Stedelijke beeldvorming: namiddagen topografie

Op welke manier worden steden over het algemeen in beeld gebracht? En wat zegt dat over de manier waarop de mensen die dat doen tegen die steden aankijken? Dergelijke vragen komen aan bod tijdens de 'Namiddagen van de topografie' in de Beursschouwburg.

Topografie betekent volgens Van Dale 'het beschrijven van de natuurlijke en kunstmatige kenmerken van een landstreek of terrein'. De Beursschouwburg trekt daar vijf namiddagen voor uit. Dirk Lauwaert, cultuurfilosoof, essayist en docent fotografie, film en kunst aan het RITS en de Hogeschool Sint-Lukas Brussel, is coördinator van het project. Het is de bedoeling dat een aantal onderzoekers de kans krijgen om hun onderzoek rond de beeldvorming van stedelijke omgevingen te presenteren op een forum dat breder is dan de academische wereld waar ze normaal in verkeren.

Anderlecht
Dirk Lauwaert: "Doorgaans kan dit onderwerp op relatief weinig belangstelling rekenen, terwijl het toch fascinerende materie is. Al een aantal jaren probeer ik de problematiek rond de beeldvorming van steden in kaart te brengen. Omdat ik professioneel bezig ben met fotografie, maar ook omdat de stad mij altijd zeer gefascineerd heeft. De fotografie en een aantal andere beeldvormingtechnieken - zoals film en nieuwe media - kunnen een licht werpen op de manier waarop bepaalde generaties de stad aanvoelen. Het materiaal dat zij produceren reveleert een mentaliteit of zelfs een ideologie. Je zou denken dat je een belfort of een stadhuis maar op één manier in beeld kan brengen, maar niets is minder waar." Tijdens de eerste namiddag zal dat al blijken, wanneer Danielle Leenaerts een aantal mensen uitnodigt die net in Brussel met stadsfotografie bezig zijn. Zij doceert zelf geschiedenis van de fotografie aan de ULB en neemt onder meer Alain de Wasseige mee die ooit deelnam aan de fotografische missie 'Anderlecht, paysages urbains, paysages humains'. Emil Poppe van de universiteit van Groningen leidt de tweede namiddag over de weergave van de stad in de film. Steven Humblet nodigt onder andere Filip De Boeck en Manon de Boer uit op een namiddag over de imaginaire stad. De vierde namiddag gaat over het platteland, en de laatste over de representatie van de stad Rome aan de hand van 17de-eeuwse gravures en hedendaagse fotografie.

Visconti en Milaan
Lauwaert zelf zal op de tweede namiddag een analyse maken van de locaties in Luchino Visconti's film Rocco and his Brothers, waarin vijf broers en een moeder van Zuid-Italië naar Milaan trekken waar ze ieder op hun manier een plek proberen te veroveren in de stad. Als algemene inleiding op het drukke programma laten we Lauwaert nog even het grote kader schetsen waarbinnen we dit bijzonder brede onderzoeksdomein kunnen situeren.

In de twee eeuwen dat de fotografie bestaat, ontwaart Lauwaert een soort slingerbeweging in de manier waarop de stad door die fotografie werd weergegeven. "In de 19de eeuw, en opnieuw in het laatste kwart van de 20ste eeuw, word je vaak geconfronteerd met 'stille' beelden: stads- en architectuurbeelden zonder mensen. Van na de Eerste Wereldoorlog tot in de jaren '60 komt de mens in beeld en investeert de fotografie in een ander stedelijk project dat zich toelegde op het openbaren van sociale verhoudingen: de reportagefotografie. In de periode daarvóór waren fotografen vooral geïnteresseerd in de geschiedenis van de monumenten van het historisch centrum. Die interesse om de stad te documenteren en te analyseren keert terug begin jaren '70. Amerikaanse en Europese fotografen kijken dan opnieuw vanop een zo groot mogelijke afstand naar de stad. Een verschil met de 19de eeuw is wel dat de camera dan niet langer naar het centrum gericht staat, maar dat ook de problematische stadszones in beeld komen."

:: Namiddagen van de topografie. Beursschouwburg, A. Ortstraat 20-28, 1000 Brussel - 02-550.03.50
data: 24 februari > 31 maart
tickets: gratis