Grondwettelijk Hof fluit Vlaamse regering terug over Uplace-vergunning

Het Grondwettelijk Hof vernietigt de manier waarop de Vlaamse regering de regels rond handelsvergunningen heeft ingevoerd. Omdat die regeling retroactief werd ingevoerd, zou bijvoorbeeld een vervallen handelsvestigingsvergunning voor het winkelcomplex Uplace opnieuw 'herleven'. Maar op die manier beschermt de regeling "voornamelijk private belangen" en schaadt ze de rechtszekerheid van anderen, zo oordeelt het Hof. Voor oppositiepartijen sp.a en Groen is het tijd om het Uplace-project definitief te begraven.

Waar gaat het over? In juli 2016 voerde de Vlaamse regering nieuwe regels voor het handelsvestigingsbeleid in. Vlaanderen had die bevoegdheid van het federale niveau overgenomen met de zesde staatshervorming.

Vlaanderen voerde een aantal nieuwe regels in, zoals ook een schorsingsregeling. Een handelsvergunning heeft namelijk een vervaltermijn. De vergunning vervalt wanneer je gedurende een bepaalde tijd geen activiteiten ontplooit. Maar wanneer er procedures worden ingespannen tegen die handelsvergunning (bv. bij de Raad van State), zou die vervaltermijn moeten kunnen geschorst worden, vond de Vlaamse regering.

Volgens het Grondwettelijk Hof kan Vlaanderen die regeling wel invoeren, maar is er een probleem met de retroactiviteit. Die retroactiviteit zou de belangen van anderen namelijk kunnen schaden. En op die manier krijgen de stad Vilvoorde en de nv Alcovil ook gelijk in hun protest tegen Uplace. Door de terugwerkende kracht van de regeling zou namelijk en vervallen vergunning voor Uplace 'herleven'.

En dat zou nadelig kunnen zijn voor Vilvoorde en de nv Alcovil omdat die twee partijen mogelijk al andere plannen hadden met de betrokken locatie.

"Een dergelijke terugwerkende kracht heeft tot gevolg dat wordt ingegrepen in definitief voltrokken situaties en dat kan afbreuk doen aan het gewettigd vertrouwen en aan de rechtssituatie van andere personen dan de gewezen vergunninghouders (Uplace, red.)", zo stelt het Grondwettelijk Hof. Het Hof vernietigt de retroactieve regeling omdat er geen sprake is van "uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang".

Het arrest is koren op de molen van oppostiepartijen Groen en sp.a, die zich al jaren verzetten tegen het Uplace-project. "Dit is het zoveelste bewijs dat de Vlaamse regering voorrang wilde geven aan Uplace. Ik hoop dat de regering met dit arrest beseft dat het over en uit is voor het project", zegt Groen-fractieleider Björn Rzoska.

Een gelijkaardig geluid bij sp.a-fractieleider Joris Vandenbroucke: "Er is veel tijd verloren door de hardnekkigheid waarmee deze Vlaamse regering Uplace keer op keer heeft proberen te reanimeren. Tijd die beter was geïnvesteerd in de zoektocht naar duurzamere alternatieven voor een mega-shoppingcenter dat slecht is voor de mobiliteit in de Vlaamse rand en jobs vernietigt in de handelskernen van onder meer Mechelen en Leuven."

Op het kabinet van minister Philippe Muyters (N-VA) is men tevreden dat de regeling op zich (met de schorsing van de vervaltermijnen) overeind blijft, maar zal men rekening houden met de vernietiging van de retroactiviteit van de regels.