The xx: 'Wij zijn Sonny en Cher niet'

Hypes zijn er om te wantrouwen, maar bij The xx zijn de loftuitingen gerechtvaardigd. Deze vier twintigers uit Zuidwest-Londen jongleren voor deze in pathos gedrenkte tijden van kamerbrede klanktapijten met gedurfd romantische, ingehouden tweestemmige pop die landt tussen Cocteau Twins en Chris Isaak. Is quiet weerom the new loud?

"Sommige mensen noemen ons 'Kiss Kiss', of 'The excess'. Ons was het vooral om de 'x' als letter te doen, omdat ze visueel zo krachtig is. De naam was er vóór de groep," zegt bassist-zanger Oliver Sim over de enigmatische groepsnaam die associaties oproept van een Mexicaans biermerk tot softporno. Met zijn zwartleren jek, verzameling juwelen en vetkuif ziet Sim eruit als een kruising tussen Elvis en Dizzie Rascal. Wanneer we met hem aan een tafeltje van het AB-café schuiven valt meteen op hoe bleu hij is. Nog geen opgeblazen ego, terwijl The xx ondertussen aan beide zijden van het Kanaal de grootste superlatieven krijgen toebedeeld.

Onder het canvas van xx, het debuut van het viertal, ontvouwt zich een amalgaam van stijlen. Je hoort er soul en r&b in, maar ook pop, grime en dubstep. In slow motion gespeeld dan, en spaarzaam ingekleurd. Elk instrument is hoorbaar, de donkere bas van Sim wordt geflankeerd door de heldere, in reverb gedrenkte gitaar van zangeres Romy Madley Croft. Daaraan voegt Jamie Smith toefjes stedelijke beats en elektronica toe. En dan is er de fluisterende, tedere, bijna gesproken zang van Sim en Croft.

Van jonge kids zou je verwachten dat de energie van hun songs spat. Maar jullie lijken met ingehouden adem te musiceren.
Sim: Wij zijn gewoon geen extraverte, in het rond springende lui. Romy en ik hebben zachte stemmen, dus heeft het niet veel zin om kathedralen van geluid te bouwen waar we vocaal niet tegenop kunnen.

De arrangementen houden we graag helder omdat we de songs ook live willen spelen zonder dat we dingen hoeven weg te laten. Heel in het begin jamden we er al eens op los, met lekker veel distortion en de volumeknop op tien, maar dat is er snel uitgefilterd. Het ging nergens heen. Blijkt dat we allemaal fan zijn van less is more.

Op jullie debuut klinken jullie erg, excusez le mot, volwassen.
Oliver Sim: Wellicht komt dat omdat we onze muziek voldoende hebben kunnen laten rijpen. Vier jaar geleden hebben Romy en ik de groep opgericht. Wat later hebben Jamie en Baria (Qureshi, keyboard en gitaar, tz) zich aangemeld. Young Turks, ons label, gaf ons aanvankelijk gewoon een plek om te repeteren, zonder druk te willen zetten. Zo gaf ons de tijd om betere songs te schrijven en onze sound aan te scherpen. Pas na een jaar werd er over een album gesproken. Nog een jaar later zitten we hier. Ik ben hen erg dankbaar dat ze het zo aangepakt hebben.

Jullie werken zonder drummer, maar Jamie Hince bespeelt zijn drumcomputer wel 'live'. Dat maakt de sound warmer.
Sim: Toen Jamie nog geen deel uitmaakte van de groep speelden we met een backing track. Dat klonk erg koud. De elektronica die we nu toevoegen maakt ons natuurlijker en spontaner. Jamie heeft ons ook de mogelijkheid gegeven om avontuurlijker te zijn.
De keuze om hem het album te laten producen was logisch. Aanvankelijk zouden we met Diplo (bekend van Major Lazer, tz) werken. Maar die wilde te veel zijn eigen sound implementeren, het eindresultaat klonk meer als hem dan ons. Met Jamie op die plek voelde het meer als een groepsproject. Die sound die we nu hebben zat eigenlijk al vervat in onze demo's, en dat heeft Jamie onmiddellijk gehoord. Hij heeft ze alleen een niveau hoger getild.

Op het podium staren jullie stoïcijns het publiek in. Er gaat een soort verveeldheid van uit. Of hebben jullie last van plankenkoorts?
Sim: Performen zit niet in mijn natuur. Ik schrijf wel heel graag songs, maar niet met de gedachte dat ik ze ook nog eens live moet zingen. Dat vond ik in het begin erg vreemd, dat ik zulke persoonlijke gedachten voor een publiek te grabbel moest gooien. Maar het lukt me steeds beter om mijn zenuwen onder controle te krijgen. Hoe meer ik zing, hoe leuker ik het vind.
Veel van onze songs schrijf ik in het midden van de nacht, op het moment dat ik bijna in slaap val. Alles wordt dan een beetje wazig, en dan lukt het mij beter om mijn emoties te plaatsen en mijn gevoelens te uiten. Wij zijn echte nachtraven. Romy ruilt haar bed ook vaak in voor de schrijftafel, en Jamie frult aan de knoppen van negen uur
's avonds tot negen uur 's morgens, wanneer de studio vrij is.

Ondanks die individuele werkwijze lezen jullie teksten niet als los zand. Hoe spelen jullie dat klaar?
Sim: Romy en ik schrijven afzonderlijk teksten, en spelen die dan aan elkaar door. Dat doen we vaak via iChat, omdat het onpersoonlijker is en dus makkelijker dan face to face. We leggen de lyrics ook niet uit aan elkaar. Ik heb mijn eigen interpretatie van wat Romy geschreven heeft, en daar zoek ik een stukje bij van mezelf. Ik beschouw haar zo'n beetje als mijn zus, wij kennen elkaar al sinds we drie zijn. Onze liedjes zijn zeker geen dialoog tussen twee geliefden. Wij zijn Sonny & Cher niet. (lacht) Bekijk het als twee individuen die elk hun visie geven op hetzelfde onderwerp.
Mijn teksten zijn in die paar jaar tijd wel wat donkerder geworden. De liefdesliedjes die ik schreef op mijn 16e gingen vooral over verlangen en imaginaire relaties. Eerder observerend dus, terwijl de focus nu verschoven is naar wat ik zelf heb meegemaakt. Er zit meer begrijpen in. (lachje) Dat schrijven heeft voor mij en Romy een therapeutisch effect. Maar we houden het wel graag cryptisch.

In recensies wordt er vaak verwezen naar Young Marble Giants en Cocteau Twins. Zaten die in de platenkast van je ouders?
Sim: Neen, ik heb hen pas ontdekt nadat we voortdurend met hen vergeleken werden. Nu ben ik wel fan; vooral van Cocteau Twins, geweldige band. 'Teardrops' (het nummer van Womack & Womack dat The xx eerder dit jaar coverde, tz) kenden we ook enkel van een UK garage-mix van een paar jaar geleden. Het origineel hebben we pas daarna ontdekt. Daar schaam ik me wel voor.
Mijn vader houdt van Chris Rea, Chris Isaak, mijn moeder van Tina Turner, Fleetwood Mac en Nick Drake. Mijn zus luistert naar r&b, en in mijn vriendenkring zijn Queens of the Stone Age en Placebo populair. De meest uiteenlopende dingen stoppen we in onze iPod, van Aaliyah tot de Pixies. In onze sound hoor je stukjes van ons allemaal. Jamie houdt van dubstep en hiphop, Romy van new wave en disco. Ik luister naar new wave, soul, r&b en pop. Baria is fan van drum-'n-bass en jungle.

Wanneer ik een band goed vind, ga ik naar de cd-shop en koop ik het album. Maar dat lijkt me niet meer van deze tijd.
Sim: (lacht) De shuffletoets van onze iPod is voor ons de meest typerende tool denk ik. Daardoor heb ik ook geen benul meer van genres. Ik wil gewoon goede songs horen. Een onderscheid tussen populair of alternatief maak ik niet meer.

:: The xx - 11.10.2009 20.00 — SOLD OUT!
Botanique - Koningsstraat 236, 1210 Sint-Joost-ten-Node -
02-218.37.32, info@botanique.be, www.botanique.be