Uitgelicht: Twee bioscoopuitbaters, dat is er een te veel

C inema Arenberg is al weken niet meer uit het nieuws weg te slaan, en dat komt niet door de start van Écran Total, het zomerprogramma waarmee ze cinefielen vertroetelt. Er zijn grote veranderingen op til.

Het verhaal begint op 6 juni met een bericht van de krant Le Soir over de plannen om op de site van de voormalige brouwerij Wielemans-Ceuppens in Vorst een filmcentrum op te richten. Het project is niet nieuw (zie bijvoorbeeld BDW van 10 juli... 2008), maar wel concreter geworden.

Naar Vorst?
Het federaal-gewestelijke samenwerkingsakkoord Beliris betaalde MA², het architectenbureau waarmee Cinema Arenberg in zee wil gaan, om een haalbaarheidsstudie uit te voeren. Naast het Blomme-gebouw (Wiels) willen ze een gebouw optrekken met vijf filmzalen (een grote van vierhonderd plaatsen en vier kleine van honderdtwintig zitjes), multifunctionele ruimtes voor workshops en tentoonstellingen, kantoorruimte, een brasserie, een winkel en parkeergelegenheid. Architect Francis Metzger schat de globale kostprijs op maximaal tien miljoen euro; eerder deden hogere cijfers de ronde.

De financiering van de bouw én de werking is hoe dan ook nog niet rond en lang niet vanzelfsprekend. Thierry Abel, directeur van Cinema Arenberg, kijkt richting overheden. Hij zet zich af tegen de commer­ciële bioscopen die de wetten van de markt volgen, en hij spreekt van een Cinematografisch Cultureel Centrum. Zo'n CCC zou de verspreiding van audiovisuele cultuur duurzaam verzekeren en de permanente vorming en inwijding in de filmcultuur hoog in het vaandel voeren. En dat zou subsidies rechtvaardigen.

Red Cinema Arenberg
In het commerciële circuit weet Cinema Arenberg zich niet staande te houden. De nv Arenberg, met Abel als hoofdaandeelhouder, is al jaren verlieslatend. Sympathisanten van Cinema Arenberg werden eind 2006 nog opgeroepen om voor vijftig euro een aandeel te kopen in de naamloze vennootschap Société des Spectateurs. Maar daarmee waren de financiële problemen niet van de baan. Cinema Arenberg heeft huurschulden, en dat dreigt ze nu duur te staan te komen. Op 31 december 2011 loopt de huurovereenkomst af. De eigenaar, Galeries Royales Saint-Hubert, weigert de huurovereenkomst te vernieuwen. Abel schreeuwt moord en brand. "Is de eigenaar in zijn recht? Ja, hij heeft het recht geheel aan zijn kant. Is dit moreel en politiek aanvaardbaar? Nee!" laat hij op 24 juni in een persbericht weten. Opnieuw schermt hij met culturele argumenten. Cinema Arenberg is geen pand met twee filmzalen, maar een 'cultureel filmcentrum' dat 'culturele meerwaarden' uitdraagt en deel uitmaakt van het 'Brusselse culturele patrimonium'.

De noodkreet wordt gehoord. Maar liefst 17.700 mensen hebben ondertussen online de petitie 'Red Cinema Arenberg' getekend. De petitie roept op om een uniek cultureel en kwaliteitsvol project in Brussel te handhaven en wil de eigenaar onder druk zetten om in samenspraak met de overheid opnieuw te gaan onderhandelen.

Een wrange voetnoot: als die 17.700 ondertekenaars regelmatig een film zouden meepikken in de Arenberg, dan was de petitie misschien nooit nodig geweest.

Digitale cultuur
Of de petitie veel zoden aan de dijk zet, is zeer de vraag. Alexandre Grosjean, die de gebouwen van Galeries Saint-Hubert beheert, liet fijntjes weten dat hij de petitie ook zou kunnen tekenen. Het voortbestaan van de bioscoop is niet in gevaar. Alleen gelooft Grosjean niet langer in de huidige uitbater, die geen antwoord vond op het slinkende aantal toeschouwers en de huurschuld tot 350.000 euro liet oplopen. Aanvankelijk kon Grosjean niet veel kwijt over de nieuwe kandidaat-huurders. Maar vorige woensdag onthulde Le Soir hun namen: regisseur-producent Henri de Gerlache, oud-schepen van Cultuur Henri Simons, videogame-specialist Abdel Bounane, Edouard Meier, directeur van een communicatiebedrijf, en Steve Hearn, die in Parijs een arthouse-bioscoop en een centrum voor digitale cultuur uitbaat. De vijf willen de bioscoop-activiteiten behouden en zijn niet van plan de auteursfilm te dumpen. De twee huidige zalen zouden apparatuur krijgen om digitaal te projecteren. Digitale films zijn zo alomtegenwoordig geworden dat ook een arthouse er niet meer omheen kan.

Voorts willen ze een zaal bijbouwen voor dertig toeschouwers. In het zaaltje zou je dan films op aanvraag kunnen bekijken. Een vertoning om 23 uur, retrospectieven en premières in aanwezigheid van de regisseur moeten de aantrekkelijkheid vergroten. De ondergrondse ruimte die nu nog ingepalmd wordt door het 'expospektakel' Brussel in de kijker , zou voorbehouden worden aan digitale cultuur zoals games en videokunst. Een winkel met boeken, cd's en dvd's over film en digitale cultuur zit ook in de plannen. Het zou gaan om een investering van 700.000 euro. Men hoopt begin 2012 van start te gaan.