Deelstepaanbieders geven op: 'Survival of the biggest'

Er begonnen ondertussen al negen aanbieders van deelsteps in Brussel, nu zijn er nog maar vier actief. Waarom overleeft de ene aanbieder het wel, en de andere niet? Het gaat erom wie de grootste is, én wie de diepste zakken heeft, zegt VUB-hoogleraar Economie Leo Van Hove.

Afgelopen week verlieten Hive, Wind Mobility en Tier de Brusselse markt. De drie deelstepverdelers waren samen goed voor zo'n 1.350 steps. Er blijven daarmee nog een goeie 4.000 steps over, verdeeld over Lime, Circ, Dott en Poppy.

"Wat we nu zien is een survival of the biggest," zegt VUB-hoogleraar Economie Leo Van Hove, die gespecialiseerd is in netwerkeconomieën. "De shake out die we nu meemaken is typisch. We zien het ook voor deelfietsen- en auto’s, of bij de taxiwars in China, waar Uber de concurrentie wilde aangaan met de lokale app Didi. Na een deal hebben ze het land moeten verlaten, omdat ze te klein bleven in vergelijking met hun rivaal."

"Cruciaal in het verhaal is dat size matters. Er is een minimumschaal nodig om het economisch en praktisch werkbaar te maken en te houden. Om een volwaardig alternatief zijn, moet een netwerk min of meer dezelfde schaal hebben als zijn concurrent. Maar als je minder gebruikers hebt als netwerk, maar toch even veel steps in de markt, is je rendement lager: een netwerk heeft voldoende gebruikers nodig."

Gevecht om de grootste te worden

Omgekeerd kiest een gebruiker pas voor een bepaald netwerk als er voldoende steps op de markt zijn. "Een netwerk is pas nuttig als er vanop aankunt dat je een step met jouw netwerk tegenkomt. Je kunt dus geen netwerk opstarten met tien steps in de buurt van station Etterbeek, je moet meteen heel veel steps droppen in een stad. Tegelijk kun je, omdat je nog niet bekend bent, moeilijk hoge prijzen gaan vragen."

In het begin ontstaat er daarom een gevecht om de grootste te worden, zoals we de laatste maanden ook in Brussel hebben gezien. "Dat is wat men penetration pricing noemt: netwerken gaan heel lage kosten aanrekenen voor gebruikers, eerst zowat gratis. Ze leveren hele grote financiele inspanningen, zetten heel veel steps in de markt in, maar krijgen maar weinig inkomsten binnen. De netwerken doen zich allemaal financieel pijn en verbranden veel cash in het begin. Het is haast onvermijdelijk dat er spelers verdwijnen. Degene met de deepest pockets, de diepste zakken, blijft voortbestaan."

Voor hoeveel spelers is er plaats op de markt? "Negen is duidelijk te veel. Is vier nog te veel, dat weet ik niet. Zijn gebruikers bereid om er twee te hebben, of drie? Dan wordt het vraagteken nog een beetje groter. Stel dat ik er in het begin drie heb, en zie dat een bepaald netwerk de grootste kans biedt om step te vinden, dan maak ik daarvan mijn favoriete app. Dat is een dynamiek waardoor in feite de grote nog groter worden en de kleinere uit de markt worden geduwd. Dat is de essentie van elk deelnetwerk. De klant gaat voor gemak. Gemak is in dit geval een groot netwerk met veel steps." (Lees verder onder de grafiek.)

Het verbaast Van Hove niet dat er meerdere aanbieders tegelijk vertrekken. "Dat is een typisch patroon in deze markt. Er beginnen er teveel, en na verloop van tijd vallen er af. In de literatuur wordt deze markt beschouwd als een winner takes it all-markt. Ofwel ben je een winnaar, ofwel lig je eruit. Het is alles of niks, dus je moet hoog inzetten. De terugslag is ook zeer groot. Ik denk aan de foto’s die ik heb gezien van vuilnisbergen met deelfietsen in China. Als je verliest, is het verlies ook groot."

Andere spelers op de markt

Is de strijd nu gestreden? Van Hove denkt van niet. "Het blijft niet bij de concurrentie tussen de verschillende netwerken alleen. Er zijn ook andere spelers op de markt, zoals aanbieders van taxi-diensten en elektrische fietsen. Mij lijkt het dat er nog absoluut geen stabiele situatie is bereikt."