Steigeisen presenteert 'Fobbit'

De kans dat u ooit al voor 'fobbit' uitgemaakt bent, is klein. Het scheldwoord is een samentrekking van 'FOB' (forward operating base) met 'hobbit', het harige, honkvaste schepsel uit Lord of the Rings. Het wordt naar het hoofd geslingerd van het grondpersoneel van het leger dat de militaire basis niet mag verlaten.

En zo werd Fobbit ook de naam van een toneelstuk over een Belgische soldaat tijdens de oorlog in Afghanistan, waarin wel meer van dat soort militair jargon wordt gebezigd. Het idee voor het stuk kwam uit de koker van Jeroen Vander Ven (die acteert) en zijn Rits-kompaan Thomas Bellinck (die regisseert), samen Tg Steigeisen. Vander Ven won in 2008 al Theater aan Zee met een monoloog over de holocaustontkenner Fred Leuchter.

Horen jongemannen geen theater te maken over persoonlijke besognes in plaats van over maatschappelijke thema's?
Jeroen Vander Ven: Leuchter kwam voort uit een persoonlijke fascinatie en ook aan Fobbit zit een persoonlijk aspect. Omdat Thomas en ik leeftijdsgenoten kennen die het leger in zijn gegaan, vroegen we ons af wat hen dreef om dat te doen. Die mensen zijn we gaan interviewen. Het thema is dus maatschappelijk en actueel, maar het vertrekt toch vanuit een persoonlijke betrokkenheid.

Vind je het na die gesprekken nog altijd een vreemde keuze van hen?
Vander Ven: Vooral in Amerika worden jongens die werkloos zijn of hun job beu zijn naar het leger gelokt, waarna ze plots in oorlogsgebied terechtkomen en niet echt weten wat hen te wachten staat. Het idee om er een pamflet van te maken hebben we snel afgevoerd, omdat we niet geplaatst zijn om een oordeel te vellen. Uiteindelijk kiezen de rekruten zelf. We wilden zo dicht mogelijk bij hun verhaal blijven. Onze Belgische soldaat in Afghanistan is opgeleid om te vechten maar wordt ginds geconfronteerd met de minder spannende kant van oorlog. Hij moet aan vredeshandhaving doen en de rommel opruimen van de Amerikanen die wel in actie komen. Dat staat ver van elke oorlogsheroïek.

Hoe heb je de regie van deze monoloog aangepakt?
Thomas Bellinck: Op een fragmentarische manier belichten we verschillende aspecten van het militaire leven. De persoonlijke stukken tekst uit de interviews contrasteren we met de bestaande beeldvorming rond militaire operaties: nachtelijke precisiebombardementen, mensen in chador met gasmaskers... Die steken schril af tegen de kleinmenselijke frustratie van de buurjongen die in het leger is gegaan en niet kan doen waarvoor hij opgeleid is.

In de tekst gebruiken jullie behalve 'fobbit' nog veel technische termen uit het soldatenjargon.
Vander Ven: In de interviews gebruikten de soldaten termen als IED's, RPG's,UAV's zonder ze uit te leggen. Alsof iedereen weet wat ze betekenen. We zijn die termen na de interviews allemaal netjes gaan opzoeken, maar we gebruiken ze net zoals de soldaten zonder uitleg, om het gevoel van verwondering te behouden.

Hebben jullie al militairen in de zaal gehad?
Vander Ven: Er is één officier komen kijken die het een goede voorstelling vond. We hebben minister van Defensie Pieter De Crem ook uitgenodigd, maar die hebben we nog niet gezien.

:: 17 & 18/9 • 20.30, €10/16, KVS_Box Arduinkaai 9, Brussel, 02-210.11.12, info@kvs.be, www.kvs.be