Tien procent van kantoren in Brussel staat leeg

De leegstand van kantoren bedraagt in Brussel tien procent. Daarmee wordt het niveau van 2007 bereikt, toen niemand een crisis vermoedde. Het 'goede' nieuws wordt nog versterkt door nieuws uit Zaventem en Machelen: daar staat 31 procent van de kantoren leeg, becijferde de Gomb.

Vreest niet, want de markt houdt stand, klinkt het bij de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor Brussel (Gomb). Naar jaarlijkse gewoonte biedt de ontwikkelingsmaatschappij in het vroege voorjaar een overzicht aan van de kantorenleegstand, en dit jaar lijken er minder kantoren leeg te staan in Brussel dan gedacht. Hoewel: de cijfers behoeven enige nuance.

Vorig jaar bedroeg de leegstand negen procent, en de vergelijking die dit jaar werd gemaakt met Zaventem en Machelen, is dan wel gerechtvaardigd, maar in Brussel staan wel degelijk ook nog altijd heel wat kantoren leeg. In het CBD ofte Central Business District - de centrale kantoorwijken en de Europese wijk - scheert de leegstand nergens echt hoge toppen, op de Noordwijk na. Maar in de meer perifeer gelegen kantoorwijken, de eerste en de tweede kroon, wil die leegstand al eens oplopen, met uitschieters in Sint-Jans-Molenbeek, maar ook in Evere.

Zo ook net over de grens van het gewest, in Zaventem en Machelen, waar maar liefst 31 procent van de (nieuwe) kantoren leegstaat. De luchthavenregio doet het daarmee slecht, al moet ook dit gerelativeerd worden: doordat de kantoren in de luchthavenregio relatief nieuw zijn, is er weinig of geen renovatie nodig wanneer die kantoren opnieuw bezet worden. Ze kunnen dus op de markt blijven.

In Brussel wordt er wel meestal regelmatig en grondig gerenoveerd, maar is er ook heel wat verborgen leegstand: ongeveer negen procent van de totale kantooroppervlakte staat leeg zonder op de markt gebracht te worden, en heeft naar alle waarschijnlijkheid een grondige en dure opknapbeurt nodig. Dat cijfer wordt niet weergegeven in de studie van de Gomb en is dus ook niet opgenomen in de 'bekende' leegstand van tien procent.

Wat er ook niet bij wordt verteld, is dat Brussel, en meer bepaald het CBD, heel wat overheden herbergt, die natuurlijk betrouwbare en langdurige huurders zijn.

Stadsvoordeel
Dat neemt natuurlijk niet weg dat de situatie in Zaventem op z'n zachtst gezegd absurd is. Meer nog: in de Rand staan in de nabije toekomst nog heel wat extra projecten gepland - volgens de Gomb meer dan een miljoen vierkante meter. De ontwikkeling van de luchthavenregio kadert in het Start -plan van de Vlaamse overheid: van de regio een geduchte economische (en logistieke) speler maken.

In de hoofdstad zelf wordt er op de middellange termijn (2011-'14) daarentegen 'slechts' 160.000 vierkante meter aan nieuwe kantoorprojecten beloofd. Dat is 33 procent minder dan wat vorig jaar voor deze periode werd aangekondigd. Dat de markt zichzelf reguleert, erkent ook Charles Picqué (PS), minister-president van het Brussels Gewest. "Een algemeen moratorium (opschorting, red.) is te drastisch, dus moeten we andere criteria hanteren: reconversie van kantoren naar andere bestemmingen vergemakkelijken door de regels te versoepelen."

Wel wil Picqué nieuwe investeringen blijven aanmoedigen. Dat kan wanneer bedrijven gaan inzien dat inplanting in een stad meer voordelen biedt dan je te vestigen in een randgebied met weinig openbaar vervoer, dichtgeslibde wegen en weinig levendigheid in de buurt. Een stad kan daar een voordeel bieden.

Tussen de cijfers door valt uiteraard ook een communautaire agenda te bespeuren: Picqué hekelde tijdens de voorstelling van de cijfers de concurrentie tussen de gewesten. "Deze studie komt op het juiste moment, in tijden waarin de eerste minister oproept tot samenwerkingsfederalisme."