Grieken op zoek naar werk in de hoofdstad van Europa

Naar Duitsland, Turkije of zelfs buiten Europa: steeds meer Grieken zoeken door de crisis werk in het buitenland. Ook in Brussel stromen Griekse gelukzoekers toe. Maria en Stavros doen hun verhaal.

E en diploma Politieke Wetenschappen en Internationale Betrekkingen, een master in de Oost-Europese Politiek en werkervaring genoeg. Als het op haar cv aankomt, kan Maria een mooi stukje papier voorleggen. En toch slaagt de 36-jarige Griekse er maar niet in werk te vinden. Drie maanden geleden besliste ze haar geboortestad Athene de rug toe te keren om in Brussel haar zoektocht naar werk voort te zetten.

"Nadat ik in Londen mijn master had gehaald en er nog twee jaar als verkoopster en politiek-economisch analiste had gewerkt, kwam ik terug in Athene met de gedachte dat ik Griekenland nooit meer zou verlaten," vertelt ze. "Ik werkte als freelancer en was nog heel optimistisch. Met mijn ervaring in Engeland en mijn master op zak lag ik niet wakker van de toekomst."

Pas in 2006 ziet Maria de problemen opduiken. Na twee goede banen, bij een denktank van het ministerie van Buitenlandse Zaken en in een adviserend bedrijf voor Europese ontwikkelingsprojecten, stapelen de ontslagen zich op. Het wordt steeds moeilijker om werk te vinden en te houden. Na april 2010 verandert ze liefst vijf keer van werk. Zo dient ze onder meer op in een restaurant en verkoopt ze koffie en broodjes in de stad. "De attitude van de werkgevers veranderde zienderogen. Ze toonden steeds minder respect voor hun werknemers. Op mijn laatste werkplek werd ik op een zo brutale manier ontslagen dat ik besliste geen enkele job meer in Griekenland te zoeken. Mijn broer woonde al enkele jaren in Brussel, en dus besliste ik het daar te proberen."

Iedereen universitair
Het exacte aantal Grieken dat in Brussel werk komt zoeken, is moeilijk vast te stellen. Toch gaat het volgens Dimitri Argyropoulos, de voorzitter van de Helleense Gemeenschap van Brussel, om een aanzienlijk aantal. "In tegenstelling tot eerdere migratiegolven gaat het ook duidelijk niet meer om laaggeschoolden. Bijna alle Grieken die hier aankomen, hebben een universitair diploma op zak. Architecten die in een restaurant moeten werken, zijn hier al lang niet meer ongewoon."

Dat laatste is voor Stavros (36) geen onbekend gegeven. Hoewel hij van opleiding informaticus is, gaat Stavros enkele maanden na zijn aankomst aan de slag in een Grieks restaurant op de Grote Markt. "Dat was echt mijn ding niet," zegt hij. Nadien werkt Stavros nog twee keer voor de Europese Commissie, maar zijn contracten lopen na enkele maanden af. Sinds 1 januari zit de Griek weer zonder werk. "Het liefst zou ik ergens als account assistant aan de slag gaan. Maar ik weet dat ik realistisch moet blijven. Op dit moment zou ik om het even wat aannemen, want anders weet ik niet hoe lang ik de huur nog kan blijven betalen."

Opvallend genoeg is het aantal Griekse werkzoekenden dat bij arbeidsbemiddelaar Actiris geregis­treerd staat, de laatste vijf jaar niet gestegen. Het aantal ingeschreven Grieken schommelt elk jaar rond de vijfhonderd. "We raden Grieken die hier aankomen, altijd aan zich in te schrijven bij Actiris," reageert Argyropoulos, "maar veel Grieken gaan niet naar Actiris omdat ze na hun inschrijving binnen de drie maanden werk moeten vinden, en dat schrikt af."

Stavros meldde zich wel meteen aan na zijn aankomst, maar een jaar na zijn inschrijving heeft hij nog geen enkele aanbieding gekregen. Ook Maria heeft geen hoge pet op van Actiris. "Ik heb me niet ingeschreven, want na wat ik in Griekenland had gezien, was ik er niet echt van overtuigd dat de staat je kan helpen." Maar na de eerste maand beseft Maria dat het toch niet zo eenvoudig is om zelf aan werk te geraken. "Ik ben gelukkig wel al op twee gesprekken uitgenodigd, ook al ging het om stages van 750 euro en 400 euro per maand."

Net als veel van haar landgenoten begon Maria al in Griekenland met haar zoektocht naar werk in het buitenland. Argyropoulos: "We krijgen steeds meer telefoontjes van Grieken die naar hier willen komen. Maar mensen die hier geen kennissen hebben of mensen die niet goed Frans spreken, raden we het al af. We geven nieuwkomers dan ook altijd het advies om zo snel mogelijk taallessen in avondschool te volgen."

Dat advies sloegen Stavros en Maria niet in de wind. In een onberispelijk Nederlands laat Stavros de vruchten van een jaar les horen. Toch denkt hij eraan naar het Frans over te schakelen. "Ik dacht dat Nederlands gemakkelijker zou zijn om te leren en dat er meer werkaanbiedingen zouden zijn. Maar ondertussen heb ik ondervonden dat je zonder Frans moeilijk aan werk geraakt."

Maria koos wel voor Frans, maar ze beseft dat tweetaligheid in Brussel onoverkomelijk is. "Het is helaas onmogelijk voor mij om beide talen in korte tijd goed te beheersen. Dat maakt me wel wat pessimistisch. Ik had niet verwacht dat er zo weinig banen voor Engelstaligen zouden zijn. Achteraf bekeken had ik misschien best tegelijk voor banen in Brussel als in een Engelstalig land gesolliciteerd."

Naast haar zoektocht naar werk en haar Franse lessen probeert Maria er zoveel mogelijk andere activiteiten in Brussel op na te houden. Zo volgt ze ook nog Russische les en werkt ze als vrijwilligster bij SOS Opvang, het noodopvangproject voor daklozen dat acht ngo's deze winter in Anderlecht oprichtten. "Ik wil zo goed mogelijk integreren in de stad," zegt ze. "In Athene was ik constant omringd door vrienden en familie, en ik was bang dat ik hier in Brussel geïsoleerd zou raken. Dus ik dacht dat als ik dingen zou ondernemen die ik graag doe, ik ook mensen zou ontmoeten met dezelfde interesses. Daardoor ontmoet ik elke dag wel nieuwe gezichten en heb ik de tijd nog niet gehad om Griekenland te missen."

Ook Stavros' terugkeer is nog niet voor meteen. "Zolang de manier van denken in Griekenland niet verandert, is er daar geen toekomst." Toch hoeft de vraag over een terugkeer geen twee keer gesteld worden. "Het is zeker niet mijn plan om de rest van mijn leven in Brussel te blijven," zegt Maria. "Maar wie weet verbetert de situatie in Griekenland pas als ik al zestig ben. En ik wil niet oud worden in een ander land."