Kinderopvang: biedt de bedrijfscrèche soelaas?

De crisis in de kinderopvang wordt langzamerhand ook een economisch probleem. Werkgevers zien personeelsleden uitvallen omdat ze geen opvang vinden voor de kinderen. Sommige bedrijven gaan daarom zelf op zoek naar oplossingen. Bieden bedrijfscrèches soelaas?

De krant De Tijd berichtte afgelopen weekend over zonnepanelenbedrijf EnergyVision dat in zijn vestiging in Jette een crèche wil beginnen. “Uit noodzaak,” zegt ceo Maarten Michielssens. “Zo blijven de mensen langer aan boord. Het probleem is zo groot dat het raakt aan de werking van bedrijven.”

Het fenomeen bedrijfscrèche is in ons land nog niet echt ingeburgerd, maar Brussel telt toch een aantal bedrijven en organisaties die kinderopvang organiseren, de VRT bijvoorbeeld, en ook Solvay en de universiteiten ULB en VUB.

De VUB heeft twee crèches, samen goed voor ruim 170 plaatsen. De crèche in Elsene bestaat al vijftig jaar, die bij het UZ in Jette veertig jaar. “De universiteit is er destijds mee begonnen om studenten met jonge kinderen de kans te geven te studeren. Daarna kon ook het personeel er terecht met zijn kinderen,” vertelt Sarah Henry, afdelingshoofd kinderdagverblijven bij de VUB.

De crèches zijn vergund en gesubsidieerd, wat betekent dat er voorrang mag gegeven worden aan personeel en studenten, maar dat er ook twintig procent kindjes uit kwetsbare groepen moet worden opgevangen. “Die komen doorgaans van buitenaf.”

De ouders betalen volgens inkomen, wie verbonden is aan de universiteit krijgt geen lager tarief. “Het grote voordeel voor de werknemers zijn de ruime openingsuren en de flexibiliteit van de opvang,” zegt Henry.

Aantrekkelijkheid

Ze is ervan overtuigd dat de crèches de aantrekkelijkheid van de VUB als werkgever verhogen. “Maar heel simpel is het niet om als bedrijf of organisatie een kinderdagverblijf te runnen. Er zijn de hele strikte normen voor infrastructuur, veiligheid en kwaliteit van de opvang. Bovendien is het in de huidige context heel moeilijk om voldoende gekwalificeerd personeel te vinden. Een bedrijf kan er misschien een flinke smak geld tegenaan gooien en zo aan de haal gaan met de beste visjes uit de vijver, maar die vijver zal hoe dan ook niet groter worden.”

Ook chemiereus Solvay in Neder-Over-Heembeek wilde het personeel helpen bij de opvang van hun jonge kinderen en deed daarvoor een beroep op kinderopvangorganisatie Rire et Grandir. Samen openden ze in 2003 een crèche op de campus van Solvay. “Het kinderdagverblijf wordt gefinancierd met subsidies van de overheid, een bijdrage van Solvay en de ouderbijdrages,” zegt Peter Boelaert, woordvoerder van Solvay. “Het eigen personeel heeft voorrang en betaalt een lager tarief.” Aangezien de crèche gesubsidieerd is, is ze ook open voor kinderen van buitenaf. “Ongeveer een derde van de 43 plaatsen is ingenomen door kindjes uit de buurt.”

Rire et Grandir, die verschillende kinderdagverblijven uitbaat in Brussel, werkt ook met andere bedrijven en organisaties samen voor de kinderopvang. “We hebben een crèche voor de kinderen van de federale politie en een waar de ambtenaren van het Brussels gewest terechtkunnen. Ook werken we samen met enkele gemeenten,” zegt eigenaar Maryse Murez. “Maar het kan ook anders, zoals in onze crèche op Thurn & Taxis waar verschillende bedrijven uit de omgeving een aantal kindplaatsen afhuren voor hun medewerkers. We bieden dus opvang op maat van het bedrijf.”

Nieuwe normaal

In De Tijd voorspelde Maarten Michielssens van EnergyVision dat bedrijfscrèches over vijf jaar het nieuwe normaal zijn. Zal het zo een vaart lopen? “Ik denk niet dat ondernemingen erop zitten te wachten om dit zelf te doen, niet alle ouders staan ook te springen om hun kinderen mee te nemen naar het werk. Maar als het niet anders kan...”, aldus Eric Laureys, woordvoerder van werkgeversorganisatie Voka.

“De werkgevers zijn zeer bezorgd. Kinderopvang is een absolute kerntaak van de overheid die beter georganiseerd moet zijn dan vandaag het geval is. Het laat toe dat mensen kunnen gaan werken. Vooral vrouwen betalen het gelag als er een tekort aan opvangplaatsen is of als crèches tijdelijk of definitief moeten sluiten wegens personeelskrapte. Als we de participatie op de arbeidsmarkt willen verhogen is goede kinderopvang zeker een bouwsteen.”

Voka pleit dan ook voor meer plaatsen, meer kwaliteit, meer flexibiliteit en meer professionaliteit in de kinderopvang. Intussen vangt de organisatie inderdaad signalen op van bedrijven die erover denken om zelf initiatief te nemen. Laureys: “Voor grotere bedrijven kan het zeker een troef zijn.”

Voor kleinere ondernemingen, die maar een beperkt aantal opvangplaatsen nodig hebben, kan poolen dan weer een optie zijn, vult Daan Aeyels, Voka-adviseur welzijn en gezondheid, aan. “Enkele bedrijven die bijvoorbeeld gelegen zijn op een bedrijventerrein zouden samen een crèche kunnen oprichten of zich aansluiten bij een bestaand initiatief. In dat laatste geval kunnen ze meteen ook bijdragen aan de professionalisering van de uitbating.”