Benoît Meulle-Stef maakt gitaren met een ziel

In tegenstelling tot de fraaie en goed gesorteerde muziekwinkels in de Zuidstraat en aan het Sint-Jansplein oogt de kleine gitaarwinkel van Benoît 'Ben' Meulle-Stef aan de Kroonlaan stoffig en rommelig. Overal liggen en hangen gitaren in alle soorten en maten en de vloer is bezaaid met dozen, gitaarkoffers en versterkers. Tussen alle obstakels door rent de poes des huizes. Welkom in Ben's Guitar Repair Shop.

Benoît Meulle-Stef, Ben voor de vrienden, kwam zestien jaar geleden vanuit Lyon naar Brussel om er voor ingenieur te studeren. Die studie maakte hij uiteindelijk niet af. Gitaren waren zijn grote passie en hij besloot gitaarbouwer te worden. "Ik speelde zelf en merkte dat ik toch heel vaak bezig was met het regelen en herstellen van mijn instrumenten. Daarom vond ik dat ik er maar beter mijn beroep van kon maken."

Meulle-Stef trok naar Puurs, waar hij een driejarige opleiding volgde aan het Centrum voor Muziekinstrumentenbouw. In het laatste jaar opende hij zijn winkel aan de Kroonlaan. "Hoe ik hier terechtkwam? Heel toevallig. Ik zocht een betaalbaar pand dat groot genoeg was om er een atelier in onder te brengen. Het liefst had ik iets gevonden in het centrum, maar daar was alles te duur. Op een mooie dag stond ik toevallig in deze buurt op de bus te wachten en zag ik dat dit huis te koop was. Dat is nu tien jaar geleden."

Amistar
Meulle-Stef is vooral gitaarhersteller. "Er zijn tegenwoordig heel veel mensen die een gitaar hebben. Dat gaat van de jongen die gitaar speelt op het scoutskamp tot de welgestelde en hardwerkende zakenman die zich na de uren heel even een rockster waant. Aan al die gitaren scheelt weleens wat, een afgebroken kop, een gat in het bovenblad, of ze moeten gewoon bijgeregeld worden."

Daarnaast verkoopt Meulle-Stef ook gitaren. Maar niet om het even wat. "Ik heb heel goede Chinese beginnersgitaren en ik heb enkele merken die doorgaans moeilijk te vinden zijn, Amistar bijvoorbeeld, dat zijn steelguitars. Voorts verkoop ik allerlei bijzondere tweedehandsgitaren. Op dit moment heb ik bijvoorbeeld een gipsygitaar, een Scandinavische luit en een oude Duitse klassieke gitaar in voorraad."

En dan zijn er de nieuwe gitaren die Meulle-Stef zelf bouwt en verkoopt onder de merknaam BMS. Hiervoor heeft hij beneden in het souterrain een atelier ingericht, met zaag- en schaafmachines, een werkbank en een hele kast met lijm- en laksoorten. Gemiddeld bouwt Meulle-Stef zeven gitaren per jaar, meestal voor mensen die een afwijkend model willen of die niet tevreden zijn over de kwaliteit van de bekende merken. "Ik verkoop heel veel aan Amerikanen, meestal gewoon over het internet."

Op dit moment werkt hij aan zes nieuwe instrumenten tegelijk. Een kopie maken van een Martin of een andere topgitaar interesseert hem niet. "Doordat ik zoveel herstellingen doe, gaan er honderden instrumenten door mijn handen. Bij het ene vind ik de verbinding tussen de hals en de klankkast knap bedacht, bij het andere het binnenwerk. Ik probeer die verschillende vondsten te combineren. En vervolgens een ziel te geven aan de gitaar."

Hij volgt regelmatig stages of gaat langs bij buitenlandse gitaarbouwers om te kijken hoe zij het doen. "Het meeste leer ik van Amerikanen, die zijn heel open. Van de Fransen kom je niets te weten." Meulle-Stef is nu bijvoorbeeld bezig aan een gitaar die geïnspireerd is op een - uitzonderlijk breed - model van de Amerikaan Steve Klein. "Ik heb hem natuurlijk vooraf om toestemming gevraagd."

De gewelfde zijkanten van het instrument zijn bijna klaar. Ze zitten nog in de mal waarin ze hun gebogen vorm krijgen. Om het hout soepel te maken, verwarmt Meulle-Stef de dunne planken vooraf met stoom. "Het is een delicaat werkje. Het hout mag niet breken." Nu moet hij nog het boven- en achterblad en vervolgens de hals met de kop maken. Meulle-Stef werkt meestal met mahonie, palissander, esdoorn of notelaar. De keuze van het hout is erg belangrijk, want dat bepaalt de klank. In de hals verwerkt hij graag wat parelmoer, puur voor de esthetiek.

De ideale lak
Het lastigste van het hele bouwproces vindt Meulle-Stef het bijschaven van de klankbalkjes, dat zijn de houten latjes die binnen in de gitaar het voor-, zij- en achterblad aan elkaar vasthouden en verstevigen. "Als ze te dik zijn, dan wordt de klank niet vol. Maar schaaf ik te veel en worden ze te fijn, dan kan de spanning zo hoog worden dat het hout barst."

Ook het lakken van de gitaar vraagt heel wat concentratie en behendigheid. "Het is al gebeurd dat ik net klaar was toen de poes met haar snorharen aan de lak kwam." Lakken is sowieso een moeilijke kwestie. "Onder invloed van de Japanse fabrikanten wil iedereen tegenwoordig een gitaar met een dikke laag blinkende vernis. Vaak is dat polyurethaan of een andere kunststof. Maar dat doodt de klank. Mijn ervaring is dat een gitaar veel mooier klinkt vóór het lakken dan erna. Maar je kunt nu eenmaal niet zonder lak omdat het hout anders veel te snel aangetast wordt. Ik ben nog steeds op zoek naar de ideale lak. Ik gebruik nu meestal natuurlijke olie, die mee veroudert met de gitaar."

Meulle-Stef werkt momenteel ook aan een grote harpgitaar, een gitaar met een heleboel extra vrije snaren die als harpsnaren bespeeld kunnen worden. Dit instrument, dat heel populair was in de negentiende eeuw is, kent momenteel een revival, vooral in de folk- en newagemuziek. Meulle-Stef wil het in oktober meenemen naar een grote bijeenkomst voor harpgitaarfans in de VS. "Niemand wil daar onderdoen voor de ander. Mine is bigger, weet je wel."

Het leuke aan de gitaar is dat er zoveel verschillende soorten zijn, zegt Meulle-Stef. "Je hebt de klassieke, de folk- en de elektrische gitaar, maar daarnaast ook de flamenco-, de jazz-, de hawaï- en de gipsygitaar en oude instrumenten als de luit en de harpgitaar."

Statuut
Zijn beroep heeft maar één nadeel: dat er geen aangepast statuut bestaat voor ambachtslui. "We worden beschouwd als zelfstandigen, maar er wordt geen verschil gemaakt tussen zelfstandigen die vierhonderd euro per uur verdienen en mensen zoals wij, die misschien aan vijf euro per uur komen. In Frankrijk zijn er in de wetten op de sociale lasten en de btw-heffing allerlei uitzonderingen opgenomen voor zelfstandigen die heel weinig verdienen. Hier niet."

Toch gaat hij ermee door. In de toekomst wil hij zich nog veel meer richten op het bouwen van instrumenten. Onlangs werd hij door Stagg, de Belgische fabrikant van zeer democratisch geprijsde gitaren, gevraagd om een ontwerp te maken. Misschien mag hij dat ooit ook nog eens doen voor een van de grote Amerikaanse gitaarbouwers. "Een instrument bouwen voor Martin of Gibson, dat is de droom van elke gitaarbouwer."