Performatik: De toekomst is langer dan het verleden

Theater, dans, beeldende kunst, videoinstallaties, literatuur, muziek en technologie: het tweejaarlijkse festival Performatik biedt grillig weerstand tegen het hokjesdenken. Het bindende element van de tientallen geplande evenementen is de live-ervaring. Daarnaast verwijst een pak activiteiten naar het futurisme, dat precies honderd jaar geleden in een manifest tot leven werd gewekt. Initiatiefnemer Kaaitheater werkt dit jaar samen met veertien partners uit Brussel en daarbuiten.

De eerdere edities van het tweejaarlijkse Performatik onderzochten onder meer de raakverbanden tussen theater, dans en muziek. In 2009 is er niet echt een bindende factor, behalve dan dat het livegebeuren nog steeds centraal staat: de interactie tussen de bezoeker en de performer is van het hoogste belang. Daarnaast viert Performatik de honderdste verjaardag van het Italiaanse futurisme: op 20 februari 1909 publiceerde kunstenaar/denker/activist Filippo Tommaso Marinetti op de eerste pagina van de Franse krant Le Figaro het Futuristisch Manifest. Tegelijk een begin- en eindpunt in de kunsten: de opruiende publicatie zou aanleiding geven tot een hele reeks avant-gardistische bewegingen in het begin van de twintigste eeuw.

Tijdens het festival gaan heel wat activiteiten in op het futurisme. Zo beschouwen in Passa Porta (19/2, 20.00u, €5, NL) een acteur, een kenner van het futurisme, een schrijvers, een dichter en een beeldend kunstenaar - Sara De Roo, Sascha Bru, Jeroen Olyslaegers, Danny Devos en Dirk van Bastelaere om precies te zijn - tijdens Futuristisch Manifest Revisited kritisch het belang van de stroming en de ontwikkelingen ze teweegbracht. De Italianen Claudio Sinatti & Black Fanfare/Demetrio Castellucci (Kaaitheater, 20/2, 22.00u, gratis) brengen precies op de honderdste verjaardag van het manifest een creatie. Futurism is een live-mediaperformance die honderuit gebruikmaakt van technologie en reflecteert over de poëtische, romantisch-utopische angel die in het manifest schuilt.

Voluit gaan
Performatik omvat verschillende exposities (met als hoogtepunt seventieswerk van Vito Acconci bij Argos - zie hieronder). In het Kaaitheater reageert de Chinese multimedia- en videoartieste Cao Fei op de snel veranderende samenleving in haar thuisland (dagelijks van 14.00 tot 23.30u, gratis). Voor RMB city bouwde ze twee jaar lang aan een virtuele stad in Second life. Daar distilleert ze voor Performatik een video uit. Ook nodigt ze de bezoeker uit om op het onlineplatform haar stad te bezoeken. In de Kaaistudio's toont de New Yorker Luca Buvoli dan weer Monument to Movement (13, 14, 18, 20 en 21/2, 19.30 tot 23.00u; 15.00, 16.00 en 20.00u, gratis). Dat is een reeks videoanimaties die teruggaan op de futuristische ideeën, en die interviews vermengen met persoonlijke bedenkingen en tal van historische beelden.

Alle lof overigens voor de organisatoren: Performatik 2009 gaat deze editie voluit. Zo zijn er activiteiten bij heel wat belangrijke culturele spelers in de hoofdstad. Maar ook in Gent en Antwerpen verlenen onder meer de universiteiten hun medewerking. Daarnaast vond Performatik buitenlandse partners in het Uovo Performing Arts Festival in Milaan, en zelfs het Theatre in Motion in Peking.

Theatrale saus
Dichter bij huis, in Wiels, loopt de tentoonstelling Un-scene, een poging om de status van hedendaagse kunst in België te meten. Samen met Performatik presenteert het kunstenplatform enkele performances van Brusselaars. Op 20 februari is er bijvoorbeeld een veelbelovende double bill (20.00u, €5/3). Het drietal Simona Denicolai, Ivo Provoost en Claire Guezengar stellen er eerst Le champ moderne du Sploing voor, een licht subversieve lecture-performance waarin ze maatschappelijke codes te lijf gaan. De avond gaat verder met Danai Anesiadou's One measures a circle, beginning anywhere, een performance waarin ze autobiografische elementen samenbalt met verwijzingen naar avant-gardecinema en magische elementen, alles opdienend in een sterk theatrale saus.

In de Beursschouwburg treden onder anderen Adrienne Altenhaus en Anat Ben-David (een van de Chicks on Speed) op ter nagedachtenis van Valerie Solanas (1936-1988), de activiste die Andy Warhol neerschoot en voor oproer zorgde met haar radicaal-feministische pamflet SCUM manifesto. Tearing off a piece gaat terug op die tekst en belooft vooral een feestje te worden voor iedereen.

Je eigen dubbelganger
De Brusselaar Eric Joris zoekt met zijn gezelschap CREW_Lab naar nieuwe theatrale ervaringen. Daarvoor steunt hij erg op technologische innovatie. Centraal in zijn werk staat de positie of de rol van de toeschouwer: in eerdere voorstellingen draaide het gebeuren volledig rond de (inter)activiteit van de ontvanger. Zijn nieuwe productie Eux is een een-op-eengebeuren van ongeveer drie kwartier. Daarom is reserveren verplicht. Joris ontdubbelt met behulp van spitstechnologische trucs het lichaam van de bezoeker. Het virtuele resultaat zou naar verluidt reëler lijken dan het 'echte' lijf. Eux is een immersie-ervaring waarin de bezoeker zich in een virtuele wereld beweegt. Voor Performatik brengt Eric Joris samen met Kurt Vanhoutte eveneens Can the network do without me?, een interactieve installatie die doorlopend in de Kaaitheaterstudio's staat opgesteld.

:: 13 & 14.2.2009, 14 > 21.00; 18, 19, 20, & 21.2.2009, 14 > 23.30, Kaaitheater, Akenkaai 2, www.kaaitheater.be, 02-201 59 59, €12.50/10, reserveren verplicht

Gloeilampen en stofzuigers
Bij de Brusselse werkplaats voor experimentele muziek en geluidskunst Q-O2 kunt u op 15 februari twee interessante geluidskunstenaars live aan het werk zien. De performances van Luikenaar Pierre Berthet en Berlijner Michael Vorfeld zijn uiterst visueel en kunnen erg spectaculaire zijn. In Vorfelds Light bulb music maken verschillende elektronische apparaten en - zoals de titel aangeeft - een leger aan gloeilampen de dienst uit. De verschillende lichtintensiteiten en flikkeringen resulteren in een 'microkosmische' klankwereld. Niet minder veelbelovend lijkt Berthets Expirateur (aspirateur inversé), een orkest van blazende stofzuigers dat, voorzien van verschillende hulpstukken, een kamersymfonie brengt.

:: 15.2.2009, 8.30, Q-O2, Washuisstraat 28, www.q-o2.be, 02-245 48 24, €5

Poëzie, actie en architectuur
De New Yorker Vito Acconci is een van de pioniers van de videokunst. Zijn werk stoelt sterk op de relatie tussen kunstenaar, beeld en ontvanger. Bij Argos loopt de vlekkeloos opgestelde tentoonstelling Language works - video, audio and poetry, een vrij omvangrijk overzicht dat met video- en geluidswerken plus grafische transcripties en poëzie een inzicht biedt op zijn werk in de eerste helft van de jaren 1970. Nadat hij een tijdlang actief was als poëet, kiest Acconci laat in de jaren 1960 voor de performance, body art, fotografie, film- en videokunst. Sinds 1988 concentreert hij zich op (landschaps)architectuur en meubeldesign, samen met de door hem opgerichte Studio Acconci. In de lezing From word to action to architecture komt de invloedrijke kunstenaar zijn theorie en praktijk duiden en verhaalt hij hoe zijn verschillende activiteiten voortvloeien uit zijn sterke interesse voor het menselijke lichaam en de relatie tot de publieke ruimte.

:: From word to action to architecture, 18.2.2009, 8.30, Kaaitheaterstudios, Onze-Lieve-Vrouw van Vaakstraat 81 rue Notre-Dame du Sommeil, 02-201 59 59, www.kaaitheater.be, €5

:: Performatik 2009 - 13 > 21.2.2009 €12,50/15/20/25/30
Verschillende locaties - Kaaitheater Sainctelettesquare 20, 1000 Brussel, 02-201.59.59, tickets@kaaitheater.be, www.kaaitheater.be