Mokhallad Rasem maakt van oorlog kunst

Een van de beklijvende producties op het programma van De Bagdad à Bruxelles : Moussem aux Halles, een festival dat focust op Irak, is Irakese geesten - een stuk over oorlog zoals u er nog nooit één zag.

Irakese geesten van Mokhallad Rasem ontving de KBC-creatieprijs Jong Theater op Theater aan Zee 2010 in Oostende. Geen uitleggerige poging tot begrip van wat dan ook, maar een bevreemdend, betekenisgenererend kunstwerk. Met Ahmed Khaled, Duraid Abbas en Mokhallad Rasem staan er (naast Sarah Eisa en Julia Clever) drie Irakezen op het podium die het allemaal zelf hebben meegemaakt.

Regisseur en acteur Mokhallad Rasem woont en werkt sinds een viertal jaar in België. Na de val van Saddam in 2003 trok hij voor een theaterproject naar Duitsland, en zijn familie raadde hem door de onstabiele naoorlogse situatie af om nog terug te keren naar zijn land. Rasem ziet zich niet als een vluchteling maar als een kunstenaar. In de Irakese geesten zal de oorlog altijd blijven voortwoeden, maar ook de rijkdom van de beschavingen blijft aanwezig. Rasem: "Ik ben in 1981 in Bagdad geboren, tijdens de oorlog tegen Iran. Ik ben met oorlog opgegroeid waardoor ik ervan uitging dat het bij het dagelijkse leven hoorde. We gingen naar school met de geluiden van de vliegtuigen boven onze hoofden. 's Avonds mochten we niet naar buiten."

Ondertussen studeerde u ook theater?
Mokhallad Rasem: Ik heb vijf jaar conservatorium gedaan en daarna ook de opleiding voor regisseur en acteur aan de unief gevolgd. Maar theater was er al mijn hele leven, want mijn vader was een bekende acteur voor theater, film en televisie. Hij had ook een grote bibliotheek waaruit ik veel gelezen heb. Vooral westerse teksten. De westerse cultuur kregen we trouwens ook op het conservatorium mee.

Toch moest u in Europa van nul beginnen?
Rasem: Het was inderdaad moeilijk. Theater heeft een rijke taal en ik kende de taal hier niet. Ik moest opnieuw studeren, en uitzoeken waar ik terechtkon. Ik ging van theater naar theater, en nu ben ik vertrokken. Ondertussen besef ik dat de rijke cultuur die ik van thuis heb meegekregen mij geholpen heeft. Eens ik het Nederlands een beetje onder de knie kreeg, kon ik over die bagage beginnen te reflecteren. Maar daarnaast blijf ik ook onderzoek doen, want dat heeft theater ook nodig.

Waaruit bestond het onderzoek voor Irakese geesten?
Rasem: Ik wou iets vertellen over oorlog voor een groot publiek. Maar niet op een documentaire of pamflettistische manier. Ik wilde er kunst mee maken. Ik wilde werken met verschillende talen en ook met heel veel beelden. Die beelden zijn mijn droombeelden, ze geven het gevoel weer dat ik heb wanneer ik aan oorlog denk. De val van Saddam dateert uit 2003, nu zijn we in 2010. Die beelden zijn in die zeven jaar ook blijven groeien in mijn hoofd, zodat je nu zelfs kunt spreken van schoonheid. Het zijn schilderijen uit een oud museum geworden, het is dans en poëzie. Elk beeld heeft een bedoeling, maar de interpretatie is heel open.

Humor is ook belangrijk.
Rasem: Als je drie oorlogen meemaakt dan wordt oorlog inderdaad ook humor. Als hier in België de elektriciteit uitvalt en de kaarsen worden bovengehaald dan is dat een romantische aangelegenheid. Terwijl die kaarsen in Irak symbool stonden voor overleven. Dat is humor. En surrealisme is ook nooit veraf. De poëzie van André Breton en de schilderijen van Salvador Dalí die ik vroeger bestudeerde hebben de voorstelling ook beïnvloed.

wanneer: 1/12/2010 om 20.30
tickets: € 10/14