Directeur cultuurvakbond: 'Medewerkers van AB kunnen nergens anders terecht'

Bij AB wordt de samenwerking stopgezet met 200 medewerkers die niet vast in dienst waren. Vakbondsverantwoordelijke Robrecht Vanderbeeken is teleurgesteld, maar niet verrast. "Nu pas wordt het gebrekkige beleid zichtbaar."

Horecapersoneel, technici, stagehands, schoonmaak- en veiligheidswerkers: 200 van hen nemen noodgedwongen afscheid van AB. Aangezien zij niet vast in dienst waren, zijn zij de eerste slachtoffers van de coronacrisis in de culturele sector. Het gaat om freelance- en flexiwerkers, die als zelfstandige zelf geen personeel in dienst hebben.

Zo'n 40 procent van de totale tewerkstelling in de AB wordt daarmee geschrapt. Volgens ABVV-verantwoordelijke voor de culturele sector Robrecht Vanderbeeken legt dit een pijnlijk falen in de culturele tewerkstelling bloot.

"Dit is dus het directe gevolg van het outsourcingbeleid in de culturele sector", stelt hij. "Die freelancers worden als tweederangspersoneel beschouwd. Het zijn meestal de eersten die mogen vertrekken. En dat is extra jammer, want zij kunnen niet terugvallen op een werkloosheidsuitkering. We hebben de laatste maanden veel solidariteit gezien onder de cultuurwerkers. Maar nu de crisis écht toeslaat, kunnen we enkel hopen dat die solidariteit blijft bestaan. Gelukkig hebben ze gewacht tot de nieuwe regeling van kracht ging om zelfstandigen te ondersteunen", zegt de vakbondsverantwoordelijke. Hij heeft het over het overbruggingsrecht voor zelfstandigen in de evenementensector. Zij kunnen voor de maanden juli en augustus nog eens tot 1.600 euro steun aanvragen.

De eerste druppels bloed

Jammer genoeg wacht de 200 externe medewerkers waarschijnlijk niet binnen afzienbare tijd een nieuwe job. De AB is waarschijnlijk maar één van de huizen die binnenkort een fatale herstructurering aankondigt, dus ook elders is er werk tekort. "Heel de sector bloedt", stelt Vanderbeeken. "Huizen zoals Studio 100 bereiden hoogstwaarschijnlijk nu ook hun crisisbeleid voor - zij draaien bijna uitsluitend op zelfstandigen en interims. Dat zullen pijnlijke situaties worden."

Niet alle huizen vallen ten prooi aan de gevolgen van corona. Onder andere operagezelschappen werken meer met vaste werknemers, en zien dus de personeelskost tijdelijk verschuiven naar een werkloosheidsuitkering in plaats van de gewoonlijke subsidies. "Hopelijk wordt daar geen misbruik van gemaakt", lacht Vanderbeeken groen.

"Eén van de gevolgen van zo'n flexibel statuut als zelfstandige of interim, is dat je geen gebruik kan maken van je sociale rechten", vervolgt hij. "Je hebt geen syndicale rechten, dus kunnen wij als vakbond ook niet helpen. We kunnen alleen vaststellen dat steeds meer mensen geen vast contract krijgen, en dat velen in de sector het zelfs niet meer verwachten. De grootste werkgevers in de sector zijn dan ook geen culturele bedrijven, maar payroll- en interimkantoren. En het kunstenaarsstatuut heeft naast een minimale veiligheid voor artiesten, vooral een mentaliteit van gratis werk in het leven geroepen."

Daarom pleit de vakbondsman ervoor kunstenaars en cultuurwerkers rechtstreeks in dienst te nemen bij de overheid, zonder tussenkomst van de gesubsidieerde huizen. "Investeer 50 miljoen in cultuurwerkers, dat kost heel wat minder dan complexe hervormingen in de sociale zekerheid. Dat vind ik heel haalbaar, voor de cultural healing die zo belangrijk is."