EXPO: Cities and (Velo)cities

We volgen de stroom, of houden onze pas in, en bepalen op die manier mee de hartslag van de stad. De voortgang van mensen, goederen, geld kan je het ritme van een stad noemen. In De Markten wijden de landen van de Visegradgroep er een foto- en videotentoonstelling aan.

In de muziek wordt het ritme weergegeven door een breuk, en de expo lijkt soms wel een breuk met de fotografie. Horizontale foto’s hangen verticaal op, er zijn blauwdrukken en (ook letterlijk) clichés, en collages waarin delen van onze lichamen fungeren als het knip- en plakwerk van een stad. Een trapleuning is ook echt nagemaakt, weggelopen uit een foto. De expo is een samenwerking van Arsenal Gallery, het Pools Instituut in Brussel, de Drdova Gallery, het Brussels Tsjechisch Centrum, Faur Zsófi Gallery en het Balassi-instituut, de Culturele Dienst van de Hongaarse ambassade.

Geen illustraties
Of deze expo in hartje Europa bij de Visegradgroep (Tsjechië, Slovakije, Polen en Hongarije) ook Europese gevoelens losmaakt, vragen we een van de curatoren Václav Janošcík van The Academy of Fine Arts in Praag: “Het was niet de bedoeling om onze landen, of onze steden, hier te vertegenwoordigen. We kozen er net bewust voor om de documentairestijl te vermijden, en zelfs het perspectief van ‘perifere landen’. Het thema van de biënnale Summer of Photography van Bozar mag dan wel Urban Vibes zijn, toch hebben de Visegradlanden met hun expo Cities and (Velo)cities dat van in het begin kritisch willen invullen. We wilden het thema niet louter illustreren.
Steden zijn niet alleen entiteiten van bezienswaardigheden en cultuur, maar bewegen zich ook in verschillende snelheden rond consumentisme, hun koloniale verleden, ongelijkheid, milieu. Vooral voor de Tsjechische en Slovaakse afdelingen zocht ik daarom kunstenaars met een kritische houding tegenover zowel de stad als het medium fotografie.”

Zo vergelijkt Václav Kopecký de snelheid van de bewegingen in de stad met die van de sportwereld. Radek Brousil herinnert ons met de dualiteit van fotonegatieven aan de koloniale erfenis van Europese steden. De jongste artiesten studeren nog in Praag: Jan Maštera en Velntýna Janu kijken juist waar de stad stilvalt, de losse eindjes in een stad.

Fotofinish
“De feel van een stad is wat je diep van binnen meedraagt, en dat is dikwijls picturaal bepaald. Onze gevoelens over een stad lijken oppervlakkig, inderhaast ontstaan, het is aan de fotograaf om erin te graven. De Hongaarse en vooral de Poolse afdelingen van onze expo hebben dat proberen te realiseren,” aldus Janošcík.

Polen toont foto’s in de traditie van de stadslandschapsfoto’s van Eugène Atget (Parijs), de Dusseldorf School of de New Topographics in Amerika. Szymon Roginski bijvoorbeeld maakte grote, cinematografische foto’s van de scenografie van Warschau, eerder dan van stadsscènes. Zijn stadsbeelden dragen de sporen van de communistische propaganda van de jaren 1950-1960 - met als summum het Paleis van Cultuur en Wetenschap - maar ook van de stuurloosheid daarna.

In de groepstentoonstelling van de Hongaren probeert Ádám Magyar de tijd te vatten. Zijn slow-motionvideo’s in zwart-wit tonen reizigers die wachten op de metro in tal van wereldsteden. Hoewel ze alleen wachten, en ondertussen praten of hun schermen checken, valt je mond open bij zoveel theatraliteit die de vertraagde beelden veroorzaken. Zijn fotoreeksen, ook in zwart-wit, maakte hij met behulp van fotofinishcamera’s. Je ziet mensen geprojecteerd tegen een achtergrond van strepen, voertuigen die door de lange sluitertijd ineen vloeiden. De mensen lijken in de maat te lopen.

Cities and (Velo)cities, >28/8, De Markten