Nadat de drie theaterzusters Sien Eggers, Sofie Palmers en Jessa Wildemeersch eerder de vrouwelijke kant van Shakespeare onderzochten, gaan ze nu in Den beer heeft mij gezien aan de haal met de drie zusters van Anton Tsjechov.
© Guy Kokken
In de theaterklassieker Drie zusters van Anton Tsjechov uit 1900 speculeren drie zuchtende zusters op het platteland tot in het oneindige over een mogelijke verhuis naar het beloftevolle, verre Moskou. Die verhuis komt er uiteindelijk niet van.
Zoveel immobilisme is niet besteed aan het vrouwelijke drietal dat Tsjechov meer dan een eeuw later op sleeptouw neemt. Nadat Eggers, Palmers en Wildemeersch al de vrouwenrollen van Shakespeare voor u samenvatten in L’étude (nu slaat de chaos toe), trok het drietal nu, gecoacht door Jan Eelen, zelf wél naar Moskou om verslag uit te brengen in het theater en in een podcast.
Jullie zijn in het echt geen drie zusters, maar veel scheelt het misschien niet. Wat is jullie theaterverleden samen?
Sien Eggers: Met Sofie heb ik voor het eerst gespeeld in Olga, de Tsjechov-pastiche van De Koe. En Jessa ken ik al heel lang. Van toen ik in Jeugdhuis ’t Mutske mijn verjaardag vierde en zij daar om halfvijf ’s morgens de kerstboom in brand heeft gestoken. (Hilariteit)
Jessa Wildemeersch: We speelden op dat moment moeder en dochter in De Kavijaks (een tv-serie van Stijn Coninx, mb).
Sofie Palmers: En Jessa en ik zijn eens samen een experimenteel theaterstuk gaan maken met een Irakese regisseur in Polen. Ook een gekke en leuke ervaring die ons heeft verbonden.
Eggers: (Gespeeld verontwaardigd) Dat wist ik niet. Ge hebt mij daar niets van gezegd. (Opnieuw commotie)
Met deze ingrijpende Tsjechov-bewerking zijn jullie niet aan jullie proefstuk toe samen.
Palmers: In L’étude hebben we samen het oeuvre van Shakespeare erdoor gehaald. En Tsjechov is een schrijver waar we ook veel affiniteit mee hebben door zijn psychologisch doorzicht en de mooie manier waarop hij alles neerschrijft.
Wildemeersch: Hij was behalve schrijver ook dokter. Hij genas mensen niet alleen fysiek, maar kon ook in de ziel kijken. In wat hij schrijft, zie je veel mededogen.
Palmers: Omdat we zelf drie vrouwen zijn, was het evident dat we Drie zusters als uitgangspunt zouden nemen, maar we wilden het stuk niet gewoon opnieuw spelen. We hadden zin om er iets nieuws van te maken. Zeker omdat je op het einde van dat stuk met een wrang gevoel blijft zitten, omdat er van het voornemen van de zusters om naar Moskou te gaan niets in huis komt. Vandaar ons idee om zelf wél naar Moskou te gaan. Niet het Moskou van 100 jaar geleden, maar dat van nu. Dat kon met een schrijfresidentie van Passa Porta en het Vlaams Fonds voor de Letteren.
Met die vrouwenrollen van Tsjechov van 100 jaar geleden als inspiratie schrijven we nieuwe rollen voor onszelf
Vanwaar de nood om eigenzinnig met het repertoire om te gaan?
Palmers: De manier waarop wij samen theatermaken, vertrekt heel erg van wie we zijn en we vinden het plezant om dat te combineren met bestaande teksten. Repertoire spelen interesseert ons op dit moment minder. We vinden het interessanter om te zoeken naar hoe we er een nieuwe stem aan kunnen geven.
Wildemeersch: L’étude ging over de vrouwenrollen in de stukken van Shakespeare. We wilden die vrouwenrollen van vierhonderd jaar geleden bestuderen, uitzoeken hoe we die vandaag nog kunnen spelen en er onze interpretatie aan geven. Eigenlijk doen we met dit stuk hetzelfde. Tsjechov vergrootte uit wat hij in zijn entourage zag, namelijk dat de vrouwen meer aan het huis gebonden waren en zich bezighielden met eten maken en theezetten, terwijl de mannen er al dan niet als militair op uit trokken. Volgens een theatermaakster die we in Sint-Petersburg tegenkwamen, vertegenwoordigen de drie zusters elk een andere fase in het leven van een vrouw. Irina, de jongste, droomt nog en heeft nog hoop. Masja, de middelste, zit eigenlijk al vast in haar leven, waar ze uit wil ontsnappen. Olga, de oudste, blikt al terug op haar leven, omdat ze voor zichzelf geen toekomst meer ziet. Met die vrouwenrollen van 100 jaar geleden als inspiratie schrijven we nieuwe rollen voor onszelf.
Op basis van jullie reis naar Moskou en Sint-Petersburg. Wat heeft die opgebracht?
Eggers: Dat gaan we nu niet allemaal vertellen, want dat doen we in het stuk: ons verblijf ginder, wat we daar gedaan hebben, welke invloed Rusland op ons heeft gehad – de taal, de mensen en de theatermakers die we daar gezien hebben.
Palmers: Het toneelstuk wordt in ieder geval niet documentair. Het documentaire materiaal zit in de podcast Moscow mania. We zijn naar Rusland getrokken met het stuk van Tsjechov in onze achterzak. Op de scène duiken we erin en weer uit in een poging om Rusland en onszelf te begrijpen.
© Guy Kokken
| Van links naar rechts zag de beer Sien Eggers, Sofie Palmers en Jessa Wildemeersch
Herken je nog iets van de wereld van Tsjechov in het Moskou van nu?
Wildemeersch: Tsjechov heeft het stuk geschreven in de lange aanloop naar de revolutie. Vandaag zie je bij de jongere generatie ook wel een onrust en verlangen om zich te verzetten tegen het huidige klimaat. Maar evenmin als de personages in het stuk van Tsjechov weten ze hoe ze dat zouden kunnen aanpakken. Ze zoeken naar een manier om zich te verhouden tot de impasse en de wereld die lijkt stil te staan. Iemand vertelde ons hoe hij ooit dacht dat Poetin het land zou bevrijden en een nieuwe energie zou brengen. Maar met die gedachte was hij eigenlijk ‘in slaap gevallen’ en zoveel jaar later wakker geworden, bedrogen door zijn droom. Rusland is misschien geen dictatuur, maar veel mensen ervaren het wel alsof ze binnen een bepaalde censuur leven. Het enige wat ze daartegenover kunnen stellen, is hun passie leggen in iets waar ze goed in zijn.
Palmers: Maar natuurlijk hebben we niet met alle Russen over Poetin gebabbeld. Veel mensen zijn daar helemaal niet mee bezig en zijn trots op hun land. Dat materiaal zal allemaal in de podcast zitten, want de reis heeft zoveel indrukken nagelaten dat we ze niet allemaal in ons stuk kunnen verwerken. Tsjechov was iemand die enorm bezig was met de toekomst en daar verwachtingen over had. Nu kunnen we kijken of hij gelijk had om te denken dat alles beter zou worden.
Nog even over die beer die jullie heeft gezien…
Eggers: Dat zal ik eens vertellen. We hadden eerst eigenlijk een andere titel, maar we zochten er één die wat toegankelijker was. Die vonden we niet tot we in Sint-Petersburg waren. Arme Russen die aan wat geld willen raken, lopen daar verkleed rond op de pleinen en aan de bezienswaardigheden om met toeristen op de foto te gaan. Sommigen hebben een renaissancekostuum aan, maar er was er ook één bij in een berenkostuum, die nogal opdringerig was. Hij legde zijn poot om je schouder en begon dan hugs te geven. Ik vond dat allemaal goed, maar die twee hier wilden geen hugs voor geld en maakten zich uit de voeten. Maar die beer gaf niet op en bleef ons in de gaten houden. Op een bepaald moment zaten we op een terras en gilde Sofie: “Den beer heeft mij gezien!” We hadden het zitten, maar we hadden ook een goede titel.
> Den beer heeft mij gezien. 25/2, 20.15, CC Sint-Pieters-Woluwe
Lees meer over: Podium
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.