Theater van Martin Crimp telt dubbel

De Britse schrijver Martin Crimp is geroemd omwille van zijn flitsende, maar fijnzinnige theaterteksten waarin hij de levensstijl van de middenklasse tracht te ontzenuwen. De volgende weken staan twee bekende stukken van hem op Brusselse scènes. Tristero brengt in het Nederlands 'Play with Repeats', terwijl de Franstalige regisseur Marcel Delval 'The Country' tot 'La campagne' bewerkte.

In het Engels zou je de theaterstukken van Martin Crimp kunnen omschrijven als 'well made plays'. Het zijn werken die een stevig verhaal ontplooien en gedragen worden door intelligente en ingenieuze dialogen. De stukken concentreren zich op de middenklasse en leunen aan tegen het genre van de soap. Laverend tussen tragedie en komedie, toont Crimp de achterzijde van de 'schone schijn' in de Britse maatschappij.

Crimp wordt gelauwerd als één van de scherpzinnigste theaterauteurs van vandaag. Hij werd overladen met prijzen. Kenners plaatsen zijn teksten op de dezelfde hoogte als het werk van beroemde Britse 20ste-eeuwse (theater)schrijvers onder wie Noel Coward, Joe Orton en vooral Harold Pinter. Crimps oeuvre kan veralgemenend in twee grote blokken worden opgedeeld: een lineaire periode en een 'deconstructivistische'. In die twee bewegingen domineert echter een fascinatie voor de hedendaagse 'woelige' maatschappij. Haarscherp - kritisch maar genuanceerd - analyseert Crimp situaties waarin wij westerlingen ons haast dagelijks bevinden.

Doorbraak
Martin Crimp wordt in 1956 in Dartford geboren, in het rustieke Kent. Na zijn studies Engelse literatuur aan de universiteit van Cambridge, debuteert hij in de vroege jaren '80 als theaterschrijver en dramaturg. Crimps eerste stukken, geproduceerd door het Orange Tree Theatre in het Londense voorstedelijke gebied Richmond, doen meteen stof opwaaien. Prille teksten waaronder Living Remains (1982), Four Attempted Acts (1984) of Dealing with Clair (1988) vertonen een sterke dramaturgische eenheid en een stilistische coherentie waarin de auteur consequent en op een lineaire manier een thema uitwerkt.

Met die lijn breekt hij echter in het midden van de jaren '90. Met Attempts on her Life uit 1997, zijn bekendste stuk waarmee hij ook internationaal doorbreekt, zoekt hij naar wat hij zelf omschrijft als 'de ontbinding van de dramavorm'. Het experimentele Attempts on her Life bevat geen plot, of tenminste niet in de traditionele zin van de term. Annie, de centrale figuur uit het stuk, verschijnt bijvoorbeeld nooit op het podium. Enkel de andere spelers suggereren haar aanwezigheid en bestaan. Dat bestaan blijft ongrijpbaar want het verschuift: een keer is Annie een personage uit een film, een andere keer wordt ze in het stuk omschreven als een terroriste die met een bom de wereld rondtrekt. Als Haar leven, haar doden trekt het stuk in de lage landen op tournee en in 2000 doet Toneelgroep Amsterdam er de Koninklijke Vlaamse Schouwburg in Brussel mee aan.

Parcoursvoorstelling
De twee stukken die de komende weken in Brussel te zien zijn, illustreren de twee 'periodes' in het schrijfwerk van de Britse meester. Play with Repeats uit 1989 behoort immers tot het vroege werk van Crimp, terwijl The Country - in het Frans La campagne - uit 2000 dateert. Over La campagne leest u meer hiernaast.

In Play with Repeats, in Brussel uitgevoerd door het Brusselse theatercollectief Tristero, staat Tony centraal. Op de vooravond van zijn veertigste verjaardag, maakt hij de balans op van zijn leven. Hij vindt dat zijn carrière en liefdesleven een mislukking zijn en gaat, samen met een Afrikaanse maraboet (een man die volleerd is in de Islam), terug in het verleden. Op die manier wil hij alle cruciale momenten overdoen. Maar biedt die tweede kans wel garantie op succes? Tristero vat Play with Repeats op als een parcoursvoorstelling. In de Kaaitheaterstudio's word je meegenomen op een tocht die staat voor 'een doolhof, een grap en een thriller'.
Tristero houdt het overigens niet bij één tekst van Crimp. Dit jaar staat immers Face to the Wall/Fewer Emergencies uit 2002 in de steigers, een recent stuk van Crimp dat in december zijn première in de KVS zal beleven.

:: Tristero: "Play with Repeats". Kaaitheaterstudio's, Onze-Lieve-Vrouw Van Vaakstraat 81, 1000 Brussel - 02-201.59.59
data: 8 > 11 en 14 > 17 maart om 20.30 uur
tickets: 10/12,5 euro

:: Marcel Delval: "La Campagne". Rideau de Bruxelles, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel - 02-507.83.60
data: 8 maart > 6 april om 20.15 uur (12, 14 en 26 maart : 15.00 uur - 20 maart : 18.30 uur)
tickets: 9/15/18 euro