Open Bedrijvendag: Vijf generaties marmerslijpers
Precies 110 jaar geleden, in 1898, opende Henri Crombé een klein marmerslijperijtje in Sint-Pieters-Woluwe. Tot dan was hij meestergast geweest in een marmerzagerij. Na enkele jaren kwamen een voor een zijn vier zonen in het bedrijf. De drie oudsten bleven niet. Ze begonnen samen een marmerslijperij in het naburige Sint-Lambrechts-Woluwe. Henri bleef over met Xavier, die in de jaren 1940 de zaak overnam. Ook zijn zoon kwam erbij. Dat was Jean, die besloot om de marbrerie uit te breiden met een showroom en de zaak in 1982 overbracht naar een bedrijfsgebouw van zeshonderd vierkante meter aan de Kroonlaan in Elsene. Door de toegenomen productiecapaciteit ging de omzet meteen de hoogte in. In de loop van de jaren 1980 groeide de omzet van 7 naar 110 miljoen Belgische franken. (110 miljoen frank is omgerekend zo'n 2,7 miljoen euro, red.)
Drie van Jeans kinderen, Philippe, Yves en Christine, zetten de familietraditie voort. Onder hun impuls verhuisde de marmerslijperij nog een keer, ditmaal naar een nagelnieuw pand van zevenduizend vierkante meter aan de Haachtsesteenweg in Haren. Daar zit de marmerzagerij nog steeds.
Vijfde generatie
De familie werd inmiddels eigenaar van een tweede bedrijf. In 2001 kocht ze een failliete zagerij in Maffle (Henegouwen), waar vooral blokken blauwe hardsteen versneden worden tot platen.
De vierde generatie Crombé heeft het roer vandaag nog altijd in handen, maar de opvolging is verzekerd: Philippes zoon, Xavier (26), werkt ook al in de zaak. "Ik werk hier al vanaf mijn vijftiende. In het weekend en tijdens de vakanties was ik er altijd," vertelt hij. "Mijn vader vond het belangrijk dat ik helemaal onderaan begon. Ik ben dus eerst in het atelier gaan werken om het vak te leren. Later stond ik in de showroom, om het commerciële gedeelte onder de knie te krijgen. Ondertussen maakte ik mijn studie marketing af. Daarna ben ik in Frankrijk nog een opleiding rond computergestuurde machines gaan volgen." Hij heeft zich dan ook tot doel gesteld het machinepark van de marmerslijperij te moderniseren.
Water
Xavier Crombé geeft een rondleiding door het bedrijf, waar alles al in gereedheid wordt gebracht voor Open Bedrijvendag. In het opslaggedeelte ligt een voorraad van zesduizend vierkante meter marmer, graniet, blauwe hardsteen en witsteen in platen van twee of drie centimeter en tegels. "Het meeste komt uit Italië, Spanje, Portugal, Brazilië en Turkije," zegt hij.
In het atelier staan enorme snij- en polijstmachines. Hier worden de platen versneden tot sierschouwen, trappen, vensterbanken, werkbladen voor de keuken, wastafels en af en toe tot een grafmonument.
Aan een grote zaagmachine versnijdt Carl, een van de slijpers, een plaat in Turkse witsteen tot een badkamertablet. Hij volgt daarbij precies de aanwijzingen van de architect op het plan. "Dit zijn dure stenen. De kunst is dus ze zo te versnijden dat er zo weinig mogelijk verlies is," zegt hij.
Het werkblad, dat vooraf al gepolijst is, gaat vervolgens naar een machine waarmee de randen worden afgewerkt, schuin, recht of afgerond.
Alle bewerkingen gebeuren met water. "Dat is nodig om de draaischijven van de diamantslijpzagen af te koelen. Anders gaan die stuk," zegt Xavier Crombé. Om niet telkens nieuw water te hoeven nemen, werkt men met een gesloten circuit: het gebruikte water wordt telkens gerecupereerd en gefilterd, de vrijgekomen modder afgevoerd.
Alles bij elkaar werken er zo'n veertig mensen in het marmerbewerkingsbedrijf. Arbeiders zijn niet makkelijk te vinden, zegt Crombé. "Het is natuurlijk een zwaar beroep. In het atelier is het altijd vochtig, stoffig en lawaaierig. Bovendien wegen die platen per vierkante meter minstens tachtig kilo. Mijn rug is ook al naar de vaantjes."
Om dat laatste euvel te verhelpen, heeft de firma een aantal reusachtige hefbruggen geïnstalleerd. "Het voordeel hiervan is ook dat een arbeider nu in zijn eentje een marmerplaat kan verplaatsen."
De meeste arbeiders komen uit Portugal. "Dat was in de tijd van mijn grootvader ook al zo. Zij houden nog van dit vak." De jongste jaren zijn er ook enkele Brazilianen bijgekomen. "Het zijn meestal mensen die al een paar jaar in een marmerslijperij gewerkt hebben. Je kunt dit niet echt op school leren, en om een nieuweling van nul op te leiden, heb je al gauw drie jaar nodig." Het vak van marmerslijper is in volle evolutie. In het atelier staan nog enkele oude machines die destijds door grootvader Jean gebruikt werden, maar het bedrijf heeft inmiddels ook computergestuurde machines. De tekening van de architect wordt ingebracht in de computer en vervolgens snijdt de machine de plaat netjes volgens de aangegeven maten.
De laatste nieuwe aanwinst is een machine die zowat alles kan: versnijden, gaten maken, polijsten en zelfs graveren. "Grote stukken zetten we er 's avonds in, de machine werkt de hele nacht en 's morgens is het klaar."
Desalniettemin zal er altijd vakmanschap nodig blijven. Het vakmanschap van Victor bijvoorbeeld, een Portugees die al 21 jaar bij de firma werkt en die instaat voor het heel fijne steenkapperswerk. Hij restaureert onder andere eeuwenoude marmeren sierschouwen en maakt ook nieuwe rozetten voor schouwen.
Het bedrijf werkt zowel voor particulieren als voor grote bouwprojecten. Vooral de Franse markt is belangrijk. Zo vertrekt de partij kalksteen uit het Franse Senonville die momenteel in het atelier versneden wordt, straks weer naar Deauville.
Trends
Ook in steen zijn er modes, weet Crombé. "Voor het keukenwerkblad nemen de klanten tegenwoordig allemaal zwart graniet of composiet. Voor alle andere gebruik is natuursteen erg in trek, liefst matte. De mensen willen niet meer weten van de glimmende vijfsterrenhotel-look."
:: Marmerslijperij Crombé, Haachtsesteenweg 1465, 1130 Haren, is op zondag 5 oktober - Open Bedrijvendag - open van 10 tot 17 uur. Meer info op www.crombe.be
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.