Einde van palliatief centrum Topaz?

Minister van Sociale Zaken Rudy Demotte (PS) dreigt de geldkraan dicht te draaien voor de palliatieve dagcentra. Die kregen sinds 2002 bij wijze van experiment overheidssteun via het Riziv. Maar volgens het Riziv is de bezettingsgraad van de centra te laag. Onzin, vindt Wim Distelmans, de drijvende kracht achter het Brusselse centrum Topaz.

In 1997 stampte het Academisch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) onder leiding van prof. dr. Wim Distelmans het palliatief dagcentrum Topaz uit de grond. Topaz staat voor Thuis voor psycho­sociale Oncologie en PAlliatieve Zorg, en het wilde een aanvulling zijn op de bestaande initiatieven, zoals palliatieve ondersteuning in ziekenhuizen, rusthuizen en bij de mensen thuis. Het principe is eenvoudig: mensen met een terminale ziekte - in tachtig procent van de gevallen is dat kanker - kunnen er enkele dagen per week terecht. Er wordt gebabbeld, gelezen en televisie gekeken; er wordt samen gekookt in de grote keuken, je krijgt een kappersbeurt en in een aangepaste badkamer kun je hulp krijgen bij het nemen van een bad. De sfeer in huis is gemoedelijk en zelfs vrolijk - wie dat wil, kan zelfs de kleinkinderen een dagje meebrengen. Maar mensen kunnen er ook terecht voor psychologische begeleiding, en zelfs voor intraveneuze behandelingen als chemo, die anders in de kille omgeving van een ziekenhuis moeten gebeuren. Ook het gezin van de zieke krijgt op die manier een dagje vrij.

Niets dan voordelen, lijkt het, maar daar denkt het Riziv anders over. In een studie ter afronding van het proefproject, dat erin bestond de palliatieve dagcentra drie jaar lang financieel te steunen, concludeert het Riziv dat het niet lonend is de centra nog verder te steunen, omdat de bezettingsgraad te laag zou zijn. Onzin, reageert dr. Distelmans verbolgen. "Bij ons zijn alle plaatsen bezet. Het is inderdaad zo dat sommige centra in de rest van het land nog een vrij lage bezetting kennen, maar dat is normaal omdat ze nog niet zo lang bestaan." Die centra zijn pas enkele jaren geleden opgericht, in navolging van Topaz. "Bovendien heerst er nog al te vaak een mentaliteit van therapeutische hardnekkigheid bij de klassieke artsen, die hun patiënten niet altijd even graag naar zo'n centrum doorverwijzen. Een lage bezetting in sommige centra bewijst dus zeker niet dat er geen behoefte aan zou zijn. Integendeel: met de toenemende vergrijzing en de almaar stijgende ziekenhuiskosten is het zeker geen besparing om de centra te laten doodbloeden. Nog steeds sterven heel wat mensen in - dure - ziekenhuizen, terwijl de meeste mensen dat liever thuis doen."

Als Topaz geen aanspraak meer kan maken op steun van het Riziv, dan valt het terug op de steun van de VGC en van het ziekenhuis. "Maar die is niet toereikend om ons voortbestaan te garanderen," zegt Distelmans. "We kunnen het op die manier nog wel een paar maanden rekken, maar dan houdt het op."

Te lang leven
Distelmans pleit niet alleen voor een voortzetting van de Riziv-steun, maar ook voor een versoepeling van het systeem. "Want voor een proefproject vond ik dat er bijzonder weinig ruimte voor experimenten was. Zo geldt de regel dat we voor mensen die nog langer dan zes maanden leven nadat ze voor het eerst bij ons zijn gekomen, niet meer vergoed worden. Het is medisch gezien onmogelijk om een accurate prognose te maken over hoe lang iemand nog te leven heeft. We hopen natuurlijk dat iedereen bij ons nog zo lang mogelijk kan leven, maar dat heeft het cynische effect dat het huis op den duur vol zit met mensen voor wie we geen steun meer krijgen. Dat is absurd. Ze zouden zich beter laten inspireren door het Engelse systeem, waar sommige mensen nog anderhalf of zelfs twee jaar kunnen blijven komen."

Niet ernstig
Brigitte Grouwels (CD&V), als VGC-collegelid bevoegd voor onder meer Welzijn en Gezondheid, is niet te spreken over de beslissing van minister Demotte. "Initiatieven als dit zijn heel belangrijk en hebben een heel kwetsbare doelgroep, en ik vind het dan ook ontoelaatbaar dat ze zo plots aan het eind van het jaar, na de begrotingsonderhandelingen dan nog, beslissen de steun stop te zetten," reageert ze strijdvaardig. "Er is zelfs geen ernstig onderzoek gedaan. In de begroting van de VGC is zopas een bedrag van 9.500 euro ingeschreven als steun voor de werking van Topaz voor de eerste helft van 2005. Die steun kan dus weer uitgroeien tot dezelfde som als vorig jaar: 19.000 euro. Maar ik ben zeker van plan om minister Demotte op andere ideeën proberen te brengen."

Steun aan Topaz is welkom op 011-2500661-61 met vermelding 'giftrekening Topaz 44501157'