Stefaan Van Brabandt op zoek naar Socrates

Samen met Bruno Vanden Broecke gaat filosoof en theatermaker Stefaan Van Brabandt op zoek naar oerfilosoof en sidderrog Socrates.

Onder de noemer Re:Think programmeert het Kaaitheater dit seizoen een reeks producties op het snijvlak van filosofie en podiumkunsten. En laat filosoof-theatermaker Stefaan Van Brabandt nu net beginnen aan een reeks filosofenmonologen die hij zelf schrijft en regisseert. De man achter de Canvas-reeks Het voordeel van de twijfel vroeg zijn maatje Bruno Vanden Broecke om oerfilosoof Socrates een hedendaagse gestalte te geven.

Heb jij met je boek en tv-reeks gemerkt dat er behoefte is aan filosofie in dit tijdsgewricht?
Stefaan Van Brabandt: Ik wilde er in ieder geval mee tegemoetkomen aan het verlangen van mensen naar antwoorden op ethische, politieke en levensvragen en hun een breed spectrum aan uiteenlopende, soms tegenstrijdige ideeën aanreiken die hen prikkelen om zelf een weg te denken. Dat is ook de bedoeling van de theatermonologen.

Waarom begin je met Socrates?
Van Brabandt: De chronologie. Socrates is een oerfilosoof, die belichaamt waar de filosofie voor staat. Hij was de kritische luis in de pels, de horzel en sidderrog, die koppig tegen modes en gangbare ideeën in ging en wilde weten welke waarden er schuilgingen achter onze gevoelens, handelingen en woorden.

Zat er misschien ook een theatraal kantje aan de socratische methode om de leerling-filosoof uit te dagen zelf met antwoorden te komen?
Van Brabandt: Zeker. Speelde hij zijn onwetendheid, of was hij er oprecht van overtuigd dat hij niets wist? Zijn optreden was steeds en plein public. De Griekse straten en pleinen waren zijn podium.

Jullie verwijzen in de aankondigingstekst naar De apologie van Socrates van Julien Schoenaerts.
Van Brabandt: Het leek ons wel het vermelden waard dat het 40 jaar geleden is dat Schoenaerts dat stuk voor het eerst opvoerde. Ik heb dierbare herinneringen aan de ontmoetingen met hem tijdens mijn studententijd aan Studio Herman Teirlinck en ik heb fragmenten gezien van die voorstellingen. Onze Socrates zal natuurlijk erg verschillen van de zijne. Ik heb een nieuwe monoloog geschreven die gebaseerd is op de Apologie, het Symposium en de Phaedo, maar die ook prikkelend, ironisch, geëngageerd en soms provocerend is – met subtiele verwijzingen naar de politieke actualiteit.

Bruno Vanden Broeckes haren en baard moeten alleen nog wat geverfd en hij is een overtuigende Socrates.
Van Brabandt: Toch gaan we dat niet doen. Bruno en ik hebben in het verleden al veel samengewerkt. Door ons gezamenlijke verleden bij De Koe is er sprake van vriendschap en een grote artistieke verwantschap, maar ik kan me sowieso geen betere acteur voorstellen om Socrates tot leven te brengen. Hij is een briljante acteur met de vereiste ironie en weerbarstigheid voor deze rol, en tegelijkertijd speelt hij steeds heel concreet, alsof hij het ter plekke bedenkt.

Je zus Petra is ook filosofe en geeft op dezelfde dag een lezing over filosofie en theater in het Kaaitheater. Vanwaar die gedeelde passie?
Van Brabandt: Het is zij die me onbedoeld met filosofie in contact heeft gebracht. Toen ik veertien was, zag ik op haar kamer een papier aan de muur hangen waarop stond: "Het enige wat ik weet, is dat ik niets weet." Dat citaat van Socrates was de aanzet om me te verdiepen in de filosofie.