Vrees voor verkeersinfarct door shoppingcenter Godin

Volgende week buigt de Overlegcommissie zich over de bouwaanvraag van Equilis, de vastgoedpoot van de Waalse Mestdagh-groep. Die wil een futuristische shopping mall, met de naam Just in the Sky, neerpoten op de plaats van de oude Godin-fabrieken aan het kanaal. Milieu- en erfgoedorganisaties zijn tegen.

Bral, Inter-Environnement, Arau, Brusselfabriek en Pétitions-Patrimoine organiseerden vorige week een wandeling over de Godin-site aan de Werkhuizenkaai.

Het oude fabrieksterrein lijkt op het eerste gezicht verloederd en in onbruik. Maar wie goed rondkijkt, ziet dat de oude fabrieksloodsen met hun zaagtanddaken nog bijna intact zijn, net als de negentiende-eeuwse steegjes tussen de gebouwen, waar nog overal spoorrails liggen. Het is het perfecte decor voor een Daens-film.

Verlaten is het terrein ook al niet. De oude fabriek is het werkterrein geworden van bedrijfjes die banden en andere auto-onderdelen recycleren en exporteren. "Hier werkt zo'n honderd man," zegt Guido Vanderhulst, de stichter van La Fonderie en voorzitter van Brussel­fabriek.

Als de Mestdagh-groep haar zin krijgt, dan worden alle fabrieksgebouwen afgebroken. Alleen aan de beschermde familistère kan niet geraakt worden. Die werd in 1887 door de Franse kachelfabrikant Jean-Baptiste Godin neergezet als 'woonpaleis' voor zijn arbeiders. Godin was geïnspireerd door de so­ciaal-utopisten en vond dat zijn werknemers in goede omstandigheden moesten wonen. Daarom zorgde hij ook voor een school, een crèche en tuintjes op de site.

Het woonblok werd in 1988 beschermd. Dat is totnogtoe niet gelukt met de fabrieksgebouwen, ook al zijn er verschillende pogingen ondernomen. "In februari diende de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen nogmaals een dossier in, maar de regering heeft nog niet gereageerd. De overheid zou toch moeten inzien dat dergelijke waardevolle industriële architectuur hoogst uitzonderlijk is," zegt Vanderhulst. Volgens hem is het onzinnig om de familistère te behouden zonder de fabriekgebouwen. Ook is het niet voldoende om ergens op de site een klein museum op te richten, ter herinnering. "Godins sociaal-utopistische ideeën kun je niet reduceren tot een museumpje."

Vanderhulst vindt dat de site moet worden opgeknapt, en dat de huidige economische functie - recyclage - behouden en zelfs uitgebreid kan worden. "Men zou er naast auto's ook koelkasten en computers kunnen recycleren."

Verkeersoverlast

De teloorgang van waardevol erfgoed is niet de enige reden waarom de organisaties tegen de bouw van de shopping mall zijn. "Brussel mist een globale visie op de commerciële ontwikkeling van de stad," zegt Joost Vandenbroele van Bral. "Overal worden plannen gemaakt voor nieuwe shoppingcentra. Vorige week werd het ontwikkelingsschema voor de handel gepubliceerd. Daaruit blijkt inderdaad dat het noorden van Brussel commerciële vernieuwing kan gebruiken, maar nergens staat dat er nieuwe winkelcentra moeten verrijzen. Je kunt net zo goed de bestaande handelscentra een nieuw elan geven."

Een ander groot bezwaar is de verkeersoverlast. "De plek is met het openbaar vervoer bijna niet te bereiken. Dus zullen alle bezoekers met de auto komen. Equilis wil 1.760 parkeerplaatsen. In de buurt zijn nog andere projecten gepland, de Premiumtoren, Thurn & Taxis... De verkeersdrukte zal enorm toenemen."