Praat achteraf: Vlaamse Kaai, Arte met ondertitels

Het moet een primeur zijn op de Belgische televisie: een programmareeks die in twee landstalen wordt gepresenteerd. Het gebeurde vorige week woensdag op Arte, tijdens de eerste aflevering van het nieuwe 'Vlaamse Kaai'.

Gezien: Vlaamse Kaai en Cinquante degrés nord op Arte Belgique, www.arte-belgique.be.

Vlaamse Kaai is een cultuurprogramma naar het voorbeeld van Quai des Belges (QdB ). Dat bestaat al langer, wordt sinds kort ook in het Nederlands ondertiteld en omkadert elke tweede woensdag om 22.40 uur documentaires met thematische gesprekken.

In Vlaamse Kaai (elke laatste woensdag om 22.45 uur, heruitzending de vrijdag erop op La Deux) krijgt QdB -presentatrice Hadja Lahbib versterking van schrijver David Van Reybrouck. In de eerste aflevering zagen we de twee door de Dansaertstraat struinen en op klaarlichte dag café Archiduc induiken om het over het grootse verleden van die jazzkroeg te hebben. Zij sprak daarbij Frans en hij Nederlands. Beetje vreemd in het begin, maar eigenlijk een perfect werkbare aanpak waaraan we al lang gewoon zouden moeten zijn. Als het dan te veel gevraagd is om elke Belg tweetalig te maken, zorg er dan tenminste voor dat iedereen de andere landstaal passief beheerst.

Arte roept de communautaire context in als argument voor hun opmerkelijke demarche in het uitzendschema. Toch is het aandeel van de presentatoren in Vlaamse Kaai eerlijk gezegd miniem. Het is zelfs een beetje een vreemd programma met een bijzonder vage format. Lahbib en Van Reybrouck zaten in de Archiduc om de documentaire over Belgiës populairste jazzman Jef Neve in te leiden. In eerste instantie zal Vlaamse Kaai namelijk in hoofdzaak de Goudvis -reeks van Canvas heruitzenden met Franse ondertitels - op 30 november is Josse De Pauw aan de beurt. Een goede zaak natuurlijk (de Franstaligen weten nu ook dat Neve als kind al zo door muziek geobsedeerd was dat hij in de Efteling de hele tijd naar de muziek van Händel zat te luisteren die daar uit de paddenstoelen klinkt); een goede zaak dus, maar ook niet meer. Het vreemde is dat de documentaire nog werd voorafgegaan door een korte flard over beeldend kunstenaar Gert Robijns van Cobra TV, en werd gevolgd door een lange flard uit een Wie schrijft die blijft over dichter Leonard Nolens uit 1989, de tijd dat Nolens blijkbaar nog iets van media-aandacht kon verdragen.

Maar omdat Arte Belgique echt de enige tweetalige zender in België wil zijn, wordt voortaan ook het dagelijkse cultuurprogramma Cinquante degrés nord ondertiteld - tenminste, als u ze achteraf (her)bekijkt op www.arte-belgique.be/50dn . De originele uitzendingen lopen van maandag tot en met vrijdag om 19.55 uur op Arte en laat op de avond op La Une. 50DN serveert elke dag drie kwartier Belgische cultuur, met twee eminente kunstenaars als gast en een stuk of vier recensenten op de bank. Er zit een fikse geut 'Vlaamse cultuur' in, vaak met een link naar Brussel. Zo ontving presentator Eric Russon in een paar dagen tijd Geike Arnaert (vroeger van Hooverphonic, nu van zichzelf en ook een beetje van de Brusselse theatermaker Sam Touzani), Tom Barman, de onvermijdelijke Tom Lanoye naar aanleiding van de Franse vertaling van Mamma Medea in De Kriekelaar en Blue bird- regisseur Gust Van den Berghe. Ook Brusselaar François Schuiten kwam langs naar aanleiding van de Goudvis -documentaire die op 6 november op Canvas wordt uitgezonden.

Hoewel de taalbarrière het een kunstenaar vaak nog moeilijker maakt om zijn punt te maken, was het fijn om te zien hoe het Frans van Barman nog beter is geworden, hoe Lanoye er ook in het Frans in slaagt een gesprek te monopoliseren (regisseur Chris­tophe Sermet kwam er niet aan te pas), hoe Geike behoorlijk spraakzaam uit de hoek kwam en hoe oud-Rits-student Gust Van den Berghe gedreven zijn artistieke keuzes kwam toelichten. Misschien mist Cinquante degrés nord , ondanks de vier recensenten, nog wat te vaak de kans om, behalve aan te kondigen, ook te verdiepen. Maar mensen warm maken met een gevarieerd en enthousiast gebracht programma dat te snel noch te traag is, is ook al heel wat.