Maxim Gorki en het genieten

De vier van tg STAN - Damiaan De Schrijver, Sara De Roo, Frank Vercruyssen en Jolente De Keersmaeker - hijsen nog vijf andere spelers aan boord voor de vertolking van Zomergasten, een honderd jaar oud stuk van Maxim Gorki dat onrustwekkend actueel klinkt.

Gorki schreef Zomergasten in 1904, in het jaar dat de door hem bewonderde Anton Tsjechov stierf, maar ook vlak voor de eerste opstanden tegen de Russische tsaar. Een groep vrienden, allemaal verlichte geesten, neemt het er eens goed van in een zomers buitenverblijf op het platteland. Hun discussies over het leven zijn niet vrijblijvend, maar schijnen niet te zullen verhinderen dat dat leven ook wel eens drastisch zou kunnen veranderen.

Zou het kunnen dat ook wij vandaag nogal nadrukkelijk willen profiteren van een levensstandaard die misschien op de helling staat? Jolente De Keersmaeker denkt alvast van wel: "Dit stuk willen we al een tijdje spelen en nu het ervan gekomen is, blijkt het een genot, precies omdat het zo herkenbaar is. Het lijkt ons op het lijf geschreven. Op microvlak gaat het over relaties: wanhopige liefdes, koppels met een haat-liefdeverhouding, of een vrouw die plots inziet dat ze met de verkeerde man is getrouwd. Maar op een ander niveau gaan de gesprekken en discussies over de relatie van de personages tot de maatschappij. Heeft het leven dat we leiden zin? Moeten we ons niet meer vragen stellen en zaken veranderen? Of moeten we er gewoon op los leven en genieten? Die vragen verdelen de groep. Een van de personages vindt dat het leven een sociale noodzaak moet hebben. Een ander zegt dat hun jonge jaren met grote woorden over engagement en revolutie voorbij zijn en dat er nu genoten mag worden."

'Genieten', we hebben zelfs een glossy magazine dat zo heet.
Jolente De Keersmaeker: De media en je omgeving leggen er zoveel nadruk op dat je er automatisch toe wordt verleid. De lifestylebijlages, de kookprogramma's, de wijnrubrieken... Consumeren is de boodschap, en op het moment dat je je daar vragen bij stelt, of met sociaal engagement komt aandraven, word je al snel versleten voor een geitenwollensokkenmens. Of je wordt gerecupereerd, want 'eco' is ondertussen ook een 'lifestyle' geworden.

Goede bedoelingen en engagement komen ook vaak niet verder dan de opiniebijdragen in de krant of de debatten in praatprogramma's.
De Keersmaeker: Dat zit ook in het stuk: het oeverloze geouwehoer over wat we allemaal zouden kunnen doen, wat de zaken natuurlijk niet vooruithelpt. Ook als theatermaker moet je natuurlijk niet de illusie hebben dat je de wereld kunt veranderen, maar je kunt bepaalde kwesties wel blijven aankaarten.

Nog een moeilijke: hoe streng moeten we voor onszelf zijn?
De Keersmaeker: Eén personage in het stuk gaat weg om ergens aan de slag te gaan. Een ander stelt dat het ook al een kunst is om zelf een aangenaam leven te leiden. Die opvattingen herkennen we allebei en daarom is het stuk ook niet moralistisch.

Hoewel het doet uitschijnen dat vrouwen iets strijdvaardiger zijn.
De Keersmaeker: Het is inderdaad opvallend dat hun emotionele bewogenheid nogal in contrast staat met de houding van de mannen, die vrij schamper doen over de 'hysterie' van de vrouwen. Misschien zullen sommigen zeggen dat dat vandaag helemaal veranderd is, maar daar ben ik toch niet zo zeker van.

wanneer: 1 > 3 oktober 2010 • 20.3 uur (3/10, 15.00),
tickets: €12/16