Plamena Mangova & Michelangelo String Quartet

"Brussel kan zich op muzikaal vlak natuurlijk niet meten aan Londen of Parijs. Maar stapje voor stapje maakt de stad, ook al gaat het langzaam, mooie vorderingen op het gebied van de muziekcultuur. Dat houdt me hier," zegt de Bulgaarse Plamena Mangova.

Dat ze dezer dagen tussen Beiroet en Sint-Petersburg door vooral in Vlaanderen en Wallonië concerteert, zal veel te maken hebben met haar tweede plaats in de Koningin Elisabethwedstrijd voor Piano 2007. Plamena Mangova (1980) laat vooral in private concerten van zich horen. Maar op 12 april mag het grote publiek haar in Flagey aanhoren.

Na een Diaposon d'Or in 2007 voor haar eerste cd (bij Fuga Libera), die een hommage was aan Sjostakovitsj, heeft Mangova begin 2008 een tweede cd uitgebracht. Met eigenzinnig en miskend werk van Beethoven, als de Zes Bagatellen en Variaties op het duet 'La Stessa, La Stessissima' uit de opera Fallstaff, zeker evenwaardig met de befaamde pianosonate Appassionata, die op hetzelfde schijfje staat. De Bulgaarse pianovirtuoze die in 1999 in Madrid ging studeren, en zich nu bij Abdel Rahman El Bacha in de Muziekkapel nog verder vervolmaakt, laat geen kans liggen om te concerteren in ons land. Individueel hebben de muzikanten van het Michelangelo String Quartet al met Mangova samengewerkt, maar voor het eerst zit het voltallige ensemble samen met de pianiste op de scène. Ze brengen in Flagey een avondvullend programma met kamermuziek van Schumann als kwintet, en een streepje Beethoven.

Hoe belangrijk is de impresario voor een jonge muzikant?
Plamena Mangova: Als iemand in jou gelooft, vooraleer je als muzikant van om het even wie reacties krijgt, zoals ik bij Fuga Libera meemaakte, dan mag je van geluk spreken. Men zei me, we gaan dit en dat met jou doen, en we zullen het professioneel doen. Ongeacht wat er zich voordoet - het meedoen aan wedstrijden of niet - we bouwen samen je projectlijn uit.

Vanwaar een opleiding in de Muziekkapel?
Mangova: Het project van de Muziekkapel stond me erg aan, al was het in het begin niet erg duidelijk waar het naartoe ging. Het was in Madrid dat ik er voor het eerst van hoorde en daardoor heb ik aan de auditie meegedaan. Het idee om me te verbinden met Brussel is wel steeds een groot verlangen van mij geweest. Ik vind de mensen hier ontzettend vriendelijk en bijzonder geïnteresseerd in klassieke muziek. Hun interesse komt me vooral niet voor als snobistisch maar als eerlijk. Op muzikaal vlak staat Brussel natuurlijk niet op het niveau van Londen of Parijs. Maar stapje voor stapje maakt de stad, ook al gaat het langzaam, mooie vorderingen op het gebied van de muziekcultuur. Dat hangt wellicht samen met het groeiende internationale karakter van de stad.

Welk gevoel wekt het pianospel bij jou op?
Mangova: Het contact met de piano is vergelijkbaar met menselijk contact. Het verschilt van plaats tot plaats en van moment tot moment, zoals met ontmoetingen. Ça marche ou ça ne marche pas. (giechelt) De tijd en arbeid die ik in het contact met de piano steek vraagt om enorme inspanningen, maar het resultaat rendeert van zodra zichtbaarheid gegeven wordt aan de vruchten van de arbeid: het concert. Muziek is geen hobby voor mij, maar wel mijn leven. Het is als een eigen baby - het geeft zoveel voldoening. Concerteren mag nooit louter met professionalisme te maken hebben, want het gaat om kunst.

Toch is het jouw muziek niet, maar die van bijvoorbeeld Beethoven of Schumann.
Mangova: Het gaat toch om mijn interpretatie van wat de componist heeft willen zeggen met zijn schriftuur. Nooit kan dat hetzelfde zijn. De uitvoering is als stromend water, nooit hetzelfde. Veel hangt af van de omstandigheden, je gevoelens, de communicatie met het publiek, het type van inspiratie dat die dag opduikt, en zoveel meer. De sterkte van het ogenblik telt vooral, en daar hoort het element publiek bij.

Om een wisselwerking op gang te brengen?
Mangova: We maken het concert allemaal samen: muzikant en publiek. Wanneer er duidelijk intercambio ontstaat met de toehoorders, wordt hét verschil van de avond gemaakt. Dat valt niet in te schatten vanaf het eerste moment, maar de ambiance die een zaal uitstraalt zorgt al voor een deel van het succesverhaal. Het Paleis voor Schone Kunsten is zo een zaal die me telkens een goed gevoel geeft.

Toehoorders emotioneren, hoort dat bij je doel?
Mangova: Als muzikant mag je niet altijd denken in termen van: 'Hoe ga ik het publiek emotioneren?' Er is je professionalisme als muzikant dat van tel is en je naturaleza. Twee basisgegevens waar alle succes op gebouwd wordt. Het gaat niet om de muziek die mijn temperament dicteert, noch mijn temperament dat leiding geeft aan de muziek. Veeleer is het mijn contact met het publiek dat het moment stuurt. En zelfs het contact met God, dat alles richting geeft. De beleving van een moment is iets exclusiefs, eenmaligs en unieks, telkens opnieuw. En alle factoren die daar aanwezig zijn, zijn van tel.

Eén concert geeft dus geen beeld van u.
Mangova: Ik heb het altijd over de 'levende' muziek die gedragen wordt door de geest van het tijdsgebonden moment. Dus is het logisch dat elk concert verschilt. Het is precies omdat ik elk ogenblik zo enorm belangrijk vind, dat ik 'gebiologeerd' ben door de opnameprocessen van een cd. Elke stap is van uitzonderlijk belang, en ik concentreer me dan ook met plezier op de verwerking tot iets prachtigs. De jongste opnames (Beethoven bij Fuga Libera) vonden in een van de beste studio's in Zwitserland plaats, waar het professionalisme ten top gedreven wordt. Zoiets is helemaal mijn ding."

:: 12.4.2008, 20u, Flagey, Heilig-Kruisplein, Elsene, info 02-641.10.20