Street art van de straat naar het veilinghuis

Eind mei organiseert het gereputeerde huis Cornette de Saint Cyr de allereerste veiling van straatkunst in België. Dat lijkt op het eerste gezicht misschien opmerkelijk, maar dat is het – in het licht van zijn geschiedenis – eigenlijk niet.

D e street art zoals we die nu kennen, ontstond in de jaren 70 in de metro van New York. Toen de stad aan het begin van de jaren 1980 de repressie tegen straatkunstenaars steeds verder opdreef, maakten sommigen de overstap naar Europa. Intussen voeren ook de meeste Europese landen een erg strikt beleid. In die mondiale verspreiding, maar ook in het verbod op het werken op straat ligt de link naar de traditionele kunstwereld. Zeker als ze wat ouder worden, willen de kunstenaars het risico op een enorme boete of zelfs gevangenisstraf niet meer lopen. En dus gaan ze op zoek naar andere media, zoals een doek, om hun artistieke ei te leggen. "Voor hen draait het vooral om de erkenning," stelt Björn Van Poucke van het collectief Street Art Belgium.

Dat België tot de minst repressieve landen van Europa behoort, verklaart meteen waarom er slechts twee Belgische kunstenaars, namelijk Blancbec en Benjamin Spark, in de veiling zitten. Want aan talent ontbreekt het in ons land niet, weet Van Poucke: "Om onze kunstenaars aan de wereld te tonen en het vluchtige karakter van street art te overstijgen, leggen we via onze website een archief aan. Daarnaast organiseren we events en brengen we de kunstenaars in contact met geïnteresseerde partners zoals Hotel Bloom, dat via de street art zijn jonge, artistieke imago kracht wil bijzetten. Ik droom er trouwens van om nauwer samen te werken met de stad Brussel. Misschien kunnen de straatkunstenaars een hedendaagse versie van de stripmuren maken? Brussel zou die kunstwerken, net als Londen of Berlijn, perfect als een toeristische troef kunnen uitspelen."

Iconische Obama
Voor de samenstelling van de veiling werkte het Franse veilinghuis, dat in oktober 2012 in een prachtig herenhuis zijn Brusselse bijhuis opende, samen met experts David Maquis-Art en Maurice Grinbaum. "In 2009 organiseerden we de eerste Europese veiling in Parijs. Tot dan had je slechts een handvol verzamelaars, onder wie Roméo Sarfati en Henk Pijnenburg. Een deel van hun collecties wordt in Brussel geveild. Omdat het de eerste veiling in België is, hebben we gelet op de historische samenhang. Meer dan 80 procent van de internationale topartiesten is vertegenwoordigd," vertelt David Maquis-Art.

Zo gaat in Brussel een platenhoes onder de hamer van de jonge Banksy. Intussen geniet de Brit, die na twintig jaar zelf nog steeds anoniem is, wereldfaam. Elke keer als hij een nieuw werk maakt, gaan de beelden de wereld rond. Al even beroemd is de Amerikaan Shepard Fairey alias Obey, die ook regelmatig met Banksy samenwerkt. Zijn bekendheid dankt Obey aan zijn ontwerp van een poster met Barack Obama tijdens de presidentiële campagne van 2008. Oorspronkelijk drukte Obey 350 exemplaren, maar al snel werd de poster meer dan 300.000 keer verdeeld. Daardoor groeide het beeld uit tot een icoon, en vroeg Time Magazine hem om de cover voor zijn special Persoon van het jaar 2008 te ontwerpen. Van de circa twintig werken die van hem onder de hamer gaan, zijn de verwachtingen vooral voor It's mourning in America (1961) hooggespannen.

Godfather
Uit de beginjaren van de graffitikunst stamt het verhaal van Taki 183. Tijdens zijn koerierronde liet hij af en toe zijn naam en het nummer van zijn straat, 183, achter op de New Yorkse gevels. Het vormde meteen het begin van het zogenaamde taggen, een van de basisprincipes binnen de straatkunstwereld.
Uit diezelfde vroege New Yorkse periode is er werk van Jean-Michel Basquiat, die samen met Keith Haring als een van de eersten de stap naar de galerij zette. Samen met Andy Warhol en Seen, die ook wel de godfather of graffiti genoemd wordt en van wie ook werk te zien is in Brussel, stelden ze in 1981 onder de noemer New York, New Wave tentoon in PS1. Tijdens een verblijf in the Big Apple raakte de Frans-Amerikaanse Bando, van wie ook werk geveild wordt, dan weer in de ban van graffiti in het algemeen en Seen in het bijzonder. Eens terug in Parijs nodigde hij de Nederlandse Shoe, de Britse Mode2 en de Amerikaanse Jonone - die als een van de eersten zowel op doek als in de straat werkt - uit om in de lichtstad te komen werken. Dankzij deze sleutelfiguren ontstaat er een diepe link tussen de straatkunst uit Europa en de Verenigde Staten. Street art is trouwens een van de enige stromingen waarbinnen de beeldtaal internationaal zo verspreid is.

Hoewel de veiling vooral doeken omvat, zitten er ook beschilderde stukken van de Parijse metro, voorafgaande schetsen en zelfs een black book bij. Voor het eerst ter wereld gaat zo'n schetsboekje van een graffitikunstenaar onder de hamer. "We verwachten veel van de verkoop, omdat de Belgische verzamelaars de naam hebben om erg open minded te zijn. Bovendien vallen de prijzen van de werken goed mee, aangezien de street art nog een relatief jonge tak is binnen de kunstwereld", besluit Grinbaum. Maar ook wie niet van plan is om iets te kopen, kan tijdens de kijkdagen gerust binnenlopen in het veilinghuis om er gratis van topwerken te genieten.

Veiling op 27/5 om 19 uur. Kijkdagen van 24-26 mei tussen 11 en 18 uur, en op 27/5 tussen 11 en 16 uur bij Cornette de Saint Cyr, Charleroisesteenweg 89, 1060 Sint-Gillis. Catalogus beschikbaar op www.cornette-saintcyr.be