Praat achteraf: Kunstbende - de eerste oefeningen

In het café van de Beursschouwburg, waar de Kunstbende-voorrondes in de categorie muziek worden gehouden, staat de band Exercise One uit Laken op het podium. Een blonde knaap met een gitaar die voor en na de korte soundcheck wat grinnikt naar enkele bekenden in het publiek, en een drummer die zich op de achtergrond houdt. Gerrit De Cock, die de twintig bands presenteert, weet te vertellen dat de zanger behalve een gitaar ook een kater meezeult, zoals het de frontman van een rockband betaamt. Papa, die vlak voor de neus van zijn rebelse zoon foto's neemt, vindt het goed zo. Het zou overigens niet zo vreemd zijn als papa een oprechte liefhebber is van de creatieve expressie van zijn zoon. We herkennen in de soundcheck immers een flard Joy Division, wat strookt met het T-shirt van The Sex Pistols dat de frontman draagt, en het feit dat de tweekoppige groep na het eigen nummer 'Unknown' nog de The Fall-cover 'Frightened' zal spelen. Joy Division, The Sex Pistols en The Fall zijn groepen die er meer dan dertig jaar geleden aan begonnen. Het is toch wat onwezenlijk dat ze deze debutanten anno 2011 nog tot inspiratie dienen. Punk is niet dood, of reïncarneert in elk geval in snel tempo.

Twee nummertjes zijn wat weinig om hun kunnen te demonstreren, maar daar gaat het in de punk uiteraard allerminst om. Toch blijven de Lakense herrieschoppers wel erg dicht bij de clichés en maakt de frontman iets te veel gebruik van zijn recht om maar wat raak te brullen. Exercise One doet zijn groepsnaam alle eer aan: net als de meeste andere deelnemers aan de Kunstbende-voorronde brengen ze hun eerste oefening op weg naar het kunstenaarsbestaan tot een goed einde. Aan te moedigen, zonder meer.

Het overaanbod aan korte acts deze namiddag maakt het moeilijk om de witte raven te ontdekken. Vergeleken met wat mijn leeftijdsgenoten in mijn tijd gepresteerd zouden hebben, lijkt de gemiddelde kwaliteit wel hoger te liggen. Op een mislukte stand-up comedy-act na is niets echt slecht. Het videowerk is, een sobere adaptatie van het gedicht 'Tot de vrouw 2' van Charles Ducal door Sander Moyson daargelaten, nog het zwakst.

Hoewel er zeker sprake is van zenuwen bij de deelnemers, van mentale ondersteuning bij het publiek, en van drukke nagesprekken tussen beide partijen, lijkt kunst bedrijven bij de Kunstbende-leden iets vanzelfsprekends. De deelnemers, die tussen dertien en negentien jaar mogen zijn, zijn geen revolutionairen, maar ze hebben een idee van wat kunst kan zijn en lijken over een uitstekend referentiekader te beschikken.

Een van de opvallendste performers die we aan het werk zagen, was Adriaan Verdonckt. De latere laureaat was ook een routinier, zo bleek, want het was voor het vierde en laatste jaar dat hij aan zoveel mogelijk categorieën meedeed. Zijn 'Kippenlied' in de categorie 'Performance' sloeg aan door zijn onverschrokken enthousiasme: een op de ukelele begeleid versje waarin een gekakelde versie van 'toktok' rijmde op 'hok', hield een volle Gouden Zaal minutenlang in de ban. In het nagesprek voegde Adriaan daar nog aan toe dat hij om een gele spot had gevraagd vanwege Bob Dylans frase uit 'Tombstone blues': 'The sun's not yellow, it's chicken'.

In het algemeen verschilt de kunstzinnige jeugd van tegenwoordig dus niet te veel van die van gisteren: ze beheersen de taal nog (al houden ze hardnekkig vast aan het Brabantse accent), ze zijn verlegen of juist niet, proberen het vaak diepzinnig (over 'de tijd', maar ook 'de regen', 'de stilte') of juist ludiek (de geïllustreerde medley van Nederlandstalige liedjes, 'Lekker kip'), idealistisch of misantropisch en narcistisch (tekstlaureaat Leander Papagianneas).

---------------------
Kunstbende-finale op 20 en 21 mei in Trix in Antwerpen. Meer info, filmpjes en de lijst van de Brusselse laureaten op www.kunstbende.be