Het distributiecentrum van Bpost: 'Zeg niet meer postbode, maar pakjesbode'

In het grootste distributiecentrum van België aan de Anderlechtse Industrielaan is het alle hens aan dek in de wellicht drukste week van het jaar. Verslag vanuit een sector die voortdurend in beweging is. “We hebben nu een tweede lading postbodes die enkel pakjes bedeelt.”

Kwart over zeven 's ochtends. Het is spitsuur in het grootste postdistributiecentrum in België, Brussel Centrum aan de Anderlechtse Industrielaan. In een zaal met een oppervlakte van twee voetbalvelden denderen pakjes uit alle windstreken over de loopbanden.

Schoenendozen van Zalando, huishoudapparaten van CoolBlue en Mediamarkt, zakken vol kleding van Veepee, H&M, en 'de Chinezen à la Shein' denderen over de birdy, zoals de loopband hier wordt genoemd. Per band scant een team van tien à vijftien postbodes alle barcodes om de pakjes vervolgens vliegensvlug in de juiste rolcontainer te keilen – 'uitsmijten' heet dat in postjargon. Praten is er op dit moment niet bij, een glimlach of duim kan er wel af, iedereen is hypergeconcentreerd aan het scannen en gooien.

Alleen al aan de band voor postcode 1070 – de gemeente Anderlecht – moeten vanochtend voor acht uur meer dan 5.000 pakjes verwerkt worden, zegt Anderlecht-teamleider Laurent Meunier. “In normale tijden zijn dat er eerder 3.500. Dan is iedereen minder gestrest, kun je rustiger werken en worden er minder fouten gemaakt. En zo gaat het nog tot kerst door.”

'Mail center manager' – al hoort hij zelf nog altijd liever postmeester – Steve Madalijns (49) is met ons meegelopen. Wanneer u dit leest, verwacht hij midden in de drukste pakjesweek van het jaar te zitten. “Reken maar na: het is de week waarin de bestellingen van Black Friday en voor Sinterklaas verwerkt moeten worden. En dan zijn er nog de voorzienende klanten die ruim op voorhand hun kerstcadeaus kopen.

Hergebruik postgebouw

Tot eind 2017 was dit gebouw het Brusselse sorteercentrum, dat is de plek waar brieven en pakjes opgehaald uit brievenbussen en postkantoren worden gesorteerd. Omdat 'Brussel X' uit zijn voegen barstte, verhuisde het naar een nieuwe site langs het kanaal in Heembeek. Bpost verkocht het gebouw in Anderlecht aan de gewestelijke ontwikkelingsmaatschappij Citydev.

Die gebruikt een deel van de gebouwen en terreinen, maar verhuurt sinds eind 2019 de helft van het gebouw opnieuw aan Bpost. Deze keer voor een distributiecentrum, dat de postbedeling organiseert. Sindsdien werden distributiecentra uit Brussel-Stad en zeven zuidelijke Brusselse gemeenten hier samengevoegd, van Anderlecht tot Oudergem en alles daartussenin.

Zo druk is het al bij ons bezoek dat het centrum een vijftal tijdelijke krachten heeft ingehuurd, die al om vijf uur 's ochtends beginnen. In tegenstelling tot de pakjesbedrijven PostNL en GLS, die met (schijn)zelfstandige onderaannemers werken, heeft iedereen hier een arbeidscontract, vast of interim, en worden er op piekmomenten extra mensen ingezet.

Zodra de pakjes verdeeld zijn, is het tijd voor elke postbode om aan de overkant van de zaal zijn of haar eigen brievenronde in elkaar steken. Brieven die de machine niet op rondeniveau kon ordenen, moeten nog handmatig toegevoegd worden. Daarna laden de postbodes alle pakjes en brieven in in de bestelwagens die sinds de verhuizing in de overdekte parking naast de posthal staan opgesteld. De zes bakken met post die vandaag bestemd zijn voor Sinterklaas gaan mee met de postbode voor het hypercentrum, waar de Sint hulptroepen heeft zitten die zijn fanpost beantwoorden.

Patrick Mbakop is de post aan het sorteren die hij straks in zijn bestelwagen meeneemt. “Ik ben ook chauffeur voor de grote Chinese pakketten van een aantal collega's zonder bestelwagen. Daarom doe ik niet alleen de Havenlaan en de Antwerpsesteenweg en omgeving, maar werk ik ook rond het Zuidstation, in een andere sector.”

De 39-jarige werkt vier jaar voor de post. Tevoren was hij aan de slag als logistiek medewerker in een supermarktmagazijn. Hij heeft pas een bachelordiploma boekhouden gehaald en net intern gesolliciteerd. “Want ik werk veel liever voor Bpost dan waar ik vroeger werkte. Waar ik van hou als postbode? Ik rij graag met de auto (lacht). En er is hier veel vrijheid om je werk zelf te organiseren. Je hoeft geen vast schema te volgen, zolang je werk goed en op tijd gedaan is. Ik weet intussen hoe ik mijn ronde best organiseer, en daardoor is er geen stress, ook al hebben we in deze periode nu meer pakjes.”

Structurele veranderingen

De postsector onderging de afgelopen decennia een gedaanteverwisseling. “Om een voorbeeld te geven,” zegt teamleader voor 1000 Brussel Vincenza Miceli, “De appartementsblokken op Schipperijkaai 5 en 11 hebben elk 150 brievenbussen. Per blok hadden die elke dag 30 kilo briefwisseling. Nu is dat per dag nog maar dit (toont ongeveer 30 centimeter tussen haar handen): een halve kilo of zo?” Haar medewerker Stefaan Snoeys: “Toen ik 24 jaar geleden bij de post begon, was het compleet anders. Twee keer per jaar hadden we ook al die catalogussen, van postorderbedrijven zoals 3 Suisses.”

Tegelijk worden er meer en meer pakjes verzonden. Vóór Covid verwerkte het distributie­centrum in Anderlecht er zowat 12.000 per dag, schat center manager Madalijns. Dat steeg vorig jaar – in een jaar waarin de coronapandemie uitbrak en 'niet-essentiële winkels' een paar maanden dichtbleven – naar gemiddeld 18.000. 'Pakjes', dat betekent pakketten tot 30 kilo, of 31 kilo in het geval van dierenvoer. Miceli beschrijft hoe een collega van 40 kilo onmogelijk een pak kon versjouwen. “Ik wou helpen, maar het pak scheurde open: er zaten drie brandblussers in.”

“Intussen zitten we aan 20.000 pakketten per dag, en ik verwacht dat het de komende maand naar 25.000 zal stijgen,” zegt Madalijns. Die worden in 500 rondes geleverd, goed voor een 650-tal postbodes. De twee andere distributiecentra in Brussel – 'Schaarbeek' voor het noordwesten, en 'Noord' voor het noordoosten – verwerken samen ongeveer evenveel pakjes als het centrum aan de Industrielaan.

Die gigantische stijging in het aantal pakjes maakte dat de gewone postbodes naar adem hapten. Madalijns moest de werking structureel aanpassen. “Na de explosie van de pakketpost in de eerste coronagolf hebben we een deuxième vague gecreëerd. Om tien uur begint sinds vorig jaar een groep postbodes die enkel en alleen pakjes bezorgt. Dat zijn de pakjes die de gewone postbode niet meer kan meenemen op zijn ronde, of alle voorwerpen die erg groot of zwaar zijn.”

De koopkoorts en eindejaarsdrukte compenseren momenteel een recente zware slag voor de pakjesafdelingen van de Brusselse distributiecentra van Bpost: Amazon, qua pakketpost de grootste klant, is sinds een paar weken zelf pakjes beginnen te leveren. Volgens De Standaard was de internetgigant in Brussel tot voor kort goed voor een op de vijf pakjes die Bpost dagelijks verwerkt. Amazon zal wel van Bpost gebruik blijven maken, maar in de grote steden kan het meer winst maken als het zelf ook pakketbezorgers uitstuurt. Net als de in opspraak gekomen concurrenten PostNL, GLS en DPD, werkt Amazon daarbij met zelfstandige onderaannemers, die zelf alle kosten en sociale lasten moeten dragen.

Postbode van Dansaert

Door de stijging van het aantal postpakketten hebben postbodes sinds de verhuizing naar het nieuwe distributiecentrum bijna allemaal een eigen bestelwagen – vroeger was er een beperkter aantal, dat postbodes die te voet hun ronde deden onderweg bevoorraadde. “Bpost wil over een paar jaar CO2-neutraal werken,” zegt Madalijns. “Er zijn hier momenteel 450 gewone bestelwagens, een 30-tal diensten met de elektrische fiets met aanhangwagen, en een 20-tal met een elektrische auto. Wij krijgen geregeld nieuwe leveringen binnen van elektrische fietsen en auto's. Dat wordt in de komende jaren dus stelselmatig uitgebreid.”

Postbode Stefaan Snoeys heeft als geboren en getogen Anderlechtenaar geen rijbewijs. Daarom stelde hij zich kandidaat om de eerste elektrische cargofiets met aanhangwagen uit te testen, toen de post na de verhuizing voor iedere postbode in een bestelwagen voorzag. Elke ochtend rijdt hij nu naar het centrum om de bewoners van de Dansaertstraat hun post te bezorgen. “Als je goed alleen kan werken, is dit een ideale job,” zegt hij, terwijl hij gewapend met helm, gewatteerde handschoenen, regenbroek en zelfs regenhoezen voor zijn schoenen wegfietst.

Mira Henno (24) is even verderop haar rolcontainers richting garage aan het duwen. Zij was geluidsingenieur in de evenementensector toen de coronacrisis vorig jaar toesloeg. “Dus ben ik mijn tweede kinderdroompje achternagegaan en postbode geworden (lacht). Ook een sociaal beroep, veel contact met mensen, en met gestructureerde uren, dat is in de evenementensector toch wel anders. Muziek is nu meer iets voor mijn vrije tijd. En bewust in Brussel ja, ik woon in Leuven, maar ik hou van de levendigheid van deze stad.”

Haar favoriete tijdelijke ronde was die in de wijk Bezemhoek in Watermaal-Bosvoorde, die omringd is door het Zoniënwoud. Maar sinds dik een half jaar heeft ze haar eigen tournee, en is Henno dé postbode van de Louizalaan. “Elke dag maak je daar iets mee. Ik zie alles, van de extreem rijkste mensen tot de allerarmsten die op straat slapen. Van straatzangers tot een Rolls-Royce die over de stoep inhaalt. En iedereen kent de postbode. Mensen beginnen me te herkennen, zwaaien of toeteren vanuit de auto.”

Henno's dienst begint om kwart voor acht en ze is in normale tijden vaak al tegen halfdrie klaar met haar werk. “Het hangt ervan af hoe je dat organiseert, ik doe dat superstrak. En mijn bureau is het properste van de hele gang. Maar natuurlijk is er de drukke periode aan het einde van het jaar, die nu al begonnen is. Dan werk ik natuurlijk langer. Ik vermoed dat er bovendien nu ook wel klanten van DPD en PostNL naar ons zullen overstappen, na alle negatieve publiciteit over hoe ze omgaan met hun bezorgers (Ikea, tegelijk klant van PostNL en Bpost, besliste vorige week al om voorlopig enkel nog met Bpost te werken, red.).”