Bart Meuleman diept Maurice Gilliams op

Maurice Gilliams is nooit een bestsellerauteur geweest, maar wie het fijnzinnige werk van de eigenzinnige Antwerpse dichter en prozaschrijver kent, spreekt er altijd met lovende woorden over. Zoals Bart Meuleman die Gregoria naar het theater brengt, een onvoltooid werk over seksuele frustratie.

Maurice Gilliams (1900-1982) werd bij leven onder meer bedacht met een baronnentitel, een eredoctoraat en de Prijs der Nederlandse Letteren, maar hij is nooit een auteur voor de grote massa geweest. Elias of het gevecht met de nachtegalen was zijn bekendste werk, maar regisseur Bart Meuleman koos voor het postuum verschenen, onafgewerkte boek Gregoria van deze "tegelijk krachtige en gevoelige estheet".

"Gilliams heeft dit boek nooit willen of durven publiceren, maar hij is er aan blijven werken tot aan zijn dood," zegt Bart Meuleman. "Er zat zelfs een pagina in zijn schrijfmachine toen hij stierf. Gilliams was een eenling die zijn autobiografie in geschriften sterk mythologiseerde, maar Gregoria is explicieter dan zijn andere werk. Het gaat over zijn eerste mislukte huwelijk en over seks. Over het feit dat hij de vrouw waarmee hij verloofd is aanbidt, maar haar nauwelijks mag aanraken. Daar is hij heel erg gefrustreerd en wanhopig over. Het boek en het stuk beginnen de dag voor het huwelijk. De eerste zin luidt 'Morgen trouw ik met Gregoria' en gaat over de spanning om wat er daarna zal gebeuren. Je ziet het hoofdpersonage omgaan met zijn toekomstige vrouw en zijn schoonfamilie die hij iedere zondag bezoekt, maar waar hij duidelijk de vreemde eend is, waar ook de draak mee gestoken wordt. Er zitten nog bespiegelingen in het boek die typisch zijn voor Gilliams, maar de seksuele drijfveer is heel duidelijk aanwezig."

Revolte
Die seksuele drijfveer is precies de reden waarom Bart Meuleman met dit boek iets wilde doen op de scène. Meuleman: "Gilliams situeert de houding van zijn vrouw in de katholieke sfeer, maar suggereert ook dat ze wat ziekelijk zou zijn en een al te beschermde opvoeding heeft gekregen. Hij problematiseert ook zijn eigen verlangens. Hij had verheven ideeën over het bedrijven van de liefde, maar erkende ook de puur vleselijke aard van zijn mannelijke drift. Ik denk dat al die zaken vandaag nog spelen, ja. De maatschappij kan zichzelf wel voorhouden dat ze seksueel bevrijd is en van dat soort dingen geen last meer heeft, maar ik denk dat dat niet overeenstemt met de werkelijkheid. Ondanks dat er veel geschreven wordt over seks en er veel getoond wordt, zijn er maar weinig mensen die de normen van de burgerlijke maatschappij naast zich neer durven te leggen."

"Gilliams voelde zich niet thuis in de samenleving en zette daar zijn eigen fijnzinnige universum tegenover. Hij vroeg aandacht voor een particuliere wereld die je wel kunt herkennen maar die toch bij die bepaalde figuur hoorde die Gilliams was. Daarin bestond zijn revolte en dat levert een geweldige leeservaring op. Nu is het zaak om er ook een geweldige theaterervaring van te maken en een vorm te zoeken voor die inhoud. Dat het een onaf boek is, maakt het in ieder geval makkelijker om er wat brutaler mee om te gaan. De andere werken zijn zo fijnzinnig en zo af dat je er niet zomaar aan raakt. Lichtontwerper Mark Van Denesse en klankontwerper Senjan Jansen zijn belangrijke spelers die samen met de acteurs zoeken naar sfeer en magie."

wanneer: 5, 9 > 12, 16 > 20 & 23/3/2011 • 20.00 (20/3: 15.00)
tickets: €10/16