Uitgelicht: '4G is gezonder'

Wie sneller mobiel internet wil in de stad zal, alvast tijdelijk, hogere straling moeten aanvaarden. Brussels minister voor Leefmilieu Evelyne Huytebroeck (Ecolo) heeft een oplossing klaar. Maar daarvoor is een wetswijziging nodig.

M inister Huytebroeck kwam maandag met een voorstel op de proppen voor de uitbouw van 4G, het snelle mobiele internet, in het Brussels Gewest. Ze kon moeilijk anders. Belgacom heeft het Brussels Gewest in harde bewoordingen aangepakt, de regeringspartners CDH en Open VLD dreigen met een alternatieve meerderheid. Op de koop toe verscheen afgelopen weekend een striemend rapport van de federale telecomwaakhond BIPT over de Brusselse stralingsnorm. Die is excessief en moet dringend worden aangepast, aldus het BIPT.

De problemen met de uitbouw van mobiele communicatie in Brussel door de strenge stralingsnorm slepen al enkele jaren aan. Een oplossing ligt niet zo voor de hand. Dat heeft te maken met de originele vorm waarvoor het Brussels Gewest in 2009 heeft gekozen. Niet de uitgaande straling van de antenne wordt gemeten (emissie), wel de impact van de straling in de stad zelf (immissie). Volgens experten, zoals VUB-prof Yves Rolain, is dat alvast voor de biologie van de mens de meest correcte. Elke Brusselaar weet op elk moment aan welke straling hij maximaal is blootgesteld, namelijk drie volt per meter (3V/m).

Voor de gsm-operatoren zorgt die norm evenwel voor hoofdbrekens. Zij moeten het aantal antennes vermenigvuldigen, en die liefst zo hoog mogelijk plaatsen. De beschikbare plaatsen zijn beperkt, maar meer antennes zorgen voor grotere investeringen. En vooral, het is een administratieve martelgang om vergunnningen te verkrijgen. Volgens oppositielid Vincent De Wolf (MR), die goede contacten heeft met de operatoren, is nog maar tien procent van de bestaande antennes vergund. Dat de bevolking protesteert tegen de kleinste antenne maakt het allemaal nog een stuk moeilijker.

Een en ander maakt dat de operatoren er tot nu toe niet in geslaagd zijn de 3V/m-norm toe te passen die in 2009 door de Brusselse parlementsleden is beslist. Ze kregen daarvoor tijd tot in oktober dit jaar, maar nu al is zeker dat ze die termijn nooit zullen halen. Ze moeten tegen dan immers driehonderd bijkomende antennes plaatsen. En dat alleen om de 2G- en 3G-technologie binnen de Brusselse norm te laten vallen.

Intussen komt 4G eraan als een paard in galop. Met 4G zal de bandbreedte van het mobiel internet spectaculair stijgen. De operatoren willen die daarom zo snel mogelijk 'uitrollen' in Brussel. Maar als het al niet lukt om 2G en 3G aan de norm te laten beantwoorden, zien ze niet in hoe ze daar 4G aan kunnen toevoegen. De extra straling zal immers bij de bestaande worden opgeteld en die mag niet meer dan 3V/m bedragen, gelijk waar in de stad. Dat is technisch mogelijk, maar daar zijn nog eens honderden nieuwe antennes voor nodig.

Uitdoofscenario
Leefmilieu Brussel heeft de afgelopen zes maanden gewerkt aan een oplossing voor dit pregnant probleem dat Brussel internationaal veel imagoschade kan berokkenen. Een voorstel tot compromis werd dinsdag door minister Huytebroeck in het parlement voorgesteld. Voor 2G en 3G wordt de 3V/m-blootstellingsnorm behouden. De straling voor 4G zal apart gemeten worden, en krijgt ook 3V/m ter beschikking, te verdelen onder de drie operatoren. Minister Huytebroeck maakt zich sterk dat beide normen apart de verhoging van de totale immissienorm beperkt tot 4,2V/m "in het slechtste geval". Daarnaast stelt ze een bijkomend uitstel voor de toepassing van de 3V/m-norm voor 2G en 3G voor.

Volgens Huytebroeck moet de problematiek zich op termijn vanzelf oplossen en zal over afzienbare tijd naar de 3V/m kunnen worden teruggekeerd. Dat zit zo: 3G en zeker 4G zijn een veel efficiëntere technologie. Er kunnen veel meer data verstuurd worden met een lager vermogen, en dus met minder straling. Huytebroeck is dan ook een echte voorstander van 4G: "Het is gezonder dan 3G, en zeker dan 2G."

Verwacht wordt dat 2G op termijn zal uitdoven. De stralingscapaciteit die daarmee vrijkomt kan dan overgaan naar de veel efficiëntere 3G en 4G. Alleen ligt het niet zo simpel. Vandaag gebeurt 85 procent van het mobiel verkeer in Brussel nog met 2G. Het Brussels Gewest kan de operatoren niet verplichten om 2G versneld af te bouwen. Daarmee zouden ze hun klanten die nog geen smartphone hebben tekortdoen, en zouden ze in hun eigen vel snijden: 2G is voor hen vandaag de meest rendabele technologie.

En er duikt een tweede probleem op. De strenge stralingsnormen in Brussel zijn wettelijk gebetonneerd. Voor 4G een aparte norm instellen, vereist een ordonnantiewijziging. Minister Huytebroeck heeft een ontwerp van ordonnantie klaar. Die moet echter door het parlement worden goedgekeurd, en nadien door de Raad van State. Dat parlementair werk zou ten vroegste in oktober klaar kunnen zijn. Temeer daar de Brusselse parlementsleden er hun tijd voor willen nemen, met hoorzittingen incluis. "We mogen ons niet onder druk laten zetten," aldus parlementslid Olivia P'tito (PS). De operatoren zullen dus nog even geduld moeten oefenen.