Sukkelstraat (19): Zieltogende middenstand in Sint-Agatha-Berchem

"Ik geef toe dat mijn zes jaar als schepen van Middenstand geen réussite was," bekent Michaël Vander Mynsbrugge (MR) met een zucht. De feiten zijn wat ze zijn: de handelaars klagen. De Gentsesteenweg kent leegstand en 'verbrusseling' van winkels. De vergrijzing is enorm: twintig tot dertig procent van de winkeliers zou in de nabije toekomst zijn zaak sluiten. De handelscomités zijn tot twee geslonken. De middenstandsraad diende ruim een jaar geleden collectief zijn ontslag in. Motivatie en creativiteit zijn compleet zoek. Geen winkelier, geen burgemeester, geen minister zelfs die het tij weet te keren.

Schepen Vander Mynsbrugge kent het probleem. "De winkels gaan weg omdat de crisis aanhoudt, en omdat ze niet meer investeren (bij 41 procent is de omzet sterk gedaald, red.). De vergrijzing slaat toe (maar 43 procent is jonger dan 45). Leegstaande panden trekken geen starters of overnemers aan. De nieuwkomers missen 'allure' (54 op 89 handelaars vindt dat het handelscentrum er sinds 2008 op achteruit is gegaan)."

Wat doet de gemeente? "Er moeten vitrines komen die een meerwaarde bieden - voor de goede verstaander: géén resem pitabars en nachtwinkels meer," zegt Vander Mynsbrugge. "Die zijn afgeblokt sinds we 10.000 euro startbelasting vragen, maar de nieuwkomers zijn Pakistaanse, Turkse en Marokkaanse kruideniers.

Vroeger waren er drie pralinewinkels rond het Schweitzerplein; waar blijft de kaaswinkel of traiteur?" De burgemeester hengelt naar een 'deli-Delhaize' voor het chique nieuwe Schweitzerplein; het zal eerder een Aldi worden, klinkt het overal. Jaren van werk aan de weg hebben de handel ontmoedigd, de klanten hebben alternatieven gezocht. Bijna de helft kwam uit drie naburige Vlaamse en vier Brusselse gemeenten, wellicht ook om de 'volkse tweetaligheid' in Berchem.

"Het Gewest is mee schuldig: de afgesproken fases voor straatwerkzaamheden worden niet nageleefd. Voormalig minister Pascal Smet (SP.A) heeft de faillissementen van de Josse Goffinlaan op zijn geweten, en het werk aan het Schweitzerplein bezorgt dezelfde hinder," horen we op onze ronde. Onlangs, toen de centrumhandelaars nog bereikbaar waren, hing er al een hele tijd een bord 'Groot-Bijgaardenstraat afgesloten'.

We geven nog andere cijfers: 39 procent van de respondenten van de handelaarsenquête Heropleving van het commercieel centrum vindt dat de criminaliteit beter aangepakt moet worden; 49 procent pleit voor meer parkeermogelijkheid (aan de Gentsesteenweg gaan nog parkeerplekken verdwijnen), en 48 procent vraagt om een verhoging van het aantal winkels. O ja, even tussendoor: de handelaarsstudie, betaald door Brussels minister van Handel en Economie Benoît Cerexhe (CDH), is nooit publiek gemaakt. De minister en burgemeester Joël Riguelle, partijgenoten, dumpten het rapport; in de inleiding hekelt de onderzoeker het gebrek aan overheidsmedewerking. Een akkefietje? Komaan zeg, het hele rapport kan inspireren tot actie.

"Ik verhuis naar België (bedoelt Blankenberge, JMB); het is hier het buitenland," zegt Marianne Scheers van de krantenzaak op de hoek van de Maricollendreef. Scheers, altijd voortrekker in de wijk geweest, zet een punt achter haar comité Maricollen, nadat ook Zavelput er al mee ophield. "Als de beenhouwer of Gaston Michaux, de voorzitter van comité Centrum, de braderie van augustus (waar veel volk uit de Rand op afkomt, JMB) nog wil organiseren, dan doen ze maar; mijn winkel staat over te nemen."

Maar de beenhouwer heeft in zijn eentje geen moed. En Michaux? Die is 75 jaar en heeft 28 jaar zijn Latijn in de middenstandsraad gestoken: in maart 2011 trok hij de stekker eruit. "Met zo weinig mensen kunnen we de middenstand niet rechthouden," zegt hij. "Enkel het comité Basilix (privé) en wij van Centrum - vijf man en een paardenkop, de rest komt nooit opdagen - blijven over." Bij Muyllaert Flowers achter de kerk vatten ze het goed samen: "U zult zien, meneer: als Succes (twee kledingwinkels met standing; de eigenaar is 57, JMB) op Schweitzer verdwijnt, dan is het gedaan met Berchem."