Le Pain Quotidien neemt hoge vlucht

Twee persconferenties gaf Alain Coumont, oprichter van ontbijt- en lunchketen Le Pain Quotidien, tot dusver. Een vijftien jaar geleden voor een handjevol lifestylejournalisten, toen hij zijn eerste winkel opende in de Dansaertstraat. En een vorige week, ditmaal voor de verzamelde economische pers. Om maar te zeggen welke vlucht Coumonts geesteskind heeft genomen.

Alain Coumont werkte nog als kok in Café du Dôme toen hij in 1990 met Le Pain Quotidien begon. Hij was nog geen dertig, maar had al heel wat waters doorzwommen. Na zijn kinderjaren in Hoei had hij zich bij de koksschool in Namen aangemeld en daarna was hij in de leer gegaan bij enkele Franse topkoks. Dat bezorgde hem een entree in het in zijn ogen magische Amerika. Drie jaar lang werkte hij in New York als privé-kok in dienst van schatrijke Amerikanen. Toen had hij even genoeg van de Verenigde Staten en keerde naar België terug. Hij wilde een eigen zaak beginnen en opende het Café du Dôme, bij het Rogierplein. Tussen de bedrijven door schreef hij een eerste kookboek, met slankmakende recepten.

Het restaurantavontuur verliep niet naar wens en Coumont ging op zoek naar iets anders. Hij kocht twee vervallen appartementsgebouwen vlak bij het Noordstation met de bedoeling er een bakkerij, Le Pain Quotidien, in onder te brengen. De gebouwen stortten echter zowat in toen arbeiders een tussenmuur wegkapten. Omdat de bakkerijplannen al vergevorderd waren en de machines aangekocht, huurde Coumont in allerijl een achtergebouwtje in een garage waar enkele Libanezen tweedehandsauto's verhandelden. Daar werd een hele tijd het brood gebakken dat verkocht werd in het winkeltje dat Coumont intussen geopend had in de Dansaertstraat op nummer 16. Eén halftijds personeelslid had hij in dienst, een Ethiopische vluchteling die ook nog voor hem gewerkt had in Café du Dôme.

Voor zijn winkel had Coumont een concept bedacht dat eigenlijk helemaal haaks stond op de tijdgeest. In plaats van allemaal tafeltjes voor twee zette hij een lange houten tafel in het midden van de zaak. Met de gastentafel, de rustieke inrichting, de bepleisterde muren, de klassiek muziek en de op traditionele wijze gemaakte zuurdesembroden wilde hij in de stad de sfeer 'van buiten' oproepen. Het bakkerij-van-vroegerconcept sloeg meteen aan en in korte tijd kon Coumont nog enkele andere winkels-annex-lunchrestaurant openen in de stad.

Na vier jaar kreeg Le Pain Quotidien zware liquiditeitsproblemen. Omdat hij op een faillissement afstevende, verkocht Coumont zijn hele bedrijf en de merknaam in 1994 aan de bakkerijgroep Van de Kerkhove. Hij hield alleen nog een licentie voor de VS over. Die licentie bracht hij onder in een nieuwe vennootschap, PQ Licensing. Bijna tien jaar later verkocht Van de Kerkhove het merk opnieuw aan PQ Licensing.

Istanbul, Moskou
Wel werd overeengekomen dat de intussen opgerichte holding Vandan de licentie voor België behield. Die holding is voor de helft in handen van Ignace Van de Kerkhove en Filip Danneels. Vandan heeft nu 22 winkels in België, waarvan zeventien in franchise en vijf in eigen beheer. Brussel telt tien Pain Quotidiens, Wallonië zeven en Vlaanderen vijf, als je de winkel die momenteel in Gent voorbereid wordt meerekent. In de bakkerij en de 22 winkels werken driehonderd mensen.

Alain Coumont is nog altijd in dienst van PQ Licensing. Hij noemt zich tegenwoordig art director. PQ Licensing drijft de veertien winkels aan de Oost- en Westkust van de Verenigde Staten en ontwikkelt het merk verder in het buitenland. Alles tezamen zijn er inmiddels 58 Pain Quotidiens, verspreid over acht landen. Binnenkort gaat er een Pain Quotidien open in Istanbul en PQ Licensing onderhandelt ook met Moskou.

Voor de groei in het buitenland wordt meestal gewerkt met masterlicenties per land: PQ Licensing geeft de licentie aan één firma, die vervolgens in dat land een bakkerij en verschillende winkels opent. Het streven van PQ Licensing is om wereldwijd jaarlijks tien à vijftien nieuwe winkels te openen.

Ook al heeft Le Pain Quotidien zijn vleugels uitgeslagen, het zwaartepunt van het bedrijf ligt nog altijd in ons land. Zo gebeurt de recherche en de ontwikkeling van de nieuwe producten in de Belgische bakkerij, die vorig jaar van Molenbeek naar Ninove verhuisde. Vandan investeerde zes miljoen euro in een gloednieuwe bakkerij. Daar werd het afgelopen jaar gewerkt aan de ontwikkeling van recepten voor biologische broodsoorten. Die zijn inmiddels in orde: sinds enkele weken verkoopt Le Pain Quotidien nog uitsluitend biologisch brood.
De bakkerij in Ninove bevoorraadt niet alleen alle winkels in België, ze maakt ook halffabrikaten voor de buitenlandse winkels. De zeer succesvolle winkel in Londen bijvoorbeeld laat zelfs al zijn broodproducten uit ons land komen. Zo wordt het bekende zuurdesembrood voor tachtig procent in Ninove gebakken en vervolgens diepgevroren. De Londense winkel moet het alleen nog afbakken.

In België laat Vandan Le Pain Quotidien rustig groeien. "Wij zijn op dit moment bezig met het vernieuwen en het uitbreiden van de bestaande zaken," zegt Harry De Landtsheer, directeur van Le Pain Quotidien België. "Verder willen we elk jaar twee nieuwe winkels openen. Telkens in trendy buurten, waar een ontspannen sfeer heerst. Maar het is niet de bedoeling dat er op elke hoek van de straat een Pain Quotidien komt."

----------------------------------------
MET VALLEN EN OPSTAAN

Alain Coumont, oprichter van Le Pain Quotidien, publiceerde zopas een kookboek, de cook+book. Dit boek, dat hij samen met foodwriter en fotograaf Jean-Pierre Gabriel schreef, bevat enerzijds de recepten van alle lekkernijen die Le Pain Quotidien verkoopt en serveert in zijn winkels. Wie wil, kan van nu af aan dus gewoon thuis zijn zuurdesembrood, fluitje, chocoladebom of boterham met rauw rundvlees en parmezaansnippers maken.

Daarnaast vertelt Coumont ook enkele episodes van zijn levensverhaal. Hij heeft het onder meer over zijn kinderjaren in Hoei, waar hij via oma's en tantes de smaak van het taartenbakken te pakken kreeg, over zijn haat-liefdeverhouding met de Verenigde Staten, die begon na een uitwisselingsprogramma op de middelbare school, over zijn koksstudies in Namen en de tijd dat hij in New York kookte voor rijke Amerikanen en natuurlijk ook over het ontstaan en de groei van Le Pain Quotidien.

Zijn relaas is doorspekt met sappige anekdotes, maar een ding wordt duidelijk als je het boek leest: Coumonts succes met Le Pain Quotidien is hem niet zomaar komen aanwaaien. Het is het resultaat van hard werken, risico's durven nemen en altijd maar doorgaan, met veel vallen en opstaan.

:: Le Pain Quotidien cook+book kost 39,50 euro en is te verkrijgen bij Le Pain Quotidien en in enkele boekhandels (zie website)