Gemeentelijk actieplan voor verhippen winkelbuurt

De traditionele Brusselse winkelstraten nieuw leven inblazen is een aartsmoeilijke opdracht. Aan de Georges Henrilaan in Sint-Lambrechts-Woluwe lijkt dat met wat duwen en trekken te lukken. “De oude uithangborden moeten allemaal weg.”

I n 2010 vatte de gemeente de koe bij de horens. De commerce in de Georges Henrilaan was tanende. Hier moest dringend iets gaan gebeuren.

Dat Brusselse gemeenten met lede ogen moeten aanzien hoe de klassieke winkelstraten er op achteruitgaan, is geen nieuws. Al meer dan twintig jaar wordt in Brussel tegen de neergang van de lokale handelswijken gestreden, van de Wayezstraat in Anderlecht tot de Maria-Christinastraat in Laken. Met wisselend succes.

In Sint-Lambrechts-Woluwe hebben ze alles op alles gezet om de Georges Henrilaan, dé belangrijkste winkelstraat van bijna twee kilometer lang, terug op het goede spoor te krijgen. “De Georges Henrilaan heeft fel te lijden gehad onder de economische crisis,” zegt Irène Schwartz-Prezburg, verantwoordelijk voor de handelskernen in de gemeente. “Dat vertaalde zich in leegstaand en een sputterende handel. Een actieplan moest het tij doen keren. We zijn nu een kleine vier jaar later. De crisis is nog niet voorbij, maar de cijfers bewijzen dat de handelswijk erop vooruit gaat. In 2012 gingen er negen winkels open, en drie dicht. In de eerste helft van 2014 alleen al gingen er dertien winkels open en slechts drie dicht. De dynamiek is ingezet.”

Desolate lichtreclame
Hoe de gemeente dat voor mekaar heeft gekregen? Vorige week konden de shoppers al zien hoe grote, oude lichtreclames werden verwijderd. Het is een project waarvoor de gemeente bij het gewestelijk agentschap Atrium is gaan aankloppen. “Er hingen oude, nooit verwijderde uithangboden,” zegt Solenne Romagni van Atrium. “Bijvoorbeeld van een beenhouwer, terwijl er een krantenwinkel was. Dat straalt negatief af op de handelsstraat.”

Atrium vond twintig dergelijke obsolete uithangborden. Het agentschap schreef de eigenaars aan, en vroeg hen om ze te laten weghalen. Zes eigenaars gingen spontaan op die vraag in. Dertien anderen lieten het weghalen aan Atrium over, die de werken voor 100 procent subsidieert. Atrium schreef tegelijk ook een project uit voor de vernieuwing van de visuele identiteit van de winkels. Daar tekenden vijftien winkels op in. Een grafisch ontwerper denkt mee na over een nieuwe naam of een nieuw logo. Atrium subsidieert ook hier voor een groot deel.

Pino Mario
Anne Grimau houdt al 33 jaar de ijsjeszaak Pino Mario open. “Ik was twintig toen ik hier begon. We zijn zeven dagen op zeven open. Zou u het doen?” Ze glimlacht. De binneninrichting is helemaal gemoderniseerd, maar de vitrine van Pino Mario oogt aftands. Met de hulp van Atrium is een nieuwe visuele identiteit bedacht. De naam van de zaak zal veranderen in Scoops, en de vitrine zal worden opgefleurd met tekeningen van gestileerde ijslepels. Grimau is in haar nopjes. “Alleen vind ik niemand om die oude lichtbak weg te halen,” zegt ze. “Het kost minstens 500 euro, en niemand wil komen.”
Solenne Romagni: “Het klopt dat het weghalen van een lichtreclame vrij duur is. Zeker voor handelaars die de eindjes nauwelijks aan mekaar knopen, is 500 euro een smak geld. En dan wordt dat het minste van hun prioriteiten.”

Gemeente met een plan
Maar uiteindelijk zullen de handelaars wel moeten buigen. De gemeente heeft twee jaar geleden een reglement goedgekeurd dat bepaalt hoe groot de uithangborden nog mogen zijn. Lichtreclames zo hoog als de gevel zelf, zijn niet meer toegestaan. Alle uithangborden moeten onder de eerste etage blijven. Ook voor de vitrine en de zonnetent zijn strikte regels van toepassing.

De gemeente doet zelf ook een duit in het zakje. Er is geïnvesteerd in de publieke ruimte met nieuw stadsmeubilair en de heraanleg van het plein voor het Georges Henripark. Op termijn zullen er parkeerplaatsen in de straat verdwijnen zodat de trottoirs breder kunnen. Daarvoor is het wachten op de ondergrondse parking die de gemeente wil onder de geklasseerde Van Meyelpachthoeve.

De gemeente heeft daarnaast ook zelf winkelpanden gekocht. “Zo hebben we La maison de la tarte in de wijk kunnen houden,” zegt Irène Schwartz. “Het gebouw werd verkocht en de winkel dreigde te moeten sluiten. We hebben op vier strategische plaatsen gebouwen gekocht die we nu verhuren als handelspand.”

Diversiteit bij de handelaars
“Op die manier proberen we ook diversiteit in de wijk te krijgen. Krijgen we een aanvraag voor een Chinees restaurant, zoals laatst, naast een Japans restaurant, dan gaat dat niet door.” Schwartz geeft toe dat ze niet zomaar handelaars kan weigeren. “Laten we zeggen dat we proberen om de kappers, schoonheidssalons en pitazaken zoveel als mogelijk uit het aanbod te houden.”

“Het is eigenlijk vooral een strijd tegen de leegstand,” vult Solenne Romagni aan. “Want een lege winkel zorgt voor een breuk in de ‘passage’ die zo belangrijk is voor een winkelstraat.”

Woluwe ondervindt bij het aantrekken van nieuwe handelszaken ook wel concurrentie. Van Elsene of Sint-Gillis, die de naam hebben van gezellig te zijn. “Sint-Lambrechts-Woluwe is minder gegeerd bij de hippe winkelketens. Ten onrechte eigenlijk. We zijn erg goed gelegen: niet te ver van de Europese instellingen, aan een park, met heel wat scholen in de buurt.”
De omwonenden vinden het intussen allemaal prima. “Woluwe kampt met een wat oudere bevolking,” zegt Irène Schwarz. “Natuurlijk gaan die wel naar de supermarkt, maar ze willen toch ook graag kunnen winkelen op mensenmaat.”