Opening ABC-huis: eindelijk thuiskomen

"Een plek waar kinderen kunnen spelen om te leren en volwassenen opnieuw leren spelen," zo zou je de thuishaven van ART BASICS for CHILDREN(ABC) in de Noordwijk nog het best kunnen omschrijven. Brussel mag zich in de handen wrijven met dit unieke initiatief, een huis waar alle leeftijden zoet zitten voor uren lees-, experimenteer-, kijk- en luistergenot.

Wat ooit begon als een bescheiden maar opmerkelijke try-out op het BRONKS-festival van 1998 (een kleine studio in een ruimte van De Markten) is op 10 jaar tijd uitgegroeid tot een dynamische organisatie die een eigen pand mag openen. De kans is groot dat u ABC de voorbije jaren al enkele keren bent tegengekomen. In Antwerpen bijvoorbeeld, waar ze twee jaar lang te gast waren met hun studio's in jeugdtheater HETPALEIS, of in onze eigenste hoofdstad met hun aanstekelijke ABC of dance in het kader van de tentoonstelling ROSASXX. Of op een van hun vele tijdelijke residenties in BOZAR. Of recentelijk nog in het Dr. Ghislainmuseum in Gent tijdens het Time-festival.

Maar de formule van ABC overschrijdt moeiteloos talen en grenzen: ze reisden al van Sint-Petersburg over Lille en Luxemburg tot in Zuid-Afrika. Een project van internationale allure dus, dat eindelijk zijn thuisbasis in Brussel krijgt. "We zijn nu te gast bij onszelf," vertelt de bevlogen bezieler Gerhard Jäger. "De afgelopen jaren hebben we erg veel getoerd met onze mobiele studio's, en dat zullen we blijven doen. Maar het is natuurlijk heel interessant voor ons en voor het publiek dat we een vaste stek hebben om onze almaar groeiende collectie een permanent onderdak te geven."

Die collectie vormt de basis van de werking van ABC en bestaat uit enorm veel boeken, vaak tweedehands, themapakketten, spel- en bricolagematerialen, multimedia... het resultaat van Jägers gedurige intensieve research. Kunst en cultuur staan centraal in de collectie maar er worden evengoed linken gelegd naar antropologie, wetenschap, religie, natuur... ABC transformeert die materialen tot speciaal vormgegeven studio's waarin iedereen vanaf 4 jaar een eigen zoektocht kan afleggen, op ontdekking naar zijn/haar eigen verbeelding, smaak (zelfs letterlijk) en creativiteit.

Een poëtische toets
De studio's zijn bij uitstek autodidactische labo's, een kruising tussen een interactieve bibliotheek, een uitgebreid atelier en een tentoonstelling. Je komt er zintuigen te kort: een droomlandschap ontwerpen in zand, een spiraalmobiel knippen, een indiaanse tipi bouwen, een Japanse minituin aanleggen, of kijken naar een film van het kunstenaarsduo Fischli & Weiss... de inspiratiebronnen zijn onuitputtelijk. Met één constante misschien: een grote gevoeligheid voor een esthetische kwaliteit, "a poetic touch" om het met de woorden van de in Oostenrijk geboren Jäger te zeggen.

Een mogelijke verklaring voor het succes van ABC zit allicht in hun zeer hedendaagse, zeg maar vernieuwende benadering van kunsteducatie, het brede vizier, de openheid waarmee ze de wereld van de kunst in gaan. En de al even open relatie met het publiek, dat veel vrijheid krijgt om die wereld voor zichzelf te ontsluieren en te interpreteren. Daarin speelt ook de vormgeving een grote rol: de ABC-studio's zijn werkelijk architecturale hoogstandjes. De sobere materialen en de opstelling stralen een zenachtige rust uit en je voelt je meteen uitgenodigd om te gaan snuisteren, te experimenteren, te spelen, te bouwen, te lezen, te mediteren, te fantaseren... Door de gelaagdheid en rijkdom van het aangeboden materiaal kan elk temperament ongeacht de leeftijd zijn/haar eigen studio samenstellen. Je wordt er even 'kunstenaar van je eigen leven'.

Schoorsteen
Die passie voor architectuur blijkt ook duidelijk uit de manier waarop ABC (in samenwerking met de HUB_architecten) de voorbije twee jaar de verbouwing van een typisch gebouw uit de jaren 1970 heeft aangepakt. Het voormalige jeugdhuis De Fabriek was een op zijn beurt gerenoveerde industriele wasserette. ABC heeft de oude schoorsteen, het enige restant van die industriële architectuur, blootgelegd en daaromheen de talloze verschillende ruimtes gecentreerd. Het resultaat is - gezien de nogal zware budgettaire beperkingen - erg geslaagd, licht en transparant, een oase van rust en eenvoud. Er is gezorgd voor opvallend veel daglicht, en de modules van de studio's en ateliers zijn allemaal vervaardigd uit hout. Een organisatie die onder meer sterk ijvert voor de sensibilisering van goede architectuur maakt haar naam waar.

Op de gelijkvloerse verdieping vindt u de grote ABC-studio, die ter gelegenheid van de opening aan het thema 'dieren' is gewijd. Een kleinere studio ligt er vlak naast: het publiek kan er met enige begeleiding van een ABC-gids op een speelse manier aan de slag rond de basiselementen die de kwaliteit van een ruimte bepalen. Behalve die twee studio's zijn er een klein theater/cinemazaaltje, een tatamiveld (om te werken rond lichaamsbewustzijn en meditatie), een filmstudio, en een publiek atelier waar ouders zelf speelgoed kunnen ontwerpen voor hun kroost. "Er zit een politieke idee achter," vertelt Jäger, "we zoeken naar een alternatief voor de speelgoedindustrie, die toch vooral voorgekauwde pakketten op de kinderen loslaat. We promoten de gedachte om meer zelf te gaan creëren in plaats van te consumeren."

Op de eerste verdieping is een keuken op kindermaat het ruimtelijke hart geworden. Kinderen die in klasverband op bezoek komen, maken er hun eigen middagmaal klaar. Tijdens het openingsweekend zullen ABC-medewerkers er een gezonde soep bereiden. Naast de keuken ligt het crèchecafé, een soort familielounge waar de allerkleinsten hun fantasie de vrije loop kunnen laten, terwijl papa of mama gezellig de krant lezen of in kunstboeken bladeren. Of waar de hele familie zich kan nestelen in een knuffelhoekje, een ingebouwde bank met veel kussens en een stapel aantrekkelijke kinderboeken. Vlak bij de lounge is er ook een papiertheater-, grafiek/illustratie-atelier waar je onder meer een eigen boekje kunt ontwerpen of origami kunt vouwen. Een apart textielatelier ten slotte vind je op de tweede verdieping.

De dieren openen het bal
"Voor de opening zullen de meeste activiteiten in het teken staan van 'de relatie tussen mens en dier'; we passen de inhoud van de verschillende afzonderlijke ateliers ook telkens een beetje aan aan het centrale thema van de publieke studio; in de filmstudio bijvoorbeeld, kunnen kinderen spelen met schaduwdieren, of experimenteren ze met verschillende vogel- en dierengeluiden. In de keuken kun je dieren snijden uit groenten, boven in het textielatelier inspireren we ons op het bekende minicircus van Alexander Calder om te gaan bricoleren met (ijzer)draad en een eigen vlooiencircus te ontwerpen. Op het tatamiveld geven de gidsen een yogasessie met dierhoudingen enzovoort."
Het ABC-huis zal vier keer per jaar haar deuren openen voor een familiepubliek, met telkens een ander thema als rode draad.

Langetermijnvisie
Behalve ouders, grootouders, ooms, tantes, de bijbehorende ukkies maar evenzeer kunstminnende individuen of groepen, wil ABC vooral heel wat schoolklassen over de vloer krijgen. "Kinderen uiteraard, maar we richten ons ook nadrukkelijk op (toekomstige) leerkrachten. We willen graag een open leercentrum zijn, een plek waar opvoeders informatie kunnen inwinnen en inspiratie opdoen, waar ze in gesprek gaan en ze vooral hun eigen creativiteit aangewakkerd weten. We willen met dit huis pleiten voor een meer artistieke manier van onderwijzen, voor een creatievere leercultuur. Creativiteit is niet enkel belangrijk voor je persoonlijke ontwikkeling, maar kan ook een antwoord bieden voor een aantal maatschappelijke uitdagingen, op het vlak van ecologie, eerlijke handel, werkgelegenheid, evenwicht tussen werk en gezinsleven enzovoort. Het is heel belangrijk voor mij om dat grotere geheel, die achterliggende visie niet uit het oog te verliezen," alsnog een onvermoeibare Jäger.

Verborgen achter de skyline van Brussel, het epicentrum van het bedrijfsleven, belooft de ABC-haven alvast een bijzondere plek te worden, waar het bruist en zindert van de verbeelding. Een adres waar je graag even wilt geloven dat een andere, mooiere wereld in het verschiet ligt.

:: Opening ABC-huis, 16 & 17.2.2008, van 10 tot 17u, gratis, Art basics for children, Gaucheretplein 13, Schaarbeek, 02-502.00.27, mail@abc-web.be