['tactus] tilt jonge componist naar meesterniveau

Jonge beloftevolle componisten die zo maar het Nationaal Orkest van België mogen 'uitproberen', met een vermaarde dirigent en internationale juryleden als coach. "We willen jongeren meteen Formule 1 laten rijden, in plaats van ze eerst een rijbewijs te laten halen," zegt Gilles Ledure, de bezieler van ['tactus].

Jonge beloftes hebben een ernstige professionele ondersteuning nodig als ze zich willen meten met de internationale top. Voor componisten betekent dat kansen krijgen om correct te schrijven voor groot orkest. En praktijkervaring opdoen. En voorrang krijgen om in grote concerten uit te pakken met eigen werk, het liefst uitgevoerd door the top of the bill. De nationale muziekgeschiedenis is op dat vlak een wit blad. En daar wil de vzw Young Composers Forum, gepromoot onder zijn marketingnaam ['tactus], iets aan doen.
['tactus] werd in het voorjaar 2004 boven de doopvont gehouden. Het is een vereniging die samenwerkingsverbanden, opleiding, middelen, een podium, promotie en relaties in de (inter)nationale muziekwereld wil aanreiken aan beloftevolle jonge componisten. Kortom, ze wil talent aan een ernstige carrière helpen. De stichter Gilles Ledure is hoopvol gestemd: "Volgende week al kan het publiek kennismaken met de eerste werksessies van jonge componisten met het Nationaal Orkest van België (NOB) en zijn dirigent Mikko Franck. De eerste openbare en privé-financiers zien het goed zitten," zegt Ledure. De Vlaamse Gemeenschapscommissie kwam enthou­siast met een projectsubsidie over de brug, en ook de Franse Gemeenschap, Dexia en Optimas steunen financieel. Het zit dus wel snor.

Maar waar kwam de idee vandaan? Ledure: "Vier jaar geleden las ik op vakantie Doctor Faustus van Thomas Mann, en toen stond ik lang stil bij de passage waarin het hoofdpersonage als onbekend componist achter gesloten deuren zijn werk mocht laten spelen door het symfonische Orchestre de la Suisse Romande. Ik sprak Frédéric Devreese daarover aan. Het verhaal bracht me bij de hedendaagse realiteit dat jonge componisten niet gemakkelijk de kans krijgen om een bestelling binnen te halen, omdat ze nu eenmaal onbekend zijn, zo vertelde ik hem. Een orkest is zo duur dat het niet snel risico's neemt om onbekende bestellingen op te nemen. Daardoor krijgt jong talent minder gelegenheid tot oefenen. En de cirkel is rond."

"Het originele van ons initiatief ligt niet in het concept. Het bestaat al in Finland, in Boston, ... Maar de combinatie die ['tactus] uitgewerkt heeft, is uniek in Europa. We stellen een week lang, van 14 tot en met 17 december, een symfonisch orkest ter beschikking aan acht jonge componisten. We hebben een prestigieuze jury bij elkaar gekregen, dankzij de medewerking van de Internationale Muziekwedstrijd Koningin Elisabeth. En die jury, van vermaarde componisten, zal elke dag de kandidaten op hun potentieel evalueren. De jury kiest ook één werk dat in 2005 opgenomen wordt in de seizoensprogrammering van het NOB, midden in het geplande repertoire. Op die manier staat dat 'onbekende' werk niet geïsoleerd als hedendaagse compositie, maar wordt het opgewaardeerd als onderdeel van een concertprogramma vol klassiekers."

Voor de eerste editie van het forum in het Paleis voor Schone Kunsten (PSK) werden acht kandidaten geselecteerd die geloofsbrieven en min­stens twee composities voor kamerorkest konden voorleggen. "Er kwamen oorspronkelijk 33 aanvragen binnen. Drie Belgen schreven in - dus voor Belgen alleen is zou deze grootse opzet overschat zijn."

"Annelies Van Parys, geboren in 1975, won al een prijs hedendaagse muziek Vlaanderen/Québec 2001 voor haar werk Phrases V. Ze schreef ook filmmuziek (Maanvis) voor de korte animatiefilm van Isabel Bouttens. De overige geselecteerden zijn Antti Auvinen (Finland), Matteo Franceschini (Italië), Martin Georgiev (Bulgarije), Anno N. Schneider (Duitsland) en Adeline Yi Mei Wong (Maleisië)."

Klein land, grote ambities
Dat het project internationale ambities heeft, heeft alles te maken met het feit dat België zo klein is. "Er zijn geen 36 zalen waar je creaties kunt opvoeren," zegt Ledure. "Met Ars Musica, het PSK, deSingel en het Brugse Concertgebouw hebben we de grote organisatoren wel gehad. Dus voor een springplank als componist moet je op de internationale scène terechtkomen. Vandaar de stevige partnerships: het NOB dat zijn orkest ter beschikking stelt, de Koningin Elisabethwedstrijd die helemaal gratis zijn jury aanbiedt, het PSK dat steun geeft, en het Concertgebouw Brugge, waar ook concerten opgevoerd zullen worden. Aan de geselecteerde componisten van jonger dan 33 vragen we maar vijftig euro inschrijvingsgeld, terwijl dit type masterclass makkelijk drieduizend euro kost. Bovendien kan het publiek de concertoefeningen bijwonen in het PSK. Mooier konden we de lancering van dit project niet dromen. Nu is het wachten op uitgeverijen, organisatoren van muziekfestivals en concertprogrammatoren die in deze workshops de witte raven eruit pikken."

Masterclasses van ['tactus] (alle werksessies met orkest toegankelijk voor publiek), van 14 tot en met 17 december in het PSK, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel.