Oorlog verstoort euforie ondernemers over einde pandemie

Het einde van de coronamaatregelen had een euforisch moment moeten zijn voor de Brusselse ondernemers. Ze zijn wel degelijk opgelucht, maar met de oorlog in Oekraïne en de energieprijzen die de pan uit swingen pakken zich opnieuw donkere wolken samen boven hun hoofden.

De omschakeling van de coronabarometer naar code geel betekent het einde van het overgrote deel van de beperkingen die het de burger, maar ook de ondernemingen de afgelopen twee jaar knap lastig hebben gemaakt. Geen mondkapjesplicht meer, behalve in het openbaar vervoer en in zorginstellingen, geen verplicht telewerk meer en ook het zo verguisde Corona Safe Ticket is begraven.

“Wij zijn blij dat het mondmaskerverhaal afgelopen is,” zegt Stéphane Cadron van Smell Stories, een parfumzaak vlakbij de Grote Markt. Cadron opende zijn zaak, samen met zijn partner, vlak voor het begin van de pandemie. Geen gunstige timing want door corona en de mondmaskerplicht waren de mensen niet veel met ruiken bezig.

“Nu de regels van de baan zijn, komt er hopelijk meer volk winkelen in het centrum. Voorlopig is het nog erg stil. Er zijn amper toeristen en veel minder pendelaars. Maar wij merken al wel dat de mensen een stuk losser zijn, ze voelen zich veiliger. Er komen weer boekingen binnen voor onze workshops. Wij zijn opnieuw positief bezig.”

Met de stijgende energieprijzen en de oorlog in Oekraïne vreest hij echter dat de relance waar hij en zovele andere ondernemers op hopen wel eens zou afgeblokt kunnen worden. Zelf merkt hij er in zijn zaak nog niet zoveel van. “Toen we eind 2019 opengingen, kwamen er geregeld Russische klanten binnen. Maar hen zien we al sinds de start van corona niet meer,” zegt Cadron. “Voor de onlineverkoop beperken we ons tot de EU. Het begint vooral lastig te worden om pakjes verstuurd te krijgen naar landen als Roemenië, Bulgarije en de Baltische staten. De verzendingen hebben vertragingen van vier tot zes weken.”

En de toekomst? “Dat is afwachten,” zegt Cadron. “Mogelijk gaan de mensen hun portemonnee dichthouden, zeker voor luxeproducten.”

Eerste beurs geschrapt

In de hotelsector is de nieuwe crisis al veel meer voelbaar, zegt Yves Fonck, voorzitter van de Brussels Hotels Association. “En dat terwijl de gevolgen van de coronacrisis nog heel zwaar doorwegen. In de eerste maanden van dit jaar was de bezettingsgraad van de Brusselse hotels nog altijd heel laag, 21 procent in januari. Het klopt dat het gros van de coronamaatregelen intussen opgeheven is in ons land. Maar wij hangen af van de internationale markten en zolang de maatregelen niet overal in het buitenland zijn geschrapt blijven de reservaties op een laag pitje.”

Fonck merkte wel dat het vrijetijdstoerisme weer begon aan te trekken, het zakentoerisme echter totaal niet. “En dat krijgt nu een nieuwe klap met de Oekraïneoorlog. Zopas kregen de hotels te horen dat de beurs Labelexpo Europe op de Heizel, die al twee keer geschrapt moest worden vanwege corona, opnieuw niet doorgaat, deze keer omwille van de oorlog. Het is de voorbode van een reeks businessevents die geannuleerd zullen worden vanwege de Oekraïnecrisis.”

Omdat er zoveel kamers leegstaan heeft de hotelsector zijn hulp aangeboden bij de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. “De eerste vluchtelingen namen afgelopen zaterdag hun intrek in een Brussels hotel.”

Fonck is zeer dankbaar voor de derde coronapremie die de Brusselse overheid dezer dagen uitkeert en die bedoeld is voor de heropstart van de hotels. “Desondanks vragen we toch een verlenging van de speciale, soepelere regeling van tijdelijke werkloosheid. Die loopt normaal gezien eind van de maand af. Maar een verlenging is nodig. We weten niet wat Oekraïne zal geven.”

Duurdere grondstoffen

Ook werkgeversorganisatie Voka Brussel pleit voor een verlenging van de tijdelijke werkloosheid. “Het is nodig die maatregel nog even te verlengen, want de escalatie van het Russisch-Oekraïens conflict gaat zich laten voelen in de ganse economische keten. Onzekerheid is sowieso slecht voor de economie,” zegt Jan Van Doren, directeur van Voka Metropolitan.

“De oorlog en de stijgende energieprijzen wegen op heel wat bedrijven, te beginnen met de ondernemingen die erg afhankelijk zijn van energie, Solvay bijvoorbeeld. Maar er zullen ook problemen in de toeleveringsketen ontstaan. Tijdens de pandemie was het voor de auto-industrie al heel moeilijk om aan chips te geraken. Door de tegensancties van Rusland zullen bepaalde grondstoffen schaars worden en daardoor duurder. Ik denk aan het graan dat brouwerijen verwerken.”

De stijging van de energie- en grondstoffenprijzen zal de inflatie aanwakkeren, zegt Van Doren. “Waardoor in België de lonen automatisch stijgen. Dit zal ten koste gaan van de concurrentiekracht van de bedrijven.” Van Dorens conclusie: “De oorlog in Oekraïne legt een flinke hypotheek op de boost die we hadden kunnen verwachten aan het eind van de pandemie, het is een domper op de feestvreugde.”

Of zoals Anton Van Assche van Unizo Brussel het uitdrukt: “Tijdens corona waren er grote beperkingen, maar daarbinnen waren er voor ondernemers die creatief waren wel mogelijkheden, voor de enen al meer dan voor de anderen. Door het einde van de coronamaatregelen is het voor ondernemers weer makkelijker om zaken te doen, maar hun kosten zijn flink gestegen en op de nieuwe factor van onzekerheid hebben ze deze keer helemaal geen vat.”