph Kaufmann in de Elzas werd opgevangen door dominee Johann Friedrich Oberlin. Daar werd hij een tijd verzorgd tot hij weer vertrok. In 1792 stierf hij op 41-jarige leeftijd in Moskou in onopgehelderde omstandigheden.

Verscheurd
Enkele decennia later schreef de jong gestorven Duitse auteur Georg Büchner, die ook de toneelstukken Dantons Tod en Woyzeck naliet, een korte novelle over de periode die Lenz bij de familie Oberlin doorbracht. Lenz werd een soort studie van de verslechterende psychische toestand van de dichter - een van de eerste in zijn soort - die Büchner reconstrueerde aan de hand van Oberlins notities. Geheel volgens de wetten van de romantiek kregen Lenz' gemoedstoestanden in de novelle een echo in de natuurbeschrijvingen, maar Büchner verzette zich in de tekst ook tegen het idealisme in de kunst.

Nog eens meer dan een eeuw later nam de Duitse componist Wolfgang Rihm (1952-) de novelle van Büchner als basis voor een van zijn composities. De kameropera uit 1977 met het libretto van Michael Fröling wordt omschreven als 'de verklanking van een obsessie', en 'een expressieve reconstructie van de verscheurdheid van de getormenteerde dichter'. Caroline Petrick regisseert Jakob Lenz in een productie van Muziektheater Transparant met de solisten Hagen Matzeit (Jakob Lenz), Lorenzo Caróla (Kaufmann) en Marek Gasztecki (Oberlin). Het Argentijnse Teatro Colon levert het koor en de muziek wordt uitgevoerd door de Beethoven Academie. Petrick koos voor een sobere en hedendaagse enscenering die alle nadruk legt op de innerlijke beleving die ook Büchner als tijdloos beschouwde.

:: Jakob Lenz door Muziektheater Transparant. Kaaitheater, Sainctelettesquare 20, 1000 Brussel - 02-201.59.59
data: 15 > 19 maart om 20.30 uur (inleiding op 19 maart om 14.30 uur)
taal: in het Duits met Nederlandse boventitels
tickets: 16 > 45 euro