Michel Durieux, Couleur Caféveteraan: 'Geboren door de stad, voor de stad'

Couleur Café is van groot belang is voor het hoofdstedelijk weefsel. Een festival dat aan niemand toebehoort en tegelijkertijd aan iedereen. Een beetje zoals Brussel toebehoort aan iedereen en tegelijkertijd aan niemand. Dat zegt Michel Durieux, al achttien jaar in de organisatie van Couleur Café.

'M eer Brusselaar dan veel echte Brusselaars," noemt Durieux zich. "Misschien wel omdat ik geadopteerd ben door Brussel. Toen ik hier aankwam vanuit mijn geboortestreek La Louvière om te studeren, was ik onmiddellijk verkocht. De stad en die nieuwe omgeving deden mijn nieuwsgierigheid opborrelen, verwekte honger naar weten, naar begrijpen. Ongemeen boeiend en opwindend vind ik dat samenleven van de twee grote taalgemeenschappen, van mensen uit de vier windstreken. Makkelijk is het niet, je moet er een inspanning voor doen en dat wil ik ook doen. Onder meer met dit festival. Ik ben er dan ook heilig van overtuigd dat Couleur Café in Brussel moet blijven. Ons festival is geboren door de stad, voor de stad."

Eerst heeft Durieux grafische kunsten gestudeerd, daarna pedagogie om die kunsten te kunnen onderwijzen. Vervolgens psychologie. Na die studies belandde hij in de wereld van de film. "Ik had samen met een vriend een personage in plasticine uitgevonden. Bogus, 12 centimeter hoog. De bewegingen werden gefilmd in stop-motion. Met een demo van acht afleveringen van 30 seconden onder de arm zijn we vervolgens naar de MIP getrokken. In Cannes hebben we RTBF, VRT, Antenne 2 en Alligator Films warm kunnen maken om in co-productie te gaan voor Bogusfilmpjes. In totaal hebben we 300 afleveringen gemaakt, die de wereld rond zijn gegaan. Ze werden verkocht aan 28 tv-zenders en uiteindelijk hebben Amerikanen de rechten op het personage verworven om het in te werken in een animatiereeks. Vijftig afleveringen van 26 minuten, waarin Bogus geregeld zijn opwachting maakte. Ik heb me er als een klein kind mee mogen amuseren en het heeft nog goed opgebracht ook. Maar ik ben ermee gestopt, omdat midden de jaren 1980 het vet van de soep was in de filmwereld."

Na de filmwereld, kwam de muziek. "Allemaal door toevallige ontmoetingen. Eerst ben ik begonnen als agent en manager bij Athanor, dat Zap Mama heeft gelanceerd en kan bogen op de organisatie van mooie theater- en dansproducties. Het is door te werken met Marie Daulne dat ik het beroep goed heb leren kennen. Drie gouden jaren, ook in het buitenland. Vervolgens heb ik een mooie bijdrage kunnen leveren aan de eerste editie van Les Francofolies de Spa. Ik had Pierre Collard-Bovie van de RTBF ontmoet. Hij had het idee, ik beschikte over de structuur om het te helpen verwezenlijken."

En toen kwam de ontmoeting met Patrick Wallens, mijnheer Couleur Café. "Het festival werd steeds groter. Hij had versterking nodig en ik heb toegehapt. Dat is nu achttien jaar geleden en ik ben er nog steeds. Ik sta in voor alles wat met communicatie te maken heeft, promotie, de afspraken met de Franstalige media én voor de politieke contacten, het zoeken naar subsidies. Het voordeel daarbij is dat we ons niet alleen op muziek richten, dat we geen enkele politieke kleur hebben en tweetalig zijn. Daardoor kunnen we een beroep doen op zowel de Franstalige Gemeenschap, de Nederlandstalige als op het Gewest."

Geïntegreerd in het stedelijk weefsel
"We worden soms vergeleken met een grote pakketboot die plots aanmeert aan het Kanaal en vervolgens de site van Thurn & Taxis inpalmt," zegt Durieux. Hijzelf ziet het wel even anders. "We zijn wel degelijk geïntegreerd in het urbane weefsel. We zijn er ons goed van bewust dat we deel uitmaken van dat stedelijk weefsel, zijn tweetaligheid, het multiculturele. We moeten zowel met de gemeente Molenbeek als met de stad Brussel overeenkomen. We werken samen met de politie, vragen verenigingen hoe ze zich willen inpassen in het festival. Culturele verenigen, verenigingen die aan sociaal werk doen. Onze toegangsprijs trachten we zo laag mogelijk te houden, zodat jongeren die hier in de buurt leven, ook toegang hebben tot het festival. Achtendertig euro voor een dag is niet gratis, maar voor die prijs kan je toch een twaalftal concerten meepikken. Ga maar eens naar een concert in Vorst en je bent je toch al makkelijk 40 euro kwijt."

"Men noemt ons ook al wel eens het festival van de rassenvermenging. En dat is Couleur Café misschien wel. Je ziet het in de programmering, je ziet het aan de mozaïek van huidskleuren in het publiek. Je ziet het aan alle andere aspecten: de decoratie, de tentoonstellingen en de keuken van de zowat 50 restaurantjes."

Eveneens belangrijk voor de organisatie is het respect voor het milieu. "Eigenlijk leven we drie dagen lang in een klein stadje in de stad. Met 75.000, 80.000 mensen. Reken zowat 800 gram vuilnis per festivalganger en je komt snel aan zowat 70.000 ton afval op de site dat moet beheerd worden. En dat doen we allemaal zelf; de straten rondom zal de gemeente wel poetsen veronderstel ik, maar binnenin zitten we op een privésite, waarvoor we verantwoordelijk zijn. In 2008 hebben we berekend dat onze ecologische voetafdruk 345 hectare bedroeg. Waarna we zijn beginnen kijken hoe we dat konden verminderen door een betere recyclage van het afval, een betere mobiliteit en voedselbeheer. Met succes, we slagen er nu in zowat de helft van het afval, zijnde 30 ton, zelf te recycleren. De andere 30 ton gaat naar de verbrandingsoven."

"In onze communicatie trachten we tevens - ik denk toch dat we daar een beetje pionier in zijn in Brussel en misschien wel in België - de boodschap over te brengen dat feesten niet wil zeggen dat je om het even wat kan doen, dat je respect moet tonen voor de omgeving, voor de andere. Driehonderd vrijwilligers worden daarvoor ingezet. Wat ons eveneens onderscheidt van de andere festivals is ons solidariteitsdorp. We hebben het voorrecht in een land te mogen leven waar de meeste mensen het goed hebben, terwijl er heel veel mensen zijn die dat niet kunnen zeggen. Daarom brengen we telkens een aantal verenigingen bijeen om informatie te verstrekken, dit jaar onder het thema 'Think global, act local': denk globaal, begin in je achtertuin. Maar niet met het moraliserende, opgestoken vingertje, het moet in een sfeer van feestelijkheid gebeuren. Een boodschap van vrijheid is het, van ontmoeting, van interculturaliteit, het respect voor verschillen, een pleidooi voor een wereld zonder onrecht.Zonder demagogie, zonder pretentie. We doen dat voor een groot deel ook in de programmering van de artiesten. Velen dragen respect voor de andere en sociale bekommernis hoog in het vaandel. Het zijn de jongeren van vandaag, die de wereld van morgen moeten maken en daar spelen we op in. Het valt te hopen dat ze het beter zullen doen dan wij het gedaan hebben."

Opvolging verzekerd
Jongeren zoals Durieuxs dochter en twee zoons. "Eenentwintig, zeventien en twaalf zijn ze respectievelijk. Het zijn kinderen van Couleur Café, ze zijn ermee opgegroeid. Voor hen is het groot familiefeest. Net zo met de andere kinderen van de basisploeg van de beginjaren. Ze denken bovendien mee, het is dankzij de dochter van Patrick Wallens dat Macklemore en Ryan Lewis de affiche hebben mogen sieren. Papa, ken je Macklemore? Neen? Luister dan maar eens. Hij was hier toen nog bijna volledig onbekend. Mijn dochter loopt dan weer hoog op met Matisyahu, reggae. Die staat dankzij haar hier in de line up. Het houdt ons niet alleen jong, je kan eigenlijk min of meer stellen dat de opvolging verzekerd is. En al die mensen zien toekomen wanneer Couleur Café zijn poorten opent, dat is onze beloning, daar doen we het voor."

Couleur Café - 29 en 30 juni,
1 juli - Tour & Taxis